شنیدن بی‌واسطه از مردم

با وجود این، چندی پیش معاون اجرایی رئیس‌جمهور در مصاحبه‌ای تاکید کرد که دولت به‌دنبال رویکردی جدید برای پیگیری امور است. قائم‌پناه در این‌باره با اشاره به احتمال کاربست روش‌های دیجیتالی از سوی دولت اظهار کرد:‌ «درباره سفر‌های استانی هنوز به جمع‌بندی نرسیدیم، شاید رویکرد جدیدی برای پیگیری انجام دهیم، دنیای امروز دیجیتالی بوده و دنیایی است که می‌توان از راه دور کار‌ها را کنترل کرد، اما حتما ریاست محترم جمهور با مردم صحبت خواهد کرد.» اظهارات قائم‌پناه به‌گونه‌ای بود که می‌شد این‌گونه حدس زد که احتمال کاهش سفرهای رئیس‌جمهور در دولت چهاردهم وجود دارد و نمی‌توان مثل سابق، چندان شاهد سفرهای استانی متعدد بود. با وجود این‌، رهبر معظم انقلاب اسلامی در اولین دیدار هیات دولت چهاردهم، اهمیت سفرهای استانی و رو‌در‌رو با مردم را به‌طور جدی متذکر شدند و در عین حال، دولتی‌ها را به عدم اعتنا نسبت به برخی انگ‌ها و برچسب‌ها مثل عوام‌گرا و پوپولیست‌فراخواندند.

رهبر معظم انقلاب اسلامی:‌ از خود مردم بشنوید
حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای با تاکید بر این‌که اطلاع از متن آنچه در زندگی مردم می‌گذرد، با کارتابل و گزارش کتبی امکان‌پذیر نیست، فرمودند: «باید بروید ببینید و از خود مردم بشنوید. وقتی انسان می‌رود می‌شنود، می‌بیند که با آنچه در گزارش به ما رسیده تفاوت‌های زیادی وجود دارد. نمی‌خواهم بگویم همه‌ گزارش‌ها خلاف و غلط است. گزارش‌های خوب هم داریم، منتها گزارش نشان نمی‌دهد واقعیت را.» ایشان افزودند: «الان که می‌خواستیم بیاییم اینجا، من راجع‌ به این راهپیمایی اربعین به یک نفری که از راهپیمایی برگشته بود، گفتم چطور بود... گفت اگر همه‌ علما، همه شعرا، همه‌ دانشمندها جمع بشوند، نمی‌توانند یک‌هزارم آنچه را که دارد اتفاق می‌افتد توصیف کنند. بروید بین مردم؛ بروید با مردم گرم بگیرید، صحبت کنید.» معظم له تصریح کردند: «یک جاهایی، در یک شهرستانی، در یک روستایی، مقتضی است بروید در خانه‌ مردم؛ در منطقه‌ زلزله‌زده یا سیل‌زده، بروید در چادر مردم؛ بروید ببینید، از آنها بشنوید، آن‌وقت بر اساس اینها تصمیم بگیرید؛ بنابراین، حضور در بین مردم خیلی خوب است، سفرهای استانی خیلی خوب است.»

حسب فرمایش رهبر معظم انقلاب، ‌سفرهای استانی موجب می‌شود مسئولان به طور مستقیم با مسائل و مشکلات مردم مواجهه داشته باشند و حسب این مواجهه بدون واسطه، ذهنیتی واقع‌بینانه پیدا کنند و بر همین اساس نیز دست به سیاست‌گذاری بزنند. نکته مهم اینجاست که رئیس‌جمهور، معاونان رئیس‌جمهور و وزرا علاوه بر سفر به مراکز استان‌ها و گرفتن گزارش‌های کارشناسی از مدیران کل در حوزه‌های مختلف، لازم است که مستقیما بین مردم شهرهای کوچک و کمتر برخوردار هم بروند و مشکلات را از زبان خود آنها بشنوند.

احساس هویت اجتماعی و فرهنگی برای مردم
سفرهای سرزده به مناطق مختلف یک استان،‌ علاوه بر این‌که مسئولان ارشد کشور را بهتر با واقعیت‌ها آشنا می‌کند،‌ در بین مردم آن مناطق هم اثرات بسیار مثبتی به‌دنبال خواهد داشت. سفرهای مقامات ارشد به استان‌ها و به‌ویژه به روستاها، باعث می‌شود مردم آن مناطق از نظر اجتماعی و فرهنگی احساس هویت کنند و این حس در آنها ایجاد شود که گوش شنوا و چشم بینا برای حل مسائل آنها در حاکمیت وجود دارد. دولت‌ها در برهه‌های مختلف، برای آگاهی شفاف‌تر نسبت به مشکلات،‌ سفرهای استانی و دیدار مردمی را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

این سیاست مثبت مردمی در ادوار دولت‌ها البته اوج و فرودهایی را به خود دیده است. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، کار جهادی برای توسعه روستاها با قدرت آغاز شد، اما پس از پایان جنگ تحمیلی و در دولت اول مرحوم هاشمی رفسنجانی، دفتر «امور مناطق محروم» زیر نظر مستقیم رئیس‌جمهور و به ریاست جلیل بشارتی شکل گرفت و در برنامه‌های اول، دوم و سوم توسعه، اعتباراتی برای این دفتر در نظر گرفته شد. نکته جالب اینجاست که مسئولیت این مجموعه تا سال ۱۳۹۲ و همزمان با پایان کار دولت دهم، به عهده بشارتی ماند و پس از بازنشستگی جای خود را به سیدابوالفضل رضوی داد. متعاقب آغاز به کار رسمی این دفتر و به منظور صرفه‌جویی بیشتر و پرهیز از افزایش هزینه‌های جاری و همچنین ایجاد هماهنگی برای اجرای طرح‌های عمرانی و زیربنایی در مناطق محروم، دبیرخانه‌ای در هر استانداری تشکیل شد تا در‌خصوص اعتبارات مناطق محروم نظارت و پیگیری لازم را به عمل آورند. نکته اینجاست که عملکرد این معاونت در دولت نهم، وضعیت جدی‌تری به خود گرفت، به‌گونه‌ای که تقریبا همه وزرا برای بازدید از مناطق روستایی و محروم، همراه رئیس‌جمهور سفر می‌کردند. متعاقبا توجه بیشتر به معاونت مناطق محروم در این دولت موجب افزایش سفرهای استانی نسبت به ادوار قبلی شد.

این دفتر در برهه طولانی به‌عنوان یکی از معاونت‌های ذیل معاون اول رئیس‌جمهور به فعالیت خود ادامه داد، اما اخیرا مسعود پزشکیان این معاونت را مجددا ذیل اختیارات رئیس‌جمهور درآورد و عبدالکریم حسین‌زاده را نیز برای اداره آن، جایگزین سید‌امیرحسین مدنی کرد.

سفرهای استانی تزئینی قلمداد نشود
سفرهای استانی در دولت سیزدهم، برخلاف رویه حاکم بر دولت‌های یازدهم و دوازدهم، بار دیگر مورد توجه جدی دولتمردان قرار گرفت؛ به نحوی که ظرف فقط ۳۳ ماه فعالیت دولت سیزدهم، ۴۷ سفر استانی انجام شد که در نوع خود، نشان از انگیزه بالای این دولت برای خدمت‌گذاری به مردم بود. امید می‌رود که اولیای دولت چهاردهم نیز با حفظ رسم دولت قبل، سفرهای استانی به‌ویژه سفر به مناطق محروم را به‌طور جدی در دستور کار خود قرار دهند.
بدون شک در دستور کار قرار گرفتن سفرهای استانی، موجب خواهد شد که «اصحاب نق‌زن»، دولت و رئیس‌جمهور را متصف به برخی صفات ناپسند نظیر عوام‌گرایی کنند که دولتی‌ها باید بدون توجه به این فضاسازی‌ها، خدمت به مردم را در رأس توجهات خود قرار بدهند. به نظر می‌رسد که یکی از بهترین ابزارها و روش‌ها برای تحقق شعارهای انتخاباتی مسعود پزشکیان مبنی بر عدالت و انصاف، همین سفرهای استانی باشد که نباید مطرود بماند و با توجیه‌های بی‌مبنا، به حاشیه رانده شده و تزئینی و بی‌حاصل تلقی شوند.