تعداد سیاستمداران افزایش و کیفیت‌شان کاهش یافته است

به گزارش جام جم آنلاین، روح‌الله اسلامی با بیان اینکه در گذشته پژوهشگران، اساتید و فیلسوفان سیاسی از طبقه اشراف و نخبگان بودند، اظهار کرد: در گذشته، افراد اشرافی متعلق به طبقات بالا در سیاست حضور داشتند، اما هرچه در تاریخ معاصر جلوتر می‌آییم، به لحاظ نظری و کنش سیاسی، خاستگاه سیاستمداران به طبقات متوسط یا پایین منتقل می‌شود. به این معنا که چون مردم آموزش‌ دیده و حتی زنان توانایی پیدا کرده‌اند، می‌توانند درباره موضوعات مختلف نظر دهند.

رابطه تکنولوژی با دسترسی شهروندان به اطلاعات سیاسی

وی با بیان اینکه تحصیلات و استفاده از رسانه و ابزارهای نوین کمک فراوانی کرده تا سیاست در دسترس عموم قرار گیرد، ادامه داد: در گذشته فقط عده‌ای خاص به سیاست دسترسی داشتند، به همین دلیل نظریه‌پردازانی محدود مانند افلاطون در زمینه سیاست کار می‌کردند، اما اکنون افراد زیادی در این حوزه نظریه‌پردازی می‌کنند.

عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: از سال ۱۳۴۰ که اصلاحات ارضی صورت گرفت، شهرنشینی به‌وجود آمد، رسانه گسترش پیدا کرد، مردم باسواد شدند، طبقه متوسط شکل گرفت و طبقات پایین جامعه توانستند به مدرسه و دانشگاه بروند، حضور در سیاست توسعه یافت. اکنون نیز با گسترش تکنولوژی، سیاست در دسترس همه قرار گرفته و همه شهروندان می‌توانند درباره سیاست نظر داده و در آن شرکت کنند.

اسلامی با بیان اینکه برخلاف انقلاب مشروطه و دوره کلاسیک که تنها افراد معدود و مطرحی سیاستمدار بودند و به حل مسائل می‌پرداختند، اکنون سیاست به یک کالای عمومی تبدیل شده است، افزود: به همین شکل، مشارکت سیاسی جامعه نیز افزایش یافته و مردم در انتخابات شرکت کرده و حتی جنبش سیاسی راه می‌اندازند. 

وی با بیان اینکه گاهی سیاست می‌تواند سبب ایجاد مشکل شود، اظهار کرد: به دلیل پیروی افراد از منافع شخصی خود و عدم پیروی از قواعد سیاسی، برخی از اقدامات سیاسی سبب بروز مشکلاتی شده است. سیاست بخشی از راه‌ حل است، سیاست به معنای تدبیر می‌تواند مشکلات موجود در عرصه‌های مختلف را برطرف کند.

عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه سیاست دارای معانی مختلفی است، تصریح کرد: عوام سیاست را به معنای دروغ، نیرنگ و فریب می‌دانند، در حالی‌که از نظر نخبگان، سیاست به معنای تدبیر، خط‌مشی و راهکار است. باید ببینیم سیاست در چه متنی به‌ کار گرفته می‌شود؛ اگر متن علمی باشد، سیاست به معنای تدبیر است، اما اگر در فضایی عامیانه باشد، به این معنی است که افراد چطور می‌توانند نفع شخصی خود را محقق کنند.

صلح و آشتی و تعارض و جنگ؛ دو روی سیاست

اسلامی با بیان اینکه سیاست دو جنبه دارد، گفت: یک جنبه سیاست به معنای صلح، آشتی و کنارهم قراردادن منافع متضاد است و جنبه دیگر مبتنی بر جنگ و تعارض. 

وی با بیان اینکه سیاست علمی جهانی و بین‌المللی است، خاطرنشان کرد: اکنون همه علوم یک وجه عوامانه و یک وجه تخصصی دارند که هرچه این‌ها بهم نزدیک شود، بهتر است. مرجعیت‌های علمی در هر رشته‌ای می‌توانند با رسانه و فضاهایی که مردم با آن در تماس هستند، ارتباط گرفته و دانش درستی در اختیار مردم قرار دهند. اکنون دانش مردم در مورد سیاست بیشتر شبه‌علم، خرافاتی و ایدئولوژیک است و در خصوص علم سیاست اطلاعات بسیار اندکی دارند.

کارکرد دانش سیاسی در کشورهای توسعه‌یافته

عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به کارکرد سیاست در دنیا و تفاوت آن با ایران، بیان کرد: رشته‌های علوم سیاسی، روابط بین‌الملل و دیپلماسی برای کشورهای بسیار پیشرفته مهم است. در این کشورها، سیاست ابتدا به صورت نخبه‌گرایانه و تخصصی در دانشگاه در قالب رشته‌های مطالعات منطقه‌ای، دیپلماسی، سیاستگذاری و علوم سیاسی دنبال می‌شود و افرادی را پرورش می‌دهند که سیاستمدار یا نخبه پژوهشی خواهند شد.

اسلامی با بیان اینکه شکل دیگر سیاست در اندیشکده‌ها وجود دارد، اظهار کرد: در اندیشکده‌ها مباحث علمی دانشگاه‌ها به صورت بسته آماده در قالب گزارش‌های سیاستی برای حکومت و جامعه ارائه می‌شود. یعنی زمانی که حکومت دنبال حل‌وفصل مسئله‌ای در قالب سیاست‌گذاری است، به اندیشکده‌ها ارجاع داده می‌شود.

وی با بیان اینکه در شکل سوم، سیاست در قالب احزاب پیگیری می‌شود، افزود: مردم و شهروندان برای آموزش سیاسی و به دست آوردن سهمی از قدرت و پیگیری مطالبات، در احزاب شرکت می‌کنند. احزاب یک مدرسه سیاسی هستند و سیاست، به معنای نزاع و پیگیری منافع، در قالب احزاب سیاسی دنبال می‌شود. شکل آخر سیاست در قالب رسانه است که دانش تخصصی و علمی به زبان ساده به مردم توضیح داده می‌شود و رسانه نقشی گسترده در شکل‌دهی افکار عمومی و ارائه مباحث تخصصی به زبان قابل فهم برای شهروندان دارد.