متحد سنتی واشنگتن در کنار پکن

علی‌رغم این‌که چین همواره بر همکاری «بدون محدودیت» خود با روسیه تاکید کرده و این موضوع موجبات ناخرسندی اتحادیه اروپا را به‌وجود آورده و در آخرین مورد، روز پنجشنبه شی جین پینگ، رئیس‌‌جمهور برای شرکت در هشتادمین سالگرد پیروزی شوروی بر آلمان نازی در جنگ جهانی دوم راهی مسکو شد، اما نشانه‌های گسترش روابط دیپلماتیک بین اتحادیه اروپا و چین بیش از گذشته در حال نمایان‌شدن است. به‌طوری‌که همزمان با پنجاهمین سالگرد روابط دوجانبه، پیام‌هایی با لحنی شاد و تاکید بر تمایل متقابل برای پیشبرد همکاری مشترک و مقابله با چالش‌های جهانی بین طرفین مبادله شد. به گزارش رویترز، شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین در سخنان خود اعلام کرد که این کشور مشتاق ایجاد روابط اقتصادی و سیاسی نزدیک‌تر با اروپاست.  

چگونه ترامپ، اروپا را به چین نزدیک کرد
زمانی‌ که در روز  «آزادی»، دونالد ترامپ تعرفه ۲۰درصدی را بر کالاهای وارداتی از اتحادیه اروپا و ۱۴۵درصدی را بر چین وضع کرد که اولی را تعلیق اما دومی همچنان ادامه دارد، همچنین موضع‌گیری در رابطه با چگونگی پایان‌بخشیدن به جنگ اوکراین، ناخواسته موجبات دور شدن متحد اصلی یعنی اروپا و نزدیک‌شدن به رقیب سرسخت، چین را فراهم کرد. اما این همه ماجرا نیست؛ پیش‌تر ۱۴فوریه (۲۶ بهمن ۱۴۰۳) زمان برگزاری کنفرانس امنیتی مونیخ در آلمان، جی دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا در مقابل برخی از نزدیک‌ترین متحدان ایالات‌متحده، به‌جای تجلیل از روابط تاریخی دوسوی آتلانتیک، رویکردی تهاجمی درپیش‌گرفت و با انتقاد شدید از اروپا گفت که قوانین آنها می‌تواند «دموکراسی را نابود کند». سخنانی که با واکنش منفی مقامات قاره‌سبز همراه شد. انباشت این ناخشنودی‌ها در کنار ملامت‌های پی‌درپی دونالد ترامپ درباره کوتاهی‌ کشورهای اروپایی عضو ناتو برای پرداخت حق عضویت متناسب با تولید ناخالص داخلی خود، ذهنیت بروکسل را اندک‌اندک نسبت به واشنگتن تغییر داد، به‌طوری‌که اورسلا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا که در دوره اول ریاست خود، اصطلاح «ریسک‌زدایی» را برای ازبین‌بردن وابستگی‌های خطرناک به چین به‌کار برد و به‌طور مکرر روابط پکن و مسکو را محکوم می‌کرد و حتی سال ۲۰۲۴ در دومین دوره نامزدی ریاست خود بر کمیسیون اروپا گفت: «موضع تهاجمی‌تر و رقابت اقتصادی ناعادلانه از سوی چین و دوستی بدون محدودیت آن با روسیه، نشان‌دهنده تغییر روابط از همکاری به رقابت است»، اکنون در جایی ایستاده که با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ‌سفید و تغییر یک‌شبه محاسبات ژئوپلیتیکی، اتحادیه اروپا را مجبور به بازنگری در روابط خود با متحدان و دشمنان کرده است.

نگرانی بایدن از وخامت روابط اروپا با آمریکا
روابط استوار و تزلزل‌ناپذیر مبتنی بر ارزش‌های مشترک دوسوی آتلانتیک که سابقه‌ای ۸۰ ساله (بعد از جنگ جهانی دوم) دارد، به اندازه‌ای راهبردی است که سردی کنونی، موجبات نگرانی سیاستمداران کهنه‌کار واشنگتن را برانگیخته است. ازجمله جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین ایالات‌متحده در اولین گفت‌وگوی خود با بی‌بی‌سی جهانی پس از ترک کاخ‌سفید، با ابراز نگرانی نسبت به وخامت روابط بین آمریکا و اروپا در دوران دونالد ترامپ گفت: «اروپا اعتماد خود را به قاطعیت ایالات‌متحده و رهبری واشنگتن از دست خواهد داد.» او افزود که رهبران این قاره می‌پرسند: «آیا می‌توانیم به ایالات‌متحده تکیه کنیم؟ آیا آنها پشتیبان ما خواهند بود؟» همچنین رئیس‌جمهور پیشین آمریکا در مورد تنش لفظی بی‌سابقه دونالد ترامپ و معاونش با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین در دفتر بیضی کاخ‌سفید و پیش‌روی جهانیان افزود: «این رفتارها در شأن آمریکا نیست. من درک نمی‌کنم که چگونه آنها (دولت ترامپ) از فهم این موضوع که قدرت در اتحادهاست غافلند.»
 
چین و اتحادیه اروپا شریک هستند، نه رقیب
اگر گفته شود که مهم‌ترین جنبه همکاری میان چین و اتحادیه اروپا، همکاری بازرگانی است، سخن به گزاف نگفته‌ایم. به‌طوری‌که داده‌های گمرکی نشان می‌دهد روابط تجاری دوجانبه با وجود برخی اختلافات در سال ۲۰۲۴ (سال گذشته) به ۷۳۱میلیارد یورو رسیده که ۲۱۳.۳میلیارد یورو اروپا به چین و ۵۱۷.۸میلیارد یورو چین به قاره‌سبز کالا صادر کرده است. بنابر این داده‌ها، اروپا با  کسری تجاری ۳۰۴.۵میلیارد یورویی مواجه است. با وجود این به گفته اولاف اسکوگ، معاون دبیرکل امور سیاسی اقدام بین‌الملل اروپا، هر دو طرف در ۵۰ سال گذشته تغییرات عمیقی را تجربه کرده‌اند، به‌طوری‌که اکنون روابط اتحادیه اروپا و چین به یکی از مهم‌ترین و چندوجهی‌ترین مشارکت‌ها در جهان تبدیل شده است. اسکوگ در ادامه سخنان خود افزود: «چین و اتحادیه اروپا به شرکای اصلی تجاری و سرمایه‌گذاری یکدیگر تبدیل شده‌اند. تجارت دوجانبه آنها از ۴/۲میلیارد دلار در ۵۰ سال پیش به ۸/۷۸۵میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است.»

لغو کامل محدودیت تبادلات
سخنگوی وزارت امور خارجه چین اعلام کرد که پکن و پارلمان اروپا برای لغو کامل محدودیت در تبادلات و تقویت روابط دوجانبه توافق کرده‌اند. به گزارش گلوبال تایمز، لین جیان در نشست مطبوعاتی هفته گذشته گفت: «در سال‌های اخیر، تبادلات بین نهادهای قانون‌گذار چین و اتحادیه اروپا به دلایل شناخته‌شده‌ای با برخی از موانع روبه‌رو شده بود اما در شرایط فعلی هر دو طرف معتقد هستند که تقویت گفت‌وگوها و همکاری‌ها بسیار مهم است. همچنین سخنگوی وزارت امور خارجه چین افزود که چین و اتحادیه اروپا امسال گفت‌وگوهای سطح بالایی را در مورد پیشبرد راهبردهای اقتصاد، تجارت و توسعه انرژی‌های سبز برگزار می‌کنند. همچنین در اقدامی کم‌سابقه اتحادیه اروپا اعلام کرد که چین تحریم‌های اعمال‌شده بر اعضای پارلمان اروپا و کمیته فرعی حقوق‌بشر این نهاد را لغو خواهد کرد. رویدادهای اخیر میان دو قطب از قدرت‌های جهان، حکایت از آن دارد که پیامد سیاست‌های یکجانبه‌گرایی ایالات‌متحده باعث دور شدن متحد سنتی و نزدیکی به رقیب راهبردی واشنگتن را فراهم کرده است. رخدادی که با سیاست آمریکا برای مهار پکن در تضاد کامل قرار دارد.