رویدادهای دهه۶۰ آغاز‌گر فجر۴۳

اجرای این مراسم بر‌عهده فرزاد حسنی بود و درجریان آن، از پیشکسوتان سینما، رضا بابک، منوچهر والی‌زاده وسیروس الوند تجلیل به‌عمل آمد.همچنین برگزیدگان مسابقه تبلیغات سینمای ایران دربخش‌های تیزر،عکس و پوستر معرفی شدند. جشنواره امسال با محوریت مفهوم مادربرگزار می‌شودوافتتاحیه آن باصحنه‌هایی ازفیلم«مادر» ساخته علی حاتمی آغازشد.این مراسم با پخش سرود ملی ایران وقرائت آیاتی ازقرآن کریم ادامه یافت وفضایی معنوی واحساسی رابه حاضران منتقل کرد. درروزنخست نمایش فیلم‌های جشنواره، دوفیلم«صیاد» و «بازی خونی»پخش شدند که هر دو به رویدادهای دهه ۶۰ و تلاش برای مقابله با گروه‌های تجزیه‌طلب می‌پرداختند. گفتنی است روز نخست نمایش فیلم‌های چهل‌و سومین جشنواره فجر به زنده‌یاد «ژاله علو» تقدیم شده بود.

فرصتی برای جوانان
در ادامه مراسم افتتاحیه چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر، منوچهر شاهسواری دبیر جشنواره روی صحنه آمد و با بیان این‌که: «هر زمان به این لحظات می‌رسیم که قرار است راه را آغاز کنیم، جز این‌که به دل‌های‌مان مراجعه کنیم و دعای سفر بخوانیم چه چیز دیگری می‌توانیم بگوییم؟ چشم بد دور که ما همچنان مدهوشیم و سرمست! شما عزیزان که اهل هنر و فرهنگ هستید به این دو واژه باور دارید و به آن عمل می‌کنید: رنج و سرمستی! ما چهره می‌سازیم.» وی ادامه داد: «حضرت حق یک چهره بیشتر به ما نداده، اما در جهانی که ما در آن زیست می‌کنیم به دنبال آن هستیم که چهره دیگری از خود به‌جا بگذاریم. سینما در حال تجربه ساختن چهره‌های متعددی از حال و هوای همه ماست.» 
دبیر جشنواره تاکید کرد: «این تالار هم به وحدت شهره است و هم مزین به نام رودکی. امشب برای من عزیز است. بزرگداشت سیروس الوند واقعا باعث خشنودی است و من برای ایشان آرزوی سلامتی دارم. رضا بابک که امشب مراسم تجلیلش برگزار می‌شود، یکی از بهترین‌های دنیای بازیگری است. آقای والی‌زاده نیز یکی از سلاطین دوران طلایی دوبله ایران هستند که به خاطر شرایط جسمانی در این مراسم حضور ندارند اما چه باک که ما در وظیفه قدردانی خودمان به بود و نبود کاری نداریم و مفتخریم.» 
شاهسواری در پایان عنوان کرد: «دوستی به من می‌گفت چهره‌های شاخص سینمای ایران کجا هستند و من گفتم جشنواره چهل‌و‌سوم فرصتی است که چهره شاخص سال‌های آینده در این صحنه بدرخشند. چون چهره‌های شاخص به فرصت نیاز دارند تا رنج و سرمستی را آغاز کنند.» 
رائد فریدزاده، رئیس سازمان سینمایی، دیگر سخنران این مراسم بود که سینما را به‌عنوان روایتگر احوالات نیک و بد انسان‌ها معرفی کرد. وی گفت: «سینما خیالات را به نظم در می‌آورد و از آن میان حکایت‌هایی می‌آفریند که روایتگر احوالات نیک و بد ماست. سینما راوی بخشی از تاریخ و شکل‌دهنده حافظه جمعی است، به تاریخ و زبان و فکر جان می‌بخشد. گرچه سینما در جهان و به طبع آن در ایران عمری طولانی ندارد اما عالمی که در آن متولد شده و زبانی که با آن سخن می‌گوید و روایتگری می‌کند در نزد متفکران و ادیبان از دیرباز شناخته شده است.» فریدزاده با اشاره به نقلی در «فیه مافیه» ادامه داد: «اگر راه‌ها مختلف است اما مقصد یکی است. نمی‌بینی که راه به کعبه بسیار است بعضی را از روم و بعضی را از شام و بعضی را از چین و بعضی را از دریا از سوی هند و یمن‌؛ پس اگر در راه‌ها نظر کنی اختلاف عظیم و مباینت بی‌حد است اما چون به مقصود نظر کنی همه متفق هستند و یگانه و همه را درون‌ها به کعبه متفق است و درون‌ها را به کعبه ارتباطی وعشقی و محبتی عظیم است. در اندیشه گرفت نیست و درون عالم آزادی است. زیرا اندیشه‌ها لطیفند و برای‌شان حکم نتوان کردن.»
رئیس سازمان سینمایی بیان کرد: این سخن مولانا جلال‌الدین بلخی است در شیراز که ۸۰۰ سال پیش بیان کرد. کمتر زبانی در جهان می‌توان یافت که پس از قرن‌ها چنین تر و تازه باشد. همین سخن تازه بگو تا که جهان تازه شود. چنان‌که در آن زمان صنعتگران به خیال عالم نو خلق می‌کردند و دوستان و همراهان ما در این زمانه با صنعت تصویر جهانی در می‌افکنند که حال ما را حکایت و روایت می‌کند و مردمان را به طریق ثواب و سخن سدید رهنمون می‌سازد. تا باد چنین بادا. 
 
گامی به پیش
سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در ادامه مراسم بزرگداشت چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر، با ایراد سخنانی، از دو گروه تشکر کرد. او در ابتدا از دوستانش در دبیرخانه جشنواره فجر که از مهرماه در سازمان سینمایی مستقر شده‌اند، قدردانی کرد و به‌ویژه به حضور منوچهر شاهسواری از آبان‌ماه اشاره کرد و گفت: «این جمع در فرصتی اندک توانستند گام‌های مؤثری بردارند.»
وزیر فرهنگ در ادامه افزود: «قرار بود گامی به پیش برداریم‌؛ به تعبیر ابوسعید ابوالخیر، گامی به پیش در کم کردن فاصله‌ها و دور از هم بودن است. به نظر می‌رسد دوستان در این راه توفیق یافته‌اند و امشب نمونه‌ای از این تلاش‌ها را مشاهده می‌کنیم. امید داریم این گام‌ها ادامه پیدا کند تا جشنواره فجر آینده و جشنواره‌های فجر پس از این نیز به همین شکل برگزار شوند.»
صالحی همچنین به اهمیت سینما اشاره کرد و گفت: «تشکر دوم من از سینماست که بخش مهمی از خاطرات خوب ما را ساخته و پرداخته است. امروز در نهاد خودآگاه ما، بخش‌های زرینی از این سینما نهفته است. بخشی از اعتلا و عزت ایران و نام‌آوری کشورمان از این سینما ناشی می‌شود. سپاس از همه کسانی که در این مسیر کوشیدند.»
 
تجلیل از سیروس الوند
نخستین بخش از مراسم بزرگداشت چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر به تجلیل از سیروس الوند، کارگردان پیشکسوت سینمای ایران، اختصاص یافت. این مراسم در شب تولد ۷۴ سالگی‌اش با حضور چهره‌هایی چون فریدون جیرانی، جواد طوسی، منوچهر شاهسواری و ماهور الوند برگزار شد و با پخش کلیپی از زندگی و آثار این هنرمند همراه بود. 
فریدون جیرانی ضمن تعریف خاطراتش از این کارگردان گفت: «من و آقای الوند هم‌نسل هستیم. البته ایشان در تهران بودند و من در تربت حیدریه. آقای الوند اولین نقدش را در مجله فردوسی چاپ کرد. او یکسری مصاحبه بی‌نظیر با سینماگران انجام داد. او خیلی زود فیلمنامه نوشت و فیلم ساخت. فیلم «یک‌بار برای همیشه» یکی از بهترین فیلم‌هایش محسوب می‌شود.»
وی افزود: او بعد از وقایع ۸۸ در دهه ۹۰ فیلم نساخته، ولی چهار دهه سینما را سرپا نگه داشته است. 
جواد طوسی، منتقد سینما نیز بیان کرد: «پدر سیروس الوند یک آموزش و پرورشی بود. او ناظم یک دبیرستان بود و کانون خانواده را از یک سقف کوچک به مدرسه انتقال داد و فرهنگ‌سازی کرد.»
وی افزود: «سیروس الوند وقتی جذب سینمای حرفه‌ای می‌شود، به کانون خانواده توجه دارد و آن را به‌عنوان یک نقطه امن به نمایش می‌گذارد. او هیچ موقع یک‌ نگاه سلبی و بدبینانه نداشته است.»
ماهور الوند نیز تاکید کرد: «من فقط یک جمله می‌گویم و فکر می‌کنم کافی باشد. من افتخار می‌کنم که دختر سیروس الوند هستم.»
درنهایت بعد از دریافت لوح تقدیر، سیروس الوند گفت: «ما در انباری خود صندوقچه‌ای داریم که به یادگار از مادرم برای‌مان مانده است. داخل صندوق؛ کاغذ، اسناد و یادگاری بسیاری هست. چند وقت پیش لابه‌لای محتویات صندوقچه می‌گشتم که قراردادی را دیدم از فیلمی که من فیلمنامه‌اش را نوشته بودم. آن فیلم ساخته و اکران شد و من هم به موقع دستمزدم را دریافت کردم. این تجربه حرفه‌ای در ۱۷سالگی من رقم خورد و برایم انگیزه‌بخش بود. حالا باید بگویم از این‌که مراسم بزرگداشتم نیز زمانی برگزار می‌شود که هنوز زنده‌ام، بسیار خوشحال هستم.» 
منوچهر شاهسواری نیز از همسر سیروس الوند بابت حمایت‌هایش از این کارگردان قدردانی کرد. 
 
اهدای جوایز
دربخش دیگری ازمراسم افتتاحیه چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر، بااجرای موسیقی زنده وپخش یک نماآهنگ،یاد درگذشتگان سینما گرامی داشته شد.این لحظات احساسی، حضار را به یاد هنرمندانی انداخت که در طول سال‌ها به سینمای ایران خدمت کرده‌اند. 
پس از این بخش، جوایز برگزیدگان مسابقه سینمای ایران با حضور بهزاد خورشیدی، شهاب‌الدین عادل و کامران قدکچیان، داوران این مسابقه، اهدا شد. در این مراسم، سیمرغ بلورین بهترین آنونس به قدیر حمزه‌امامچای برای فیلم «روشن» تعلق گرفت. همچنین، سیمرغ بلورین بهترین پوستر به محمد روح‌الامین برای فیلم «در آغوش درخت» و سیمرغ بلورین بهترین مجموعه عکس به حسن شجاع کنی برای فیلم «برف آخر» اهدا شد. 
در ادامه، نماآهنگی از مرحوم خسرو شکیبایی پخش شدکه در آن ازحضار خواسته می‌شد با هم مهربان باشند. او با ابراز احساساتی عمیق، ضمن تعریف و تمجید ازپوستر جشنواره، گفت:«جای من در این جشنواره خالی است.»این نماآهنگ که بااستفاده از «هوش مصنوعی»ساخته شده بود،تأثیر عمیقی برحاضران گذاشت و یادآورهنرمندی بود که همواره در دل سینما و مخاطبانش جای دارد. 
 
بازیگری که به گردن سینما حق دارد
دومین مراسم بزرگداشت چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر با حضور مرضیه برومند و محمدرضا شریفی‌نیا به تجلیل از رضا بابک اختصاص یافت. 
مرضیه برومند در این مراسم با اشاره به دشواری صحبت درباره رضا بابک و آثارش، اظهار کرد: «او دوست عزیز من است و از دوران کودکی با هم بزرگ شده‌ایم. ما از کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان با هم نمایش را آغاز کردیم و سال‌های قبل از انقلاب، من بیشتر برای او بازی کردم و پس از انقلاب نوبت به او رسید که برای من بازی کند. سال‌هاست که با هم کار می‌کنیم.»
وی همچنین افزود:«رضا بابک به گردن تمام کارهای کودک در تئاتر، سینما و تلویزیون حق دارد و اگر او نبود، این همه پیشرفت برای کارهای کودک رقم نمی‌خورد. او می‌نویسد و شعر می‌گوید اما به‌عنوان بازیگری که کارگردان را اذیت می‌کند، دیالوگ‌هایش را حفظ نمی‌کند و برگه‌ها را روی بدن دیگران می‌چسباند. امیدوارم سال‌های سال سایه‌اش بر سر سینمای ایران باشد.»
رضا بابک نیز در ادامه گفت: «ما در تمام این سال‌ها با خانم برومند بسیار دعوا کردیم و این دعواها همیشه بر سر کیفیت و کار بود. بسیاری از شعرهای من را مرضیه برومند اصلاح کرد، چرا که او استعداد بزرگی دارد و من بسیار از او تشکر می‌کنم. با تمام اختلافاتی که با هم داریم، او آمد و منت بر سر من گذاشت.»
محمدرضا شریفی‌نیا نیز در این مراسم بیان کرد: «همیشه به داوران توصیه کرده‌ام و دوست داشتم که این اتفاق برای بازیگرانی که نقش‌های کوتاه در سینما بازی می‌کنند، بیفتد. امشب چراغ اول را روشن می‌کنم و او در فیلم «به رنگ ارغوان» حضور بسیار کوتاهی داشت‌ اما جایزه‌اش باید درحد اسکار باشد. من قالیچه‌ای را به او تقدیم می‌کنم، چرا که در این فیلم با حضور کوتاهش بسیار خوش درخشید.»
در ادامه، رضا بابک با ابراز تشکر از برگزاری این مراسم گفت: «از شما سپاسگزارم که هم کلیپ را پخش کردید و هم تکه‌هایی از کارهایم دیده شد. نمی‌خواهم وقت شما را بگیرم اما یادی از پدر‌ومادر و همسرم می‌کنم که آسمانی شد. او دردانه‌ای یگانه بود. امیدوارم همیشه سرمست باشید.» 
چهل‌و‌سومین دوره جشنواره فیلم فجر از دوازدهم تا بیست‌ودوم بهمن ماه به دبیری منوچهر شاهسواری برگزار می‌شود.