فقر ژانر در سینمای ایران

اینکه در همه این سالها، سینمای ایران تنها در دو گونه کمدی و اجتماعی محدود مانده و دیگر گونههای سینمایی حداقل در ایران جایی ندارد. این موضوع در میان فیلمهای سینمایی حاضر در جشنواره فیلم فجر هم دیده میشود. بیش از ۶۰ درصد از آثار منتخب این دوره در ژانر درام و اجتماعی قرار داشت. غلبه این ژانر بر دیگر ژانرها، باردیگر بحث نبود تنوع ژانر در جشنواره فیلم فجر را به میان آورده و نگرانیهایی درباره یکنواختی محتوایی این رویداد سینمایی ایجاد کرده است. با وجود این، چنانچه نگاهی به ادوار گذشته بیندازیم، مشاهده میکنیم که بهاستثنای دوره قبلی، تعداد فیلمهای درام و اجتماعی بهمراتب بیشتر از دوره فعلی بوده است. برای مثال، در سال ۱۳۹۴ بیش از ۹۰ درصد آثار راهیافته به بخش مسابقه در ژانر درام و اجتماعی بود. این آمار چشمگیر نشان میدهد که عدم تنوع ژانر نهتنها یک مشکل کنونی، بلکه چالشی تاریخی برای این جشنواره بوده است.سلطه ژانر درام و اجتماعی بر جشنواره، از یکسو میتواند بیانگر علاقه فیلمسازان به پرداختن به مسائل اجتماعی و واقعگرایانه باشد اما از سوی دیگر، این رویکرد ممکن است باعث محدود شدن افقهای خلاقانه و کاهش جذابیت برای مخاطبانی شود که به دنبال تجربههای سینمایی متفاوت و نوآورانه هستند. تحلیل دادههای مربوط به فیلمهای حاضر در دورههای مختلف جشنواره فیلم فجر نشان میدهد که پس از ژانر درام و اجتماعی که بیشترین سهم را به خود اختصاص داده، ژانرهای دفاعمقدس و کمدی نیز حضور قابلتوجهی در این رویداد سینمایی داشته است. بررسیهای انجامشده نشان میدهد که فیلمهای دفاع مقدس، به دلیل جایگاه خاص این ژانر در سینمای ایران و حمایتهای صورتگرفته از آن، ۱۱.۴۸ درصد از مجموع آثار شرکتکننده در جشنواره را شامل میشود. از سوی دیگر، ژانر کمدی که همواره به عنوان یکی از ژانرهای پرمخاطب و عامهپسند در سینمای ایران مطرح بوده، ۵.۵۳ درصد از آثار جشنواره را به خود اختصاص داده است. این آمار نشان میدهد که اگرچه ژانرهای دفاعمقدس و کمدی در مقایسه با ژانر درام و اجتماعی سهم کمتری دارد اما همچنان بخشی مهم از تولیدات سینمای ایران را تشکیل داده و همواره در جشنواره فیلم فجر مورد توجه قرار گرفته است.