بایک حساب سر انگشتی هم متوجه میشویم این یکدرصد از فروش فیلمها عدد قابل توجهی میشود که هنوز روشن نیست بر چه مبانی در اختیار سینماداران باید قرار گیرد و اساسا که موضوع مافیای اکران بحث روز سینماست، چرا باید از سهم تولیدات سینمایی کاست و به سینماداران اختصاص داد.
مناقشه بر سر یک درصد از فروش سینما
در میان مباحث مربوط به سینما، بخش مربوط به حق پخشکنندگان، سینماداران و تهیهکنندگان و مقدار سهمی که از درآمد فروش فیلمها در سینما به دست میآورند، همواره محل بحث و جدل بوده است. معمولا نیمی از فروش فیلم در گیشه، سهم سینمادار میشود و ۱۰درصد از فروش فیلم هم به پخشکننده میرسد و بقیه سهم صاحب اثر میشود. یعنی ۶۰ درصد از فروش فیلمها خارج از جریان تولید مصرف میشود و به یکباره قرار است از ۴۰ درصد سهم تولیدکنندگان هم یک درصد برای انعام سینماداران کم شود که به نظر میرسد رقم غیرمنطقی است، در حال حاضر هم اعتراض صاحبان آثار سینمایی به مبلغی است که سینماداران از فروش فیلم در گیشه بابت هزینههای جانبی سینما از صاحب فیلم کم میکنند. در پی این شرایط بسیاری از تهیهکنندگان سینما از جمله سیدضیاء هاشمی، رئیس هیأتمدیره جامعه صنفی تهیهکنندگان سینمای ایران به موضوع کسر یکدرصدی از فروش فیلمها به نفع سینماداران اعتراض کرد و در نامهای سرگشاده خطاب به محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی به تشکیل جلسه پنهانی از سوی مؤسسه سینما شهر بدون حضور نمایندهای از جامعه صنفی تهیهکنندگان اشاره کرد. از طرفی هم مؤسسه شهر به این نامه واکنش نشان داده و یادآوری کرده جلسه تشکیل شده در رابطه با قدرالسهم سینماداران نبوده و اگر جلسهای اتفاق افتاده با حضور محمد احمدی، نماینده شورای عالی تهیهکنندگان بوده که در آن حضور داشته است.ازطرفی هم مصوبه شورای صنفی نمایش درمرداد جاری براین اساس بوده که سینماها موظفند بر اساس یک صورتحساب مشخص با پخشکنندگان تسویهحساب کنند. این صورتحساب در شورای صنفی نمایش مصوب شده و به امضای تمامی اعضای محترم این شورا متشکل از نماینده تهیهکنندگان، سینماداران، پخشکنندگان و کارگردانان رسیده است.
سهمخواهی میلیاردی سینماداران
در واقع این سهم یک درصدی مناقشه جدیدی میان فیلمسازان و تهیهکنندگان به وجود آورده است. با توجه به اینکه یکی از مهمترین مؤلفههای یک سینمای پویا، معدل سالانه اکران عمومی از حیث تنوع ژانر، توزیع عادلانه منابع، گردش اقتصادی و تعداد مخاطب بهشمار میرود و در سال گذشته و امسال درآمد سینما از محل فروش بلیت فیلمها افزایش یافته، همین سهم یک درصدی که سینماداران میخواهند، عدد قابل توجهی میشود؛ یعنی با توجه به فروش ۱۲۰۰ میلیاردی سینما در سال گذشته و ادامه این روند در سالجاری که پیشبینی میشود فروش سینما به ۲۰۰۰ میلیارد تومان برسد، کسر یکدرصد از این فروش حدود ۲۰۰ میلیارد تومان میشود. از طرفی برداشت سهم مساوی از تمام فیلمها مطابق با عدالتگستری نیست. دلیل این است که در ذات خود بعضی فیلمها به خصوص فیلمهای کمدی و تجاری فروش خوبی دارند و میتوانند در رابطه با برداشت سهم یک درصدی سینماداران محل بحث و البته قابل اعتنا باشند اما بعضی دیگر مثل فیلمهای کودک که با توجه به سیاست غلط اکران و پخش، یکی در میان روی پرده میروند، فروش چشمگیری ندارند و در کسب درآمد روزانه فروش خود هم مشکل دارند. علاوه بر این، با توجه به همان سیاستهای غلط وفقدان برنامهریزی اکران سانسهایی که به این فیلمها اختصاص میدهند نیز خیلی پرت و پلا ودرساعات مرده است که مخاطبان به کارهای دیگری اشتغال دارند.این بهطوریقین نشان ازحضور مافیای پخش واکران فیلم درسینما داردواین سهم یکدرصدی شرایط را پیچیدهتر میکند.
نمایندهای در سینما شهر نداشتیم
اما سیدضیاء هاشمی، رئیس جامعه صنفی تهیهکنندگان درمصاحبهای حضوری که با خبرنگار جامجم دررابطه با یک درصد بهعنوان انعام سینماداران و همچنین حقالطبع از هر قطعه بلیت به نفع سینماداران با توجه به پاسخ سینما شهر به این مسأله، گفت: «اعتراض ما به کار مخفیانهای است که انجام میشود اما واقعیت این است که چندسالی یک گروه خاص و ویژه به خصوص با سینما شهر کار میکند که ما متوجه ترفندهای آن نمیشویم. سینماداران برای خود درصورتحساب جدید تعریف کردهاند که یک درصد را به عنوان انعام سینمادار کم کنند و حتی این موضوع را هم بین خودشان با پخشکنندگان تقسیم کردهاند. یعنی نصف این یک درصد را سینمادار و نصف دیگرش را پخشکننده بگیرد.»
جامعه صنفی تهیهکنندگان، شورای عالی را تأیید نمیکند
هاشمی با یادآوری این که نمایندهای از جانب جامعه صنفی تهیهکنندگان در جلسه سینما شهر حضور نداشته، تصریح کرد: «آقای احمدی، رفیق و همکار ما از شورای عالی تهیهکنندگان است اما نماینده ما نیست. پرفروشترین فیلمهای سینما مربوط به اعضای ما و مربوط به جامعه صنفی تهیهکنندگان است و آقای احمدی و امثال آن هیچ کدام جایگاهی در زمینه اقتصادی سینمای ایران ندارند. بعد از آن هم شورای عالی تهیهکنندگان به هیچ وجه مورد تأیید ما نیست، چون از جامعه صنفی تهیهکنندگان خارج شده و شورا منحل است اما اینکه چرا دولت در همه زمینهها از جمله در پروانه ساخت، شورای صنفی و خیلی جاها با آنها همکاری میکند، برای ما سؤال است و به صراحت اعلام میکنم اینها جریان نفوذ در سینما هستند.»
«باگ» در سرورهای سینما و لزوم پاسخگویی
هاشمی با اشاره به اینکه باگ موجود در سرورهای سینما موجب شده فاقد ایمنی لازم باشند و سینما شهر نیز ازاین مسأله حمایت کرده، گفت: شخص هاشم میرزاخانی،مدیرمؤسسه سینماشهر باید پاسخگوباشد.به زودی مدارک ومطالب مهمی ازاین جریان را منتشر میکنیم. سینما شهر همواره در حال تخلف است وچرا اعلام نمیکند هزینه پولهایی که دریافت کرده را کجا هزینه کرده است؟»
تهیهکنندگان محق تعیین درصد سهم هستند
این تهیهکننده با تأکید بر اینکه شورای پخشکنندگان یک مشت دلال هستند اما منظورش از استفاده از واژه دلال به معنای بد آن نیست، یادآوری کرد: « شورای پخشکنندگان، جماعت دلالی هستند که البته از سوی وزارت کار صنف دارند و از نظر ما غیرقابل قبول است. مگر دلالها میتوانند سهم فیلمی که صاحب آن تهیهکنندگان هستند را بدهند؟ ممکن است ما بیاییم به یک سینما ۵درصد بدهیم؛ بنابراین ما در این جریان حق داریم.»
واگذاری سهم تهیهکنندگان یک تخلف فاحش است
هاشمی سپس با یادآوری این که پخشکنندگان اجازه برداشت سهم ندارند و اجازه سینماشهر به پخشکنندگان یک تخلف فاحش است، ادامه گفت: «اگر سینماشهر برای توجیه کار خود به مطلع بودن آقایاحمدی اشاره میکنند، باید بگویم ایشان نقشی در این ماجرا ندارد. نماینده شورای عالی مگر میتواند مال تهیهکنندگان را واگذار کند؟ به طور رسمی نه تنها از شورای عالی تهیهکنندگان بلکه از چهار تشکل تهیهکنندگی که وجود دارد-البته سه تشکل اسمی هستند که فقط از وزارت کار مجوز دارند- باید نماینده میخواستند تا ببینند چنین موضوعی تصویب خواهد شد یا خیر؟»
ماجرای حق الطبع بلیت سینما
درگذشته شهرداری ۵ درصد عوارض میگرفت و بلیت را هم چاپ میکرد و میداد و بابت حق چاپ بلیت که در زمره اوراق بهادار قرار میگرفت، حقالطبعی جزئی دریافت میکرد اما در حال حاضر تمام این مسائل برداشته و لغو شده است. سید ضیاء هاشمی در رابطه با حقالطبعی که سینماداران میخواهند از تهیهکنندگان دریافت کنند، تشریح کرد: «سینماداران به پرینتی که بابت چاپ بلیت از شما دریافت میکنند حقالطبع میگویند و این اصلا شوخی است. هزینه حقالطبع بر اساس تعداد بلیتها و درصد مخاطبان سینما سنجیده میشود. اگر شما هرجایی برای خرید بروید، یک برگه به شما میدهند وهیچکس بابت این برگه پولی از شما نمیگیرد و جالب است که بابت این هزینه حقالطبع بلیت سینما از تهیهکنندگان پول کلانی میگیرند و اصلا علت این کار چیست؟... آن پخشکننده ناآگاه چطور چنین هزینهای را پذیرفته که پول تهیهکننده را از طرفش به سینمادار اختصاص دهد.»
سهم پخشکننده به صاحب فیلم بازگردد
او ادامه داد: اگر این اتفاق در سینما شهر بیفتد هم از سینما شهر شکایت میکنیم وهم از پخشکننده و سهم پخشکننده هم باید به صاحب فیلم بازگردد. با هرکس که میخواهند توافق کنند، ما غیرازارزش افزوده هیچ چیزی را قبول نداریم. ۶۰ درصد سینمای ایران ما و فیلمها هستیم و بزرگترین فیلمهای سینمای ایران در اختیار ما بوده است و چرا از ما نظر نگرفتند؟ ۷۰۰ میلیارد از ۱۲۰۰ میلیارد فروش سینمای پارسال مربوط به چند فیلم است که صاحبان آن هیچکدام در این خصوص رضایت ندارند و آن پخشکننده چگونه چنین صورت جلسهای را امضا کرده است و همان مؤسسه سینما شهر بانی این کار خلاف شده است. البته من حتما در کمیته انضباطی با خود آقای میرزاخانی برخورد خواهم کرد و پروندهاش را برای آینده بررسی میکنیم.»
پولی که از فیلمم برمیدارند حرام است
موضوع کسر یک درصدی مورد مناقشه بسیاری از دیگر فیلمسازان و تهیهکنندگان هم واقع شده است. حجتا...سیفی که این روزها فیلم «سفر پرماجرا» را در اکران دارددرگفتوگویی با جامجم در رابطه با برداشت حقالسهم یک درصدی سینماداران از تهیهکنندگان با ابراز نارضایتی گفت: من هم اعتراض دارم، اصلا راضی نیستم و پولی که از من بردارند، حرام است. پاداش برای سینماها زمانی است که کاری برای شما انجام دهند یا بار روی دوش شما را برداشته و سبکش کرده باشند. الان سینماها تیزر فیلم مرا که باید در وبگاه خودشان بگذارند، پخش نمیکنند. بنابراین،سینمادار ازاین فیلم حمایت نمیکند وسئانسهای پرت و ساعتهای مردهای مثل یک ظهر و بامداد را برای تماشای فیلم ما اختصاص میدهند. این شکل از اقدامات موجب میشود فیلمسازان دیگر سراغ فیلمسازی نروند یا اگر میروند سمت فیلمهایی بروند که جنبه تجاری دارد یا کمدی است. بنابراین، سیاستهای نادرست در زمینه پخش و اکران باعث تغییر ذائقه مردم میشود و آنچه باید را مردم نبینند.»
بنابراین به نظر میرسدهم مؤسسه سینما شهر، هم سینماداران،هم تهیهکنندگان وهم پخشکنندگان بایدبه اتحاد جامع و اجماعی دررابطه با توزیع منابع مالی سینما با توجه به درآمد سرشاری که بر اثر فروش فیلمها عایدشان میشود، داشته باشند. ما در حالحاضر پیش از هر اقدامی در درجه اول نیازمند رویکردی هستیم که مشخص کند فیلمهای پرفروش و کمفروش هرکدام به توازن فروش خود سهم بپردازند. در درجه دوم، نیازمند ساماندهی پخش، اکران و سانسهای فیلمها هستیم تا فیلمهای کمفروش هم در این غائله برداشت سهم یک درصدی- که مخالف برداشت از فیلمهای کمفروش هستیم- به فروش متوازنی برسند.