ماشین‌سازی کلید توسعه صنعتی

ماشینها هنوز هم نقش مهمی را در تاریخ بشری ایفا میکنند و پیشرفت صنعت فناوریهای نوآورانه درهرکشور عمیقا به آنها وابسته بوده و نقش آنها در توسعه کشورها غیرقابل انکار است.حضور ماشین با تعریف مدرنش درایران ازقدمتی آنچنانی برخوردار نیست. تا سالهای نهچندان دور فقط تعامل تمدن ایرانی با این مفهوم در همان ماشیندودیهای طهران قدیم خلاصه میشد که مردم برای زیارت حضرت عبدالعظیم سوارش میشدند و حتی در زمینهای کشاورزی هم خبری از تراکتور و ماشینآلات صنعتی نبود که بخواهند با آن زمین را شخم بزنند و به همان روشهای سنتی اکتفا میکردند. با این حال این مفهوم برخلاف روند کند ورودش به کشور، بهسرعت جای خودش را در مسیر صنعتیشدن پیدا کرد، بهطوریکه توسعه کشور بهدرستی به این مفهوم گره خورد. در سالهای اخیر نیز ستاد توسعه اقتصاد دانشبنیان ماشینسازی و تجهیزات پیشرفته صنعتی، ذیل معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری شکل گرفته و در تلاش است تا شرایط تولید محصول در این فضا را بهبود ببخشد. در ایران گردش مالی مربوط به حوزه ماشینسازی، بهطور سالانه حدود هشت میلیارد دلار است که از این مقدار حدود سه میلیارد دلار مربوط به بخش تولید و پنج میلیارد دلار مختص حوزه واردات است که در بعضی از سالها به شش تا هفت میلیارد دلار نیز میرسد. با این حال این نرخ مالی ظرفیتهای واقعی تولید ثروت را در زمینه ماشینآلات صنعتی نمایان نمیکند و عدد حقیقی این حوزه جایی نزدیک به ۲۷میلیارد دلار میایستد که به علت محدودیتها خیلی از ماشینآلاتی که بایستی وارد یا تولید شوند و در چرخه تعمیر و نوسازی قرار بگیرند، از زنجیره صنعت کشور کنار گذاشته شدهاند که این ستاد قصد دارد این اختلاف را جبران کند و تمام نیاز بازار را تحت پوشش قرار بدهد. نیاز بازار منطقه به ماشینآلات صنعتی ظرفیتی ۵۳ میلیارد دلاری را به وجود میآورد که اگر کشور ما بتواند به تولیدات و فناوریهای پیشرفته این حوزه مجهز شود، دسترسی به این بازار دور از انتظار نیست.تلفیق دانش و صنعت؛ کلید افزایش بهرهوریستاد توسعه اقتصاد دانشبنیان ماشینسازی و تجهیزات پیشرفته صنعتی قصد دارد تابا تلفیق دانش و اقتصاد، کنسرسیومی را بهوجود بیاورد و ازماحصل این همافزایی برای سرعتبخشی جهت نیل به اهدافش بهره بگیرد.به این منظور لازم است تا زیرساختهای صنعتی تقویت شودوچنین فعالیتهایی باید دروزارت صنعت،معدن وتجارت هم مورد پیگیری قرار بگیرد. درهمین راستا پروژههای مهمی از سوی این ستاد تعریف شدهاست؛ نخستین پروژه راهاندازی شهرک فناوری ماشینسازی بوده که نوعی کارخانه نوآوری محسوب شده و در آن تجمیع نیاز رخ داده است. گواهیهایی که شرکتهای دانشبنیان برای نفوذ به بازار داخلی و جهانی به آن نیاز دارند از همین نهاد صادر میشود. این شهرک قرار است به حمایت از استارتآپهای تازهکار هم بپردازد؛ طرحی که در سال جاری اجرا میشود.تأسیس دانشگاه صنعت ماشینسازیاز مشکلاتی که کشور ما برای سالهای متمادی با آن دستبهگریبان بوده، همین فضای ابهامی بوده که میان فضای دانشگاهی و صنعتی کشور حاکم است. از یکسو دانشگاههای کشور محیطی را ایجاد کردهاند که در آن دانشجویان بدون برقراری کوچکترین تعامل سازندهای با محیط صنعتی، فقط به تحصیل اشتغال دارند و در آن سمت طیف هم نهادهای صنعتی با همان روشهای سنتی به فعالیت خود ادامه میدهند و از روشهای جدید حوزه دانش و فناوری در توسعه خود بیبهره ماندهاند. به منظور حل این معضل، قرار است دانشگاه صنعت ماشینسازی درقالب دانشگاه جامع علمی ــ کاربردی راهاندازی شود تا از این مسیر به مهارت دانشجویان فارغالتحصیل بیفزاید.