لیگ کم‌رمق، چشم و چراغ دوومیدانی

برگزاری مسابقه های لیگ دوومیدانی به چند‌سال پیش و زمانی برمی‌گردد که راه‌اندازی لیگ‌های باشگاهی در رشته‌هایی غیر از فوتبال رونق گرفت و فدراسیون‌های مختلف به دنبال سازماندهی لیگ‌های باشگاهی خودشان افتادند. حرکت رشته‌های ورزشی از آماتوری به سمت حرفه‌ای و نیمه‌حرفه‌ای شدن، فدراسیون‌ها را به فکر انداخت تا با راه‌اندازی مسابقه‌های لیگ، منابع درآمدی برای بازیکنان و ورزشکاران پیدا کنند که این می‌توانست علاقه نسل جوان را به رشته ورزشی مورد نظر جلب کند.

در سال‌های دور بیشتر فدراسیون‌ها مسابقات قهرمانی کشور برگزار می‌کردند. برای ورزشکار، کسب یک مدال و عنوان قهرمانی اوج آرزوها بود و کمتر کسی به کسب درآمد از راه ورزش فکر می‌کرد، اما امروز نه تنها در ایران، بلکه در همه جهان، ورزش آماتوری فقط ویژه افرادی است که برای سلامت خود و علاقه به ورزش، به فعالیت ورزشی می‌پردازند و ورزش حرفه‌ای، در عرصه ورزش قهرمانی حرف اول را می‌زند. از این قرار می‌بینیم که از حدود 2 دهه پیش فدراسیون بین‌المللی دوومیدانی آماتوری، نام خود را به اتحادیه بین‌المللی فدراسیون‌های دوومیدانی تغییر داده تا ورزشکاران راحت و بدون دغدغه و هراس دوومیدانی را حرفه خود قرار دهند.

دوومیدانی ایران نیز برای ادامه بقای خود و جذب نوجوانان و جوانان به ورزش دوومیدانی چاره را در این دید که لیگ باشگاهی داشته باشد تا از طریق لیگ و مسابقه‌های چندمرحله‌ای آن و قراردادهایی که با ورزشکاران امضا می‌شود، آنها به درآمدی دست یابند و انگیزه ادامه کار در ورزش مادر دوومیدانی را داشته باشند. در واقع لیگ دوومیدانی تنها منبع درآمد اصلی قهرمانان دوومیدانی است. اگر لیگ برگزار نشود، دوومیدانی‌کاران ملی‌پوش با دستمزد مختصری که فدراسیون به آنها می‌دهد، دور ورزش مورد علاقه خود را خط می‌کشند و سراغ رشته‌ای می‌روند که درآمدزا باشد و کم و بیش آینده آنها را تامین کند. پس بی‌علت نیست که مسوولان دوومیدانی در آغاز هر سال یک دغدغه بزرگ دارند و آن لیگ دوومیدانی است.

حمایت شعاری

برگزاری لیگ دوومیدانی حتی به همین صورت کنونی و پردست‌اندازش، دشواری‌های زیادی دارد و توان زیادی از فدراسیون می‌گیرد. فدراسیونی که باید تمرکز خود را روی تیم‌های ملی و مسابقه‌های بین‌المللی قرار دهد، مجبور است به لیگ بیش از وظایف اصلی‌اش توجه کند. چون خوب می‌داند بدون لیگ نیمی از قهرمانان کنونی از دوومیدانی خداحافظی می‌کنند. برای مثال ورزنده، رکورددار ماده پرش طول ایران، از وضع موجود دوومیدانی انتقاد کرده و خواهان توجه باشگاه‌ها به این ورزش است. او می‌گوید با وضع موجود، بهتر است برای کسب درآمد به دنبال حرفه دیگری برود. وقتی پای صحبت دوومیدانی‌کاران می‌نشینیم همه کم و بیش با ورزنده اتفاق‌نظر دارند.

اما راضی کردن باشگاه‌ها برای تشکیل تیم دوومیدانی مثل این است که از هفت‌خوان بگذریم. اگر پای فوتبال در میان باشد، باشگاه‌ها که بیشترشان دولتی و وابسته به کارخانجات و شرکت‌های بزرگند صف می‌کشند تا نوبت‌شان برسد. آنها حاضرند چند میلیارد تومان خرج کنند تا تیمی در لیگ برتر داشته باشند. آنها خوب می‌دانند فوتبال ابزاری تبلیغاتی و موثر برایشان به حساب می‌آید. رسانه‌ها به فوتبال توجه می‌کنند و نام شرکت یا کارخانه مربوطه با تیم فوتبال مرتب تبلیغ می‌شود. اما در وضع کنونی ورزش ما، تشکیل تیم دوومیدانی برایشان سودی ندارد. این که می‌گوییم دوومیدانی مادر ورزش‌‌هاست، امروز برای خیلی‌‌ها معنایی ندارد، چون آنها از ورزش چیز دیگری می‌خواهند. حتی مادر ورزش‌ها و البته شنا و ژیمناستیک هم که به نوعی مادر ورزش‌هایند، سرشان بی‌کلاه مانده و در دستگاه ورزش کشور نیز اعتبار و جایگاه فوتبال یا ورزش‌های رزمی را ندارند. فقط در شعارهای زیبا از آنها حمایت می‌شود.با وضع موجود تنظیم و تصویب تقویم ورزشی فدراسیون دوومیدانی چندان دشوار نیست، اما اجرایش با هزار اما و اگر توام می‌شود. وقتی بیایند و برنامه زمانی مسابقه‌های لیگ را تنظیم و اعلام کنند، اگر باشگاه‌ها کنار بکشند و نخواهند تیم بدهند، آن وقت مگر می‌شود مسابقه لیگ را در زمان تعیین شده اجرا کرد؟

فدراسیون دوومیدانی قصد داشت لیگ امسال را از اواسط اردیبهشت آغاز کند. قرار بود محل برگزاری مرحله اول لیگ شهر اهواز باشد که از محدود شهرهایی است که پیست تارتان مناسب دارد. اما پس از اعلام رسمی زمان برگزاری لیگ، چند روز بعد خبر دادند که برگزاری اولین مرحله لیگ یک ماه به تعویق افتاده است.

صادق داداشی، دبیر فدراسیون، علت تعویق لیگ را درخواست شماری از قهرمانان و باشگاه‌ها اعلام کرد و البته پذیرفت که فدراسیون درخصوص لیگ کوتاهی‌هایی هم کرده است. فدراسیون از چند ماه پیش تلاش کرده بود تا باشگاه‌ سایپا تیم دوومیدانی تشکیل دهد.

دلخوشی فدراسیون به این بود که حمید سجادی، چهره نام‌آشنای دوومیدانی و رکورد‌دار چند ماده این رشته و قهرمان سابق آسیا، مدیرعامل باشگاه ورزشی سایپاست و می‌تواند یک تیم خوب دوومیدانی را جمع و جور کند. اما سجادی در فضایی که فوتبال و چند رشته دیگر حرف اول را می‌زند، کار دشواری را پیش‌رو داشت تا این که بالاخره اعلام شد سایپا تیم دوومیدانی تشکیل می‌دهد. ذوب‌آهن یک پای همیشگی لیگ امسال هم تیم دارد. فدراسیون با چند باشگاه دیگر هم مذاکره کرده که لیگ امسال پررنگ‌تر و بهتر از سال‌های پیش راه‌اندازی شود. اما تا زمان آغاز لیگ نمی‌توان پیش‌بینی کرد واقعا چند تیم باشگاهی شرکت می‌کنند.

نکته جالب درباره لیگ این است که باشگاه‌ها بیشتر به فکر جمع کردن دوومیدانی‌کاران و تیمداری آن هم در مقطع زمانی کوتاه هستند و عمدتا مساله داشتن رشته دوومیدانی در باشگاه و پرورش استعدادها برایشان جذابیتی ندارد. اما همین لیگ نیم‌بند، هم فدراسیون را راضی می‌کند و هم ورزشکاران را. مشکل دیگر لیگ محل برگزاری مراحل آن است.در سال‌های اخیر همه مراحل لیگ انحصارا در تهران برگزار شده است. زیرا شهرستان‌ها پیست تارتان استاندارد و سالم ندارند. جای بسی تاسف است که میلیاردها تومان هزینه احداث پیست تارتان در چندین شهر شد و این پیست‌ها خیلی زود فرسوده و از رده خارج شدند که البته موضوع پیست‌ها خود مجال دیگری را برای بررسی می‌خواهد.

در حسرت تماشاگر

لیگ دوومیدانی ایران از آن لیگ‌های کم‌رمق و کم‌تماشاگر و نامنظم است که بودنش تنها برای ورزشکاران و فدراسیون از نبودنش بهتر است که این هم جای شکر دارد.

اکنون اتحادیه فدراسیون‌های دوومیدانی مسابقه‌های لیگ طلایی را در چند شهر اروپایی برگزار می‌کند که از سال آینده به لیگ الماس تبدیل خواهد شد و به جای تنها اروپا مراحل آن در قاره‌های مختلف برگزار خواهد شد. برگزاری لیگ طلایی با موفقیت همراه بوده، زیرا دست‌اندرکاران آن می‌دانستند مسابقه‌ها را چگونه، با چه تعداد ورزشکار و در چه رشته‌هایی برگزار کنند.‌ آنها در هر مرحله، چند رشته پرهیجان را انتخاب می‌کنند. زمان برگزاری مسابقات طولانی نیست و معمولا بیش از2‌ساعت به درازا نمی‌کشد. به این ترتیب امکان پخش مستقیم تلویزیونی مسابقه‌ها مهیاست و تماشاگران را به اوج هیجان می‌برد؛ اما در لیگ ما سعی می‌کنند همه مواد دوومیدانی باشد، حتی پیاده‌روی و دوهای استقامت و فوق استقامت. پس مسابقات طولانی و خسته‌کننده می‌شود و حتی تماشاگر علاقه‌مند ورزش دوومیدانی حوصله حضور کامل در ورزشگاه را پیدا نمی‌کند.

از این قرار مسابقات نه درست و حسابی تماشاگر دارد و نه تلویزیون رغبتی به پخش آنها نشان می‌دهد؛ اما همان گونه که گفتیم فدراسیون ترجیح می‌دهد همین شیوه را ادامه دهد؛ چون به فکر منافع ورزشکار، باشگاه و خودش است.

استدلال آنها این است که لیگ، تنها منبع درآمد ورزشی دوومیدانی‌کاران است. پس همان اندازه که دونده 100 متر یا 400 متر یا ورزشکار پرش ارتفاع، عرصه‌ای برای عقد قرارداد و کسب درآمد دارد، ورزشکار رشته 10 هزار متر یا دهگانه هم باید درآمدی داشته باشد. با چنین ملاحظاتی نباید انتظار داشته باشیم روزی دارای لیگی چون لیگ طلایی شویم، البته صحبت از مقایسه دو لیگ از لحاظ کیفی نیست؛ بلکه مقایسه در زمینه سازماندهی، برنامه‌ریزی و جذب مخاطب است. چنین لیگی هرگز هزاران نفر را به ورزشگاه نمی‌کشاند که مسابقات را تماشا کنند و حتی اگر از تلویزیون هم پخش شود، کمترین بیننده را خواهد داشت؛ اما یک حسن دارد و آن این که در آشفته‌بازار دوومیدانی ایران که هرازگاه خود را در سایه درخشش تک‌ستاره‌هایی چون غیاثی، انتظاری یا حدادی مطرح می‌کند، در زمان کم‌فروغی تک‌ستاره‌ها یا نبودن آنها، همین لیگ نبض دوومیدانی ماست.

جهانگیر چراتی