سناریوی تکراری آلودگی هوای پایتخت

حکایتی تکراری 
معضل آلودگی هوا حکایتی چند ساله است که اقدامات انجام شده برای کاهش آن موثر نبوده‌است. این معضل از حدود دهه ۷۰ و با افزایش فزاینده تعداد خودروها و صنایع در داخل و اطراف شهرها سلامت شهروندان تهرانی و سایر کلانشهرهای کشور از جمله تهران، کرج، اراک، اصفهان، مشهد و... را نشانه گرفته و با آغاز فصل سرما، غباری از تیرگی را بر آسمان این شهرها می‌کشد. شاخص کیفیت هوا (AQI) معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامت افراد است. طبق نتایج ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا و اعلام مرکز پایش آلودگی هوای استان تهران، میانگین ۲۴ ساعت گذشته شاخص کیفیت هوای پایتخت، روی عدد ۱۱۵ قرار گرفته و کیفیت هوا برای گروه‌های حساس جامعه ناسالم است. از طرفی هواشناسی هم اعلام کرده تا پایان هفته، هوا بدون بارش باران و برف است و به دلیل راکد بودن هوا، میزان آلاینده‌ها افزایش می‌یابد. 
     
وسایل نقلیه؛ عامل ۶۰ تا ۷۰ درصد آلودگی تهران
طبق اظهارات سید ابوالفضل موسوی‌پور، رئیس پلیس راهور تهران، وسایل نقلیه ۶۰ تا ۷۰ درصد میزان آلودگی هوای شهر تهران را به خود اختصاص می‌دهند و بقیه آلودگی هم مربوط به آلاینده‌های ثابت مانند کارخانجات است که در سطح شهر تهران یا محدوده آن وجود دارد. موسی‌پور بر این باور است که وسایل نقلیه سنگین همچون اتوبوس‌ها و کامیون‌ها بیشترین نقش در آلایندگی شهر تهران را دارند و همچنین خودروهای سواری و موتورسیکلت‌ها نیز سهم زیادی در این آلودگی دارند. 
     
قانون بی قانون هوای ‌پاک!
از سویی دیگر قانون هوای ‌پاک با هدف کاهش آلودگی هوا و عوارض ناشی از آن در ۲۵ تیرماه ۱۳۹۶ به تصویب مجلس رسید و از سوی رئیس جمهور وقت برای اجرا ابلاغ شد. این قانون براساس ۳۴ ماده ۲۱ دستگاه اجرایی مختلف ازجمله وزارتخانه‌های کشور، نفت، نیرو و نیز نیروی انتظامی، شهرداری، صداوسیما و... را مکلف کرده‌است هر یک به‌ تناسب وظایف خود، اقداماتی را برای کنترل آلودگی هوا در کشور انجام دهند. اکنون در حال سپری کردن ششمین ‌پاییزی هستیم که این قانون در کشور تصویب و ابلاغ شده اما بسیاری از مواد آن توسط دستگاه‌های ذی‌ربط و مسئول نادیده گرفته یا به‌درستی اجرایی نشده‌است.
     
آماده‌باش ستاد مدیریت بحران 
بر همین اساس حامد یزدی مهر، مدیرکل مدیریت بحران استان تهران در گفت‌وگو با ایسنا از صدور هشدار زرد و افزایش آلاینده‌های جوی در استان تهران خبر داد. وی در این خصوص می‌گوید: « ازیکشنبه ۲۱آبان تا روز چهارشنبه ۲۴ آبان ماه، شاهد افزایش آلاینده‌های جوی به ویژه در نواحی جنوبی استان تهران هستیم و ابلاغ مدیریت بحران به همه دستگاه‌های خدماتی و امدادی عضو ستاد مدیریت بحران برای آماده‌باش و اتخاذ تدابیر لازم صورت گرفته‌است.»
اما حقیقت این است که غیر از طرح زوج و فرد؛ در کلانشهر تهران هیچ محدودیتی برای تردد خودروهای شخصی وجود ندارد یا به صورت کارا اعمال نمی‌شود. عواملی همچون قیمت پارکینگ‌ها و مالیات خودرو نیز برای کاهش ترددهای غیر ضروری هدف‌گیری نشده‌اند. تنها راهکار شاید از طریق فرآیند قانون و قانون‌گذاری در جهت کاهش تردد غیرضروری خودروهای سواری باشد. خیابان‌های پایتخت از خودرو اشباع شده‌اند و پایتخت‌نشینان بیش از این تاب تحمل آلودگی هوا را ندارند. اگر قوانین هوای پاک اجرایی شود و همت مسئولان به دنبال آن رود، قطعا تهران چند سال بعد؛ زیباتر و پاک‌تر از امروز خواهدبود و همین‌طور سایر کلانشهرهای ایران. اما اگر حقیقت را نپذیریم، منافع شخصی را به منافع جمعی ترجیح دهیم، یقینا وضعیت آلودگی و ترافیک بغرنج خواهدشد.