سهم ناچیز زنان از اشتغال

ازجمله مسائلی که بهعنوان یکی از بزرگترین مشکلات اقتصاد ایران ذکر میشود، مسأله اشتغال است. برخی اقتصاددانان توسعه، علاج آن را حتی از تورم هم مهمتر میدانند. نگاهی به آمار و ارقام اشتغال نشان میدهد وضعیت زنان کشورمان در این زمینه با وضعیت سایر کشورها تفاوت معناداری دارد. نسبت تعداد شاغلان جمعیت زنان بالای۱۵سال درایران ۱۲درصد بوده؛ این میزان درسال۲۰۲۳ در ترکیه ۳۱ درصد، بحرین ۴۲درصد، ترکمنستان ۴۸درصد، مالزی ۵۰درصد، امارات و اندونزی ۵۲ درصد و در قطر ۶۴درصد اعلام شده است. البته طبق جدیدترین آمارهای مرکز آمار ایران که آبانماه۱۴۰۲اعلام شد، میزان مشارکت اقتصادی بانوان در سال منتهی به بهار همان سال، بهطور میانگین۱۳.۳درصد بوده که نشان از رشد حدود یکدرصدی مشارکت بانوان در فعالیتهای حوزه اقتصادی و کسبوکار دارد؛ یعنی تعداد بانوان شاغل با حدود یک درصد رشد روبهرو بوده است. با این حال و براساس دادههای بانک جهانی، فقط شش کشور از این منظر ارقامی پایینتر از ایران دارند؛ کشورهایی مانند سوریه، عراق، افغانستان، یمن و فلسطین. هیچیک از شاخصهای توسعه در ایران چنین فاصلهای با سایر کشورهای جهان ندارد. در نتیجه شاید بتوان گفت ایجاد بهبود در هیچ شاخصی تا این اندازه در ایران اولویت ندارد. نسبت اشتغال به جمعیت در حالی در میان مردان بیش ازپنجبرابرزنان است که دربسیاری از سالها تعداد دانشجویان دختر از دانشجویان پسر بیشتر بوده است: «نسبت ورود دختران به کل جمعیت دانشجویان از ۲۸درصد در سال ۱۳۵۷، به ۳۷ درصد در سال ۱۳۷۴ و به ۶۲ درصد در سال ۱۳۸۱ رسیده است.» دلیل دیگری که پرداختن به مسأله اشتغال زنان را بهعنوان یک نقطه ورود موثر به مسیر توسعه ایران مطرح میکند، این است که اشتغال یک مسأله پایهای و فراگیر است. وقتی فرد شغل نداشته باشد، استقلال مالی و پشتوانه ندارد و وقتی پشتوانه کافی نداشته باشد، صدایی در جامعه ندارد.