برق کجا می‌رود؟!

در حال حاضر، ایران به کشور‌های عراق، افغانستان و پاکستان برق صادر کرده، با کشور‌های ارمنستان و آذربایجان دارای مبادلات دوجانبه بوده و از کشور ترکمنستان برق وارد می‌کند. با این وجود، سهم صادرات برق نسبت به تولید آن، اندک بوده است. وزارت نیرو درسال۱۴۰۱حدود پنج میلیارد کیلووات‌ساعت برق صادر کرده که با ظرفیت بالقوه صادراتی ایران فاصله دارد. این درحالی است که قوانین و اسناد بالادستی مربوطه، افزایش صادرات برق و تبدیل ایران به مرکز مبادلات انرژی منطقه را مورد توجه قرار داده ا‌ست. تشکیل بازار منطقه‌ای و ایجاد قطب منطقه‌ای برق، یکی از اهداف قانون برنامه ششم توسعه بوده است. این رویکرد در برنامه هفتم نیز در قالب تبدیل شدن ایران به مرکز مبادلات انرژی منطقه که یکی از محور‌های آن، توسعه تبادل برق است، پیگیری شده. باتوجه به پتانسیل بالقوه تولید برق (ازجمله برق تجدیدپذیر)، موقعیت راهبردی ایران در منطقه، وجود تفاوت زمانی قابل توجه در زمان اوج مصرف کشور‌های همسایه و شرایط اقلیمی متفاوت در کشور‌های همجوار، قابلیت افزایش صادرات برق و تبدیل کشور به مرکز تجارت و تبادل برق منطقه وجود دارد. در این راستا، افزایش مجموع تبادل برق به میزان ۲۰میلیارد کیلووات‌ساعت، از جمله هدفگذاری‌های برنامه هفتم پیشرفت در بخش برق بوده است. محرک اصلی توسعه تجارت برون‌مرزی برق، مزایای اقتصادی آن است که علاوه‌بر ایجاد درآمد‌های صادراتی برای صنعت برق، به‌عنوان مکمل ســرمایه‌گذاری داخلی در ایجاد ظرفیت‌های نیروگاهی، در کاهش نیاز به سرمایه‌گذاری برای تولید برق (به‌خصوص به‌منظور تأمین برق در زمان اوج مصرف) و همچنین کاهش هزینه‌های عملیاتی شبکه‌های برق مؤثر است. همچنین با اتصال شبکه‌های برق ملی کشور‌ها به یکدیگر، منافع مشترکی مابین کشور‌ها ایجاد شده و منجر به ارتقای امنیت ملی می‌شود.