گردشگری عشایر با چاشنی کوچ

به گزارش جام‌جم‌آنلاین از ایرنا، کوچ ییلاقی و قشلاقی برای عشایر یک سفر تکراری، اما پرفراز و نشیب است و از نگاه علاقه‌مندان این سبک زندگی سنتی، تماشای زندگی مردمان سختکوشی است که همنشین خاک و همنفس باد هستند.

فرایند کوچ همه چیزش قشنگ است از گله‌های گوسفند و بز‌هایی که با شکل و شمایل گوناگون و رنگ‌های متنوع در کنار یکدیگر حرکت می‌کنند، چهارپایانی که با شتاب گام برمی دارند تا کودکان و بانوان عشایری که با چهره‌های خندان بر پشت آنان سوار شده‌اند گوشه‌ای از زندگی ساده این قشر را به نمایش می‌گذارد.

اما شاید قشنگ‌ترین لحظه‌های سفر کوچ نشینان که تماشای آن تجربه‌ای خیال انگیز است هنگامه شبانگاهان باشد جایی که ایل برای استراحت توقف می‌کند و یکی از اهالی در کمترین زمان آتشی روشن می‌کند.

آتش افروخته شده که زیبایی خیره کننده‌ای در تاریکی شب دارد آنجا که یکی از اهالی ایل در نزدیکیش نی می‌نوازد و در گوشه‌ای دیگر یکی از افراد ایل با صدایی زیبا اشعاری مانند ایل و بار میش قطار می‌خواند یادآور یک موسیقی زنده است که اگر در مناطق شهری اجرا شود با صرف هزینه زیاد برای گردشگران امکان پذیر می‌شود.

تکاپوی بانوان در گرداگرد آتش برای تدارک یک شام ساده مثل آش ماست دارد، بوی مست کننده این غذای محلی که عطر گیاهان کوهی آن را دلچسب‌تر کرده بخش دیگری از جذابیت‌های تماشای کوچ است که هنگام صرف غذا و همهمه ایل دلرباتر می‌شود.

گردشگری عشایر بر پایه کوچ

گرچه کوچ عشایر در سال‌های اخیر دست خوش تغییراتی مانند استفاده از خودرو شده، اما این سبک اصیل زندگی ایرانی هنوز زنده است و زیبایی‌های خاص خودش را دارد، بسیاری از مسافران در جاده‌های ارتباطی کهگیلویه و بویراحمد با دیدن عشایر در کنار جاده‌ها به هنگام کوچ، خودرو‌های خود را متوقف کرده و لحظاتی این زندگی سنتی را تماشا و از آن عکس می‌گیرند.

کوچ عشایر در فصل بهار مانند اکوموزه‌ای طبیعی است که سبک زندگی عشایر کوچنده را به تصویر می‌کشد، تجربه تماشای این فرایند در دل کوه و میان آن همه صخره و سنگ و با پای پیاده جلوه‌های خیال انگیزی دارد که از نظر گردشگری مردم شناسی می‌تواند ظرفیت خوبی برای توسعه اقتصادی در کهگیلویه و بویراحمد باشد.

یک کارشناس حوزه گردشگری اعتقاد دارد که سنت کوچ عشایر یادآور این نکته است گردشگری، تنها در شهر‌ها و آپارتمان‌ها جریان ندارد، بلکه در دل طبیعت و در کنار دام‌ها و چادر‌ها هم می‌تواند بسیار دلنشین باشد.

علی اکبر پاک افزود:کوچ دورانی است که در آن می‌توان زندگی مردمانی که چلچراغی از صفا، سادگی، مهر هستند، آنانی که آسمان سقف خانه هایشان و زمین فرش زیرپایشان است را به تماشا نشست.

وی بیان کرد: برای معرفی جاذبه‌های گردشگری استان اجرای جشنواره کوچ عشایر در بهار امسال برنامه ریزی شده است.

ظرفیت‌های زندگی عشایر گردشگری از نگاه هنرمندان

یک عکاس نامدار کهگیلویه و بویراحمد اعتقاد دارد: در مناطق عشایری استان زبان، موسیقی، غذا‌های محلی، پوشاک، ترانه، صنایع دستی، رقص و لباس‌های محلی به همراه آیین‌هایی مانند جشن‌های محلی سبک و سیاق زندگی این قشر تلاشگر ظرفیت‌های کم مانندی برای گردشگری دارد.

حسن غفاری افزود:فعالیت‌های روزانه، چون دوشیدن شیر، تهیه ماست، کره‌گیری، روغن‌گیری، پشم‌چینی و قالی‌بافی با نوای نی مردان و نغمه‌های زنان ایل از دیگر ظرفیت‌های گردشگری عشایری است.

گردشگری عشایر بر پایه کوچ

وی تاکید کرد: حرکت دسته جمعی انسان در کنار دام در طبیعت بکر، صدای زنگوله‌ها، هی هی چوپان ها، تکاپوی زنان با پوشش لباس محلی رنگارنگ که برای تامین غذای خانواده در توقفگاه‌ها تلاش می‌کنند برای بسیاری از مردمان شهرنشین نوستالژی و تجربه‌ای دلچسب است.

وی با بیان اینکه عشایر راه حفاظت از طبیعت را خوب می‌دانند تاکید کرد: حضور این قشر در سیاه چادر‌هایی که در دل طبیعت برپا شده سرمایه‌ای برای حفاظت از طبیعت است.

غفاری البته با اشاره به تجربه‌های حضور مداومش در مناطق عشایری کوچ با خودرو را از آسیب‌های زندگی عشایر در سال‌های اخیر عنوان کرد و از مسوولان خواست در این خصوص چاره اندیشی شود.

این عکاس نامدار تصریح کرد: هنگامی که عشایر به شکل پیاده کوچ می‌کنند به علت طول کشیدن زمان سفر از ییلاق به قشلاق یا برعکس کمترین آسیب به مراتع وارد می‌شود.

کوچ در کهگیلویه و بویراحمد به روایت آمار

معاون توسعه و امور زیربنایی مدیرکل امور عشایر کهگیلویه وبویراحمد گفت: می‌گوید: کوچ حدود هشت هزار خانوار عشایری استان به مناطق ییلاقی براساس تقویم رسمی ستاد کوچ پنجم اردیبهشت آغاز می‌شود، اما شماری از خانوار‌های عشایری مناطق بسیار گرم استان زودتر از زمان مقرر را در مناطق گرمسیری آغاز کرده اند.

گردشگری عشایر بر پایه کوچ

سید مهدی عباسیان افزود: کوچ عشایر کهگیلویه و بویراحمد به شکل‌های خودرویی و پیاده انجام می‌گیرد.

وی تاکید کرد: کوچ با خودرو در مدت زمان ۴۸ ساعت انجام می‌گیرد، اما به علت توقف عشایر در مسیر برای تعلیف دام و استراحت خانواده کوچ پیاده در مدت زمان ۱۵ تا ۲۰ روز به طول می‌انجامد.

ضرورت برنامه ریزی بهتر برای بقای کوچ پیاده

رویداد کوچ که از سال‌های دور تاکنون برای تامین آب علوفه از مناطق گرمسیری و سردسیری انجام می‌شد همواره از نگاه تیزبین عکاسان دور نمانده و افراد زیادی برای شکار لحظه‌ها رنج سفر را به جان می‌خرند تا همنشینی مردمان سختکوش عشایر با طبیعت را به تصویر بکشند که این ظرفیت فرصتی برای رونق گردشگری عشایری در کهگیلویه و بویراحمد به شمار می‌رود.

گردشگری عشایری یا Nomad Tourism یکی از سبک‌های جدید سفر است که در آن گردشگران می‌توانند در دوره زمانی، معین، با امکانات و شرایط مشخصی با گروه‌های کوچ‌نشین همراه شوند رونق گردشگری عشایری می‌تواند زندگی اهالی این استان را از طریق فروش بدون واسطه محصولات آنان، امکان عرضه غذا‌های محلی و فروش سوغات به گردشگران متحول کند.

بومگردی عشایری یا همان اقامتگاه سیار گردشگری افزون بر کمک به وضعیت معیشتی عشایرنشینان با باز کردن پای ایرانگردان و جهانگردان همچنین می‌تواند به ماندگاری جمعیت کوچ نشین در سکونتگاه هایشان کمک کند.

رونق بومگردی در مناطق عشایری کهگیلویه و بویراحمد به دلیل اقلیم چهار فصل این استان می‌تواند برای سرمایه گذاران هم ثروت آفرین باشد، زیرا در این سبک گردشگری کارآفرینان بر خلاف سایر شاخه‌ها که معمولا در برخی زمان‌های سال به علت شرایط آب و هوایی بازارشان کساد می‌شود اینجا سیاه چادر‌ها با تغییر آب و هوا ییلاق و قشلاق می‌کنند.

البته این همه مزایای رونق بومگردی عشایر در کهگیلویه و بویراحمد نیست بلکه تجربه سفری ارزان قیمت به سرزمین مردمی که دارای سنتی‌ترین سبک زندگی ایرانی هستند و در طبیعتی بکر و با جاذبه‌های متنوع از دیگر ارمغان‌های تحقق این امر مهم است.

عشایر کهگیلویه و بویراحمد بیش از یک میلیون رأس دام سبک و سنگین نیز دارند، این استان با ۷۲۶ هزار نفر جمعیت یک درصد مساحت کشور را در اختیار دارد.

تولید ۲۷ درصد  محصولات زراعی، ۶۰درصد  گوشت قرمز و ۳۵ درصد صنایع دستی استان کهگیلویه و بویراحمد از سوی جامعه عشایری صورت می‌گیرد.

۷۰ هزار نفر در قالب بیش از ۱۱ هزار و ۱۲۰ خانوار از جمعیت ۷۲۶ هزار نفری کهگیلویه و بویراحمد عشایر هستند که این میزان جمعیت از ۶ ایل بومی، ۲ طایفه قشقایی، ۱۶ تیره، ۱۸۱ طایفه و بیش از یک هزار و ۱۱۰ تش (اولاد) تشکیل شده است.