کنشگری عفیفانه زنان خط بطلانی بر نگاه غربی

دریک نگاه کلی در این سال‌ها دو الگو برای سبک زندگی زنان در حوزه اندیشه اسلامی مطرح بوده؛ یک سبک که معتقد بود دین مانع حضور اجتماعی ــ سیاسی زنان شده و زنان باید با کنار گذاشتن نمادهای دینی و احکام شریعت بتوانند جایگاه از دست رفته خود را در اجتماع بازیابند و الگوی دیگری که جایگاهی برای زن، در کنشگری اجتماعی قائل نبود و فقط کارکرد زن را همسرداری، تولید مثل و تربیت فرزند در نظر می‌گرفت اما این نگاه به زن، بعد از انقلاب اسلامی شکل سومی به خود گرفت. این رویکرد جدید از یک سو بر اهمیت کنشگری زنان در عرصه‌های اجتماعی ــ سیاسی تاکید می‌کند و از سوی دیگر این کنشگری را مانع پایبندی به احکام شریعت نمی‌داند. به عبارتی دیگر این نگاه جدید که رهبری از آن به‌عنوان الگوی سوم زن مسلمان یاد می‌کنند، نگاه مطلق قبلی به زن را به‌طور کامل تغییر داد و این امر را مطرح کرد که حفظ عقاید و اصول ارزشی و دینی نه‌فقط منافاتی با کنشگری اجتماعی زنان ندارد، بلکه عاملی برای رشد وارتقای آن نیز محسوب می‌شود.

اگرچه همچنان جهان غرب با استفاده از رسانه‌های مختلف سعی در القا و ترویج نگاه سکولار و متحجرانه دینی قبل به زن دارد و با به‌کارگیری ابزارهای مختلف رسانه‌ای و فرهنگی در تلاش است تا همچنان حجاب را مانع فعالیت و رشد زنان جلوه دهد اما اگر نگاهی واقع‌گرایانه به وضعیت امروز زنان ایران و مقایسه آن با گذشته داشته باشیم، پرواضح است که الگوی سوم زن مسلمان که در سایه انقلاب اسلامی و با بهره‌مندی از آیات قرآن و احکامی اسلامی شکل گرفته، نسل جدیدی از زنان و دختران را تربیت کرد که در بالاترین رده‌های اجتماعی و کنش‌های جمعی حضور یافتند که نه‌فقط به ارزش‌های الهی و دینی پایبند بودند، بلکه مروج و مبلغ شریعت الهی بودند اما سؤال اینجاست که حجاب چگونه در کنشگری زنان موثر است؟
 پیام حجاب؛ پیام ارتباط و فعالیت اجتماعی
آنچه مسلم است، این‌که اسلام حضور اجتماعی زن را پذیرفته و اساسا از زنان می‌خواهد که با حفظ جایگاه همسری و مقام مادری وارد جامعه شده و به فعالیت‌های اجتماعی بپردازند؛ بنابراین پیام حجاب، پیام ارتباط و فعالیت اجتماعی است، ولی از نگاه دکتر کشوری این حضور باید سالم و به دور از فضاهای شهوانی و تحریک‌آمیز باشد. این پژوهشگر در همین راستا می‌گوید: حجاب یکی از احکام عبادی است که ظهور و بروز اجتماعی آن پررنگ بوده و به‌منظور ایجاد ارتباط سالم اجتماعی زنان و مردان در نظر گرفته شده است. پس می‌توانیم بگوییم که حجاب، لباس مشارکت سالم اجتماعی است. از طرفی دیگر، بررسی نقش‌آفرینی زنان، میزان تحصیلات و تعداد کمی و ارتقای کیفی‌شان در دوران انقلاب اسلامی در برابر پیش از انقلاب، موید این
گفتار است.
به عقیده این پژوهشگر، جامعه میدان کار و فعالیت و نقش‌آفرینی است و اسلام تاکید می‌کند که نیازهای عاطفی و جنسی زوجین باید در کانون خانواده تامین شود. به واقع حجاب کمک می‌کند که زنان در جامعه به حقوق‌شان برسند و مردان حدودشان را بشناسند و به قول معروف پا از گلیم‌شان فراتر نگذارند و به‌عنوان یک انسان فعال با سایر نظام‌های اجتماعی همچون فرهنگ، سیاست، اقتصاد و... رابطه‌ای حسنه و سالم برقرار کنند.

با توجه به آنچه در این گزارش مطرح شد، نگاه مطلق سکولار غربی و متحجرانه دینی به زن موضوعی منتفی و بی‌اساس است. حضور زنان اثرگذار و مترقی در عرصه‌های مختلف علمی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، ورزشی و... در طول این سال‌ها به‌ویژه چهار دهه اخیر دلیل محکمی بر این است که حجاب و عفاف مانعی بر سر راه زنان نبوده‌، بلکه علاوه بر اثرات مثبت در رشد تحصیلی و شغلی آنها، بستر را برای امنیت روانی و رشد اخلاقی جامعه نیز فراهم آورده است.

خط مشخص حجاب در حفظ حریم خانواده و جامعه

دکتر امین کشوری، پژوهشگر مطالعات زنان و خانواده در گفت‌وگو با جام‌جم در این‌باره می‌گوید: حجاب و سبک زندگی عفیفانه خط صحیح و درستی میان حریم خانه و خانواده با جامعه که محل علم‌آموزی، کار و تلاش است، ترسیم می‌کند. اگر پیش از انقلاب اسلامی، کنشگری عفیفانه زنان در جامعه نیاز به تلاش برای یافتن شاهد مثال بود، در فضای بعد از انقلاب اسلامی، شاهد حضور پرشور و چشمگیر زنان و دختران عفیف و باحجاب ایرانی و کارآمدی آنان در عرصه‌های ملی و بین‌المللی هستیم. به فرموده مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی): «اسلام و انقلاب‏ و امام آمد و در این کشور، زن را در مرکز فعالیت‌هاى سیاسى قرار داد و پرچم انقلاب را به دست زنان‏ سپرد. در حالى که زن در همان حال توانست‏ حجاب، وقار و متانت اسلامى، عفاف، دین و تقواى خود را حفظ کند. کسى حقى از این بزرگ‌تر بر گردن زن ایرانى و مسلمان ندارد.» این پژوهشگر معتقد است نشان‌دادن زنان تحصیلکرده ایرانی در کنار توجه به عفاف و حجاب و مهم‌دانستن جایگاه همسری و مقام مادری، یکی از مسئولیت‌های اجتماعی نهادهای فرهنگی و رسانه‌ای است و مصادیقی از کنشگری عفیفانه زنان به‌شمار می‌آیند.