ولی شهدای چالدران گواهی بر اصالت ایرانی مردم آذربایجان است که براساس هویت ملی و فرهنگ شیعی با حکومت ترک عثمانی به تقابل میرسد. یعنی اینکه صرف زبان مشترک، ملیتساز نیست و عناصر مهمتری در تکوین یک ملت لازم است. مسلما که عناصری چون امیرالمؤمنین(ع)وامام حسین(ع)وابوالفضل العباس(ع)وزینب(س)درتعیین هویت و ملیت مردم آذربایجان بر اشتراکات زبانی غلبه مطلق دارد.مردم آذربایجان درطول تاریخ اثبات کردهاندکه به مفهوم امت متعهد هستند.امت به معنایجمعی از انسانهاست که حول هدف و مقصدی مشترک مجتمع شدهاند. از سوی دیگر مفهوم ملت براساس فرهنگ وتجربه تاریخی مشترک در یک گستره سرزمینی شکل میگیرد و مردم ایران در عین تنوع اقوام، یک ملت است و مردم آذربایجان هم از ارکان ملیت ایرانی هستند.
۲- چالدران شاهدی بر تجاوز حاکم یاغی عثمانی به ملت و امت ایرانی و مقاومت دلیرانه ایرانیان است. درست است که ایران در این جنگ شکست میخورد و بخش زیادی از سپاه در جنگی غیورانه شهید میشوند ولی در نبردهای بعد که حدود چهار دهه به طول میکشد فتح و ظفرها حاصل میشود و قدرت و توان ملیت ایرانی نمایان میشود. این فتوحات حتی در دوره قاجار و افشاریه هم تکرار میشود.
۳- در چالدران جوانان غیور ترک ایرانی در کنار جوانان اصفهان، شیراز، مازندران و... جنگیده و به شهادت رسیدهاند. حدود پنج قرن بعد شبیه این حماسه را در دفاعمقدس شاهدیم. شهیدان مهدی باکری از ارومیه، ابراهیم همت از اصفهان، حسن باقری از تهران، محمود کاوه از مشهد و... همه دریک جبهه،یک هویت ویک آرمان جنگیده وشهید شدهاند.این گوهرپیام بزرگداشت شهدای چالدران به فتنهانگیزیهای اخیر بازماندگان عثمانی و فریبخوردگان و دورافتادگان از وطن در باکوست.
۴- البته چالدران یک پیام پنهان داخلی هم دارد. اصالت وهویت یکپارچه ملیت ایرانی که بامشارکت و همبستگی همه اقوام ایرانی در طول تاریخ شکل گرفته و حماسهها آفریده است، رمز تداوم توفیقات امروز و فردای ماست. باید به این تنوع و رنگارنگی این هویت مشترک احترام گذاشت وازتلاشهای خاماندیشانه برای فروکاهش هویت ایرانی به یکی ازاقوام خودداریکردوحقوق همه فرهنگهای ایرانی را در این بوم رنگارنگ هویت یکپارچه ایرانی محفوظ داشت.