الاغ‌های خبرساز

اجیائو که در طب سنتی چینی برای درمان بیماری‌هایی مانند کم‌خونی، بی‌خوابی و سرفه‌های خشک تجویز می‌شود به یک محصول محبوب در میان طبقه متوسط رو به رشد چین تبدیل شده است اما این تقاضا پیامدهای عمیقی برای آفریقا داشته است: کاهش شدید جمعیت الاغ‌ها، افزایش قیمت آنها و تأثیرات مخرب بر جوامع روستایی که به این حیوانات وابسته‌اند. این بحران، که ممکن است در نگاه اول عجیب به نظر برسد، سرنخی از چالش‌های گسترده‌تر در روابط اقتصادی چین و آفریقا ارائه می‌دهد و هشداری است درباره خطرات وابستگی بیش از حد به یک شریک تجاری.
 
​​​​​​​بحران عجیب الاغ‌
الاغ در بسیاری از کشورهای آفریقایی، به‌ویژه در مناطق روستایی نقش حیاتی دارد. آنها بار حمل می‌کنند، محصولات کشاورزی را به بازار می‌رسانند و برای خانواده‌های کم‌درآمد که اغلب نمی‌توانند هزینه تراکتور یا خودرو را تأمین کنند، منبع اصلی حمل‌ونقل هستند. اما در سال‌های اخیر، تقاضای چین برای پوست الاغ باعث شده میلیون‌ها رأس الاغ در آفریقا ذبح شوند. گزارش‌ها نشان می‌دهد بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰، جمعیت الاغ‌ها در کنیا ۳۰درصد کاهش یافته و در بوتسوانا و غنا نیز افت مشابهی مشاهده شده است. در برخی مناطق، قیمت یک الاغ از ۲۰ به بیش از ۲۰۰ دلار رسیده، که برای بسیاری از روستاییان غیرقابل‌تحمل است. چین سالانه به حدود پنج‌میلیون پوست الاغ نیاز دارد، اما تولید داخلی این کشور تنها ۱.۸میلیون پوست است. این شکاف با واردات از آفریقا، که فقدان مقررات سختگیرانه و نیاز اقتصادی، تجارت پوست الاغ را تسهیل کرده پر شده است. کشتارگاه‌های غیرقانونی در کشورهایی مانند تانزانیا، نیجریه و مالی گسترش یافته‌اند و الاغ‌ها اغلب در شرایط غیرانسانی ذبح می‌شوند. این تجارت نه‌تنها جمعیت الاغ‌ها را تهدید می‌کند، بلکه معیشت میلیون‌ها نفر را که به این حیوانات وابسته‌اند، به خطر انداخته است. برای مثال، در اتیوپی، زنان روستایی که از الاغ‌ها برای حمل آب و هیزم استفاده می‌کنند، حالا با افزایش قیمت‌ وکمبود این حیوانات،با مشکلات بیشتری مواجه شده‌اند.
 
پیامدهای زیست‌محیطی و اجتماعی
تجارت پوست الاغ تنها به مسائل اقتصادی محدود نمی‌شود. از نظر زیست‌محیطی، کاهش جمعیت الاغ‌ها می‌تواند به تخریب زمین منجر شود، زیرا کشاورزان ممکن است به‌جای استفاده از این حیوانات، به روش‌های کشاورزی ناپایدار روی‌آورند. از نظر اجتماعی، این بحران نابرابری‌های جنسیتی را تشدید کرده است. در بسیاری از جوامع آفریقایی، زنان مسئولیت حمل بارهای سنگین را بر عهده دارند و الاغ‌ها این کار را آسان‌تر می‌کنند. بدون الاغ، بار این کار دوباره روی دوش زنان می‌افتد، که می‌تواند به کاهش فرصت‌های آموزشی و اقتصادی برای آنها منجر شود. برخی کشورهای آفریقایی تلاش کرده‌اند این تجارت را محدود کنند. کنیا، بورکینافاسو و نیجریه کشتارگاه‌های پوست الاغ را ممنوع کرده‌اند، اما تجارت غیرقانونی همچنان ادامه دارد. این وضعیت نشان‌دهنده چالش بزرگ‌تر در روابط چین و آفریقاست: عدم تعادل در قدرت اقتصادی و تأثیرات ناخواسته سرمایه‌گذاری‌های خارجی.
 
ضربه الاغ‌ها به روابط چین و آفریقا
چین در دو دهه گذشته به بزرگ‌ترین شریک تجاری آفریقا تبدیل شده است. این کشور میلیاردها دلار در زیرساخت‌ها، معادن و پروژه‌های انرژی در آفریقا سرمایه‌گذاری کرده و در ازای آن، به منابع طبیعی مانند نفت، مس و حالا پوست الاغ دسترسی یافته است. اجلاس همکاری چین ــ آفریقا که هر سه سال یک‌بار برگزار می‌شود، نمادی از این رابطه است. در اجلاس اخیر، چین وعده ۵۱میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جدید و ایجاد یک‌میلیون شغل در آفریقا را داد اما منتقدان می‌گویند این سرمایه‌گذاری‌ها اغلب به نفع شرکت‌های چینی است وآفریقا را دربدهی‌های سنگین و وابستگی اقتصادی گرفتار می‌کند. بحران الاغ‌ نمونه‌ای کوچک اما گویا از این پویایی است. تقاضای چین برای یک محصول خاص،بدون توجه به پیامدهای محلی، جوامع آفریقایی را تحت فشار قرار داده است. این وضعیت یادآور دیگر پروژه‌های چینی است، مانند استخراج کبالت در کنگو یا قطع درختان جنگلی در موزامبیک، که تخریب محیط‌زیست و جابه‌جایی جوامع محلی را در پی داشته‌اند. این الگو نشان می‌دهد آفریقا باید رویکردی محتاطانه‌تر در برابر سرمایه‌گذاری‌های چینی اتخاذ کند.

درس‌هایی برای آینده
بحران الاغ‌ هشداری است درباره خطرات وابستگی بیش از حد به یک شریک تجاری. آفریقا باید در شرکای اقتصادی خود تنوع ایجاد و از اهرم‌های خود در مذاکرات با چین استفاده کند. 
به‌عنوان‌مثال، اتحادیه آفریقا می‌تواند استانداردهای سختگیرانه‌تری برای تجارت و سرمایه‌گذاری وضع کند تا از تکرار چنین بحران‌هایی جلوگیری شود.
همچنین، سرمایه‌گذاری در پرورش الاغ و ایجاد زنجیره‌های تأمین محلی می‌تواند به بازسازی جمعیت این حیوانات کمک کند. از سوی دیگر، چین نیز باید مسئولانه‌تر عمل کند. اگرچه اجیائو بخشی از فرهنگ سنتی چین است، اما شواهد علمی محدودی درباره اثربخشی آن وجود دارد. دولت چین می‌تواند با تشویق به جایگزین‌های گیاهی یا مصنوعی، فشار بر منابع طبیعی آفریقا را کاهش دهد.همچنین، شرکت‌های چینی باید به استانداردهای بین‌المللی محیط‌زیست و حقوق بشر پایبند باشند.