رمانی که در عین جذابیت به شبهات نیز پاسخ می‌دهد

موفقیت نویسنده از منظر تاریخی 
طاووسی مسرور در این نشست گفت: در این کتاب گزارش تاریخی در‌خصوص بعضی اتفاق‌های جزئی داریم که با تبدیل به داستان، جالب شده‌است. در ادبیات داستانی ما به دوره پیامبر‌(ص) کم‌توجهی شده و کسانی که در سال‌های اخیر روی این موضوع کار کردند همه به سمت تقابل پیامبر و یهود رفته‌اند. کتاب‌های زیادی داریم که به این داستان‌ها پرداخته‌اند و در عمده کتاب‌هایی که راجع به پیامبر نوشته شده بیشتر جنگ‌ها طرف توجه بوده‌اند. کتابی مثل شرف‌النبی که ۵۷ باب دارد، یک باب آن درباره جنگ است و ۵۶ باب درباره سیره پیامبر است.
وی افزود: نویسنده مقطع بسیار حساسی را انتخاب کرده و از نظر تاریخی موفق عمل کرده‌است. عمده شبهاتی که علیه پیامبر اکرم مطرح می‌کنند این است که می‌گویند در یک روز ایشان در کمترین گزارش ۴۰ و در بیشترین گزارش ۸۰۰ مرد را قتل‌عام کرده که یک دروغ و غلو تاریخی است. استاد شهیدی می‌گوید اصلا اینها جمعیتی نداشتند که ۸۰۰ نفر کشته شوند. در روایتی می‌گویند این ۸۰۰ نفر را حضرت علی(ع) و زبیر کشتند که این روایت هم ساخته آل‌امیه بود که هر دو دشمن خود یعنی آل‌زبیر و آل‌علی را محکوم کنند. نویسنده در کتاب تعداد مقتول‌ها را ۲۰ نفر نوشته که از روایت ۴۰ نفر هم کمتر است و این را به جنگ‌افروزان تقلیل داده‌است. در اسناد یهودی‌ها آمده که این خیبری‌ها بودند که قصد حمله به مدینه را داشتند در متون ما هم به احوال منعکس شده‌است؛ این کار باعث خوشنودی من شد چرا که از نظر تاریخی هم درست است.
طاووسی مسرور با بیان این‌که نام کتاب به‌درستی انتخاب شده‌است، ادامه داد: همه از‌جمله اهل مکه، این شهر را به‌عنوان مدینه قبول نداشتند و به یثرب می‌شناختند. قالب کتاب بیش از متعارف و معمول رمان به تاریخ وفادار و بسیار به واقعیت نزدیک است. فضاها و آدم‌ها واقعی‌اند انگار مستند داستانی است که به سطرهای سیاه تاریخ که در مستند داستانی به آنها ارجاع می‌دهند اکتفا نکرده و سطرهای سفید را هم نوشته‌است. به فضا‌سازی اکتفا نکرده‌است و سطرهای سفیدی را که همان جزئیات است، با خیال پر کرده‌است.
   
زحمت نویسنده برای گردآوری اطلاعات
در ادامه نشست، مهران اسماعیلی، نویسنده، منتقد و کارشناس تاریخ اسلام که خود کتابی با عنوان «یثرب» دارد، عنوان کرد: کتاب در قالب ادبیات داستانی بسیار مبسوط است؛ من تقریبا از سال ۸۰ در دایره‌المعارف قرآن مدخل‌های مختلفی از قبایل یثرب نوشته‌ام. آنجا وقتی دنبال شواهد می‌گشتیم اطلاعات بسیار پراکنده بود. چیزی که باعث شگفتی من شد این بود که در این کتاب همه اینها آمده و دیده شده و این اطلاعات به‌راحتی در اختیار همه نویسندگان نبوده‌است. این نشان از زحمت بسیار نویسنده برای گردآوری اطلاعات دارد.
وی با بیان این‌که یثرب مستند و جغرافیایی با یثرب داستانی متفاوت است، افزود: این کتاب ترجمه‌ای از دستاوردهای علمی است و مهارت ویژه‌ای می‌خواهد تا داده‌های علمی به دست مصرف‌کننده برسد. ما روایتی از دوره پیامبر(ص) داریم که به لحاظ سیاسی تقابلی بین عرب و یهود بوده که در دوره خلفا تشدید و این در منابع اسلامی منعکس می‌شود. در دوره معاصر با توجه به تحولاتی که در شرق مدیترانه افتاد رابطه اسلام و یهود دوباره برجسته می‌شود و این تضاد در مطالعات و نوشته‌های اهل سنت به جهت نزدیکی با فلسطین بیشتر است. ما در جاهایی دچار خطا شدیم و صهیونیست و یهود را یکی و نگاه مطلق منفی درباره یهود ایجاد کردیم، درصورتی که یهود در جامعه ما از قدیم بوده‌اند و مشکلی با آنها نداشته‌ایم و چنین فضایی در ادبیات ایرانی و فارسی وجود نداشت.
این منتقد با اشاره به این‌که یهود باصهیونیست متفاوت است، گفت: باید دقت کنیم این موضوع واین زاویه، روی روایت ما تأثیر نگذارد. باید به یهودیان آن دوره مثل بقیه آدم‌ها نگاه شود. درمتن این کتاب به‌درستی بدون قضاوت و زاویه امروزی نگاه شده و حس یهودستیزی ندارد. همچنین موقعیت‌ها بسیار خوب انتخاب شده‌است. برای من جالب بود که یک نویسنده که رشته اصلی او تاریخ نیست، می‌تواند به خواننده اطلاعات درست مناطق جغرافیایی استفاده شده در کتاب را بدهد؛ احساسات به خوبی در کتاب منتقل شده‌است و خواننده را همراه خود می‌کند. از این کتاب برای نوشتن فیلمنامه می‌توان بهره برد.
   
علاقه شخصی به تاریخ اسلام
حسینعلی جعفری، نویسنده کتاب یثرب نیز در این نشست عنوان کرد: من علاقه شخصی خاصی به تاریخ اسلام داشته و دارم و برخی موارد مانند جنگ احزاب، جذابیت خاصی برایم داشت. با مطالعاتی که در رابطه با این جنگ داشتم به یثرب رسیدم و از شروع تحقیق و تألیف این کتاب تا چاپ آن حدود شش سال زمان برد.منابع زیادی از تشیع و اهل سنت خوانده‌ام و سعی کردم هر کتابی که راجع به سیره پیامبر است مانند سیره رسول‌ا... را مطالعه کنم. درست است که این اثر رمان است و تخیلاتی هم دارد اما سعی کردم به نوعی مستند هم باشد به‌خصوص در بخش‌هایی که به پیامبر(ص) مربوط بود حساسیت خاصی داشتم و سعی کردم تخیل وارد نکنم.