مراسم سوگواری و عزاداری امام حسین(ع) و یاران بزرگوارش مانند تعزیه، نوحه‌خوانی، سینه زنی و زنجیرزنی، دسته‌های عزاداری، رسم نذری و... قرن‌هاست که برپا می‌شود اما این مراسم در بعضی شهرها و شهرستان‌ها مانند زنجان، اردبیل، تبریز، مشهد، اهواز، یزد و آبادان با شور و هیجان بیشتری برگزار و شور حسینی در آنها به شکلی ویژه دیده می‌شود. در برخی استان‌های ایران، مردم متدین که از پیروان دو مذهب تشیع و تسنن هستند در کنار هم و با شکوه خاص و مطابق با آیین‌ها و رسوم مخصوص خود به عزاداری برای امام حسین(ع) و یارانش می‌پردازند. پخش نذورات، پخت غذا و پخش آن در میان مردم به‌ویژه نیازمندان، پخش خرما، شربت و شیر داغ در بین عزاداران، سیاه پوشیدن و سیاهپوشی در و دیوار مساجد، قربانی کردن گاو و گوسفند در هیأت‌های عزاداری، برپایی نمادین رود خونین کربلا، تشکیل حلقه عزا در مقابل مساجد و تکایا، زنجیر زنی، سینه زنی، حرکت علم و بیرق عزاداری، تزئین اسب و شتر، گهواره علی اصغر، عزاداری با پای برهنه، مجالس روضه‌خوانی و برپایی تعزیه از جمله رسومی است که بیشتر مناطق ایران در ماه محرم آن را برگزار می‌کنند.
شیعه و سنی و مراسم کردستان
کردستان ازجمله مناطق ایران به شمار می‌آید که هموطنان شیعه و سنی در شهرستان‌های آن در کنار هم به کار و زندگی مشغول هستند. یکی از آیین‌های خاص این ایام، مراسم گل‌گیری در شهرستان بیجار است که در چهارمین همایش ثبت ملی آثار در آذر ۹۰ در فهرست آثار معنوی استان کردستان به ثبت رسیده است.این آیین که مختص مردم منطقه گروس است و ریشه در عقاید تاریخی و اسلامی مردم بیجار دارد، هر ساله با حضور عزاداران حسینی در شهر و روستاهای اطراف برگزار می‌شود و عزاداران و سیه‌پوشان حسینی، با مالیدن گل به سر و روی خود نهایت غم و اندوه خود را نسبت به آن حضرت ابراز می‌کنند. آیین گل‌گیری در بیجار به روایت افراد محلی و بر اساس باورها و داستان‌های گذشته، حکایت از آن دارد در روزی که امام حسین(ع) به شهادت رسید، اجدادشان برای کمک به ایشان راهی دشت کربلا شدند اما در میانه راه خبر شهادت آن امام بزرگوار را شنیدند و با مالیدن خاک به سر و روی خود عزاداری کردند. شمرخوانی که همان تعزیه با حضور شمر و یاران بازمانده امام حسین(ع) است، از دیگر مراسم این ایام در بیجار است. هرچند تعزیه در سایر شهرهای کشور نیز اجرا می‌شود اما اجرای تعزیه همز‌مان با حرکت دسته‌جات عزاداری در خیابان‌های اصلی شهر، مختص بیجار است.
یزد، حسینیه ایران
یکی از شهرهای مذهبی ایران که مراسم پرشوری همراه با آیین‌های سنتی در محرم برگزار می‌کند، یزد است. بد نیست بدانید یزد به‌دلیل شهرت در مراسم سوگواری امام حسین(ع) به حسینیه ایران معروف شده است. یکی از مهمترین رسوم عزاداری در یزد نخل‌گردانی است. نخل یک سازه چوبی است که به‌عنوان نمادی از تابوت امام حسین(ع) ساخته شده و مردم آن را دور تا دور حسینه‌ها در شهر می‌گردانند و تشییع می‌کنند. در دوران گذشته برای ساخت این نخل فراخوانی بین مردم شهر یزد پخش می‌کردند تا همه مردم در کنار هم این نخل را بسازند و هرچه باشکوه‌تر مراسم را انجام دهند. در این مراسم بعضی از نخل‌ها مانند نخل میدان امیر چخماق یزد یا نخل تفت پس از این‌که تزیین شدند، روز عاشورا ده‌ها مرد تنومند با پای برهنه به زیر نخل می‌روند و آن را مانند یک تابوت تشییع می‌کنند. در فرهنگ یزد برخی اعتقاد دارند.
ثبت ملی ۸ آیین خوزستان
در ایام محرم در خوزستان آیین‌های مختلف عزاداری سنتی در سوگ سومین امام شیعیان حسین بن علی(ع) برگزار می‌شود. هشت آیین سنتی این ایام در خوزستان ثبت ملی ناملموس شده که این مهم، نشان دهنده اهمیتی است که مردم استان از دیرباز به ایام محرم داشته‌اند. این آیین‌ها شامل مراسم سه روزه شوشتر، نخل مقوم حسین شوشتر، سینه‌زنی سه سنگ، سینی حضرت قاسم(ع)، شیدونه، تعزیه شوش، کولکی بهبهان و مشعل گردانی است. سه سنگ به‌عنوان نماد خاص عزاداری مردم بهبهان محسوب می‌شود. سینه زنان سه سنگ به دو صورت نشسته و ایستاده آن را اجرا می‌کنند. در تعریف سنگ از زبان بهبهانی‌ها این‌گونه به نظر می‌رسد که آن را «ضربه» می‌دانند و چون سه ضربه پیاپی با ریتم خاص و با فاصله بسیار اندک به سینه زده می‌شود، آن را «سه سنگ» می‌گویند.
ارادت سیستان و بلوچستان
مردم سیستان و بلوچستان در ایام محرم مراسم مختلفی دارند که به سبب آنها عزاداری‌شان متفاوت با دیگر نقاط کشور است، چاوشی، شووی‌خوانی و ادای رسم خرج امام از جمله آنهاست.اهل سنت همانند شیعیان برای احترام به ماه محرم و ایام شهادت امام حسین(ع) از برگزاری مراسم ازدواج و جشن‌های شادی خودداری می‌کنند.یکی از رسومی که از گذشته‌های بسیار دور در شهرستان دلگان رواج داشته، تحت عنوان خرج امام است، به این نحو که مردم این منطقه در شب‌های دهه اول محرم با دورهم نشینی به عزاداری حضرت سیدالشهدا(ع) می‌پرداختند. بانی مجلس که عموما از افراد ریش‌سفید یا معتمد روستاست مردم را قبل از نماز مغرب و عشا برای عزاداری حضرت امام‌حسین(ع) به منزل خود دعوت و علاوه‌بر خرج دادن و پخش نذورات، مراسم روضه‌خوانی و نوحه‌خوانی با حضور اهل سنت و تشیع برگزار می‌کرد. نوحه خوانی، سینه زنی، زنجیرزنی، شبیه‌خوانی یا تعزیه‌خوانی و خواندن زیارت عاشورا از جمله آیین‌های معمول مردم این خطه از میهن اسلامی در ایام محرم به شمار می‌رود.
علم‌بندی در گیلان
علم بندی آغاز مراسم سوگواری و عزاداری حسینی در گیلان است که در نخستین روزهای ماه محرم برگزار می‌شود. در این مراسم علم را که نماد عزاداری سالار شهیدان و از نشانه‌های مهم کربلاست از مساجد بیرون آورده و غبارروبی می‌کنند و در گوشه‌ای از مسجد قرار می‌دهند و شرکت کنندگان با برگزاری مراسم سینه زنی در غم شهادت امام حسین (ع) به عزاداری می‌پردازند. معروف‌ترین مراسم علم‌بندی در شهرک تاریخی ماسوله و با پذیرایی از سوگواران حسینی از اقصی نقاط کشور در روز ششم محرم برگزار می‌شود. در ابتدای این مراسم بنا بر سنت همیشگی، عزاداران روی بام‌ها و حیاط مساجد محله‌ها، سنج‌ها را به‌هم می‌کوبند و در شیپورها می‌دمند تا اهالی محله‌ها و عزاداران چهار دسته شهر را دور هم جمع کنند. دسته‌های سینه‌زنی یکی پس از دیگری وارد شهرک شده و نوحه «ای اهل علم میر علمدار نیامد/ میر علمدار کو / حضرت عباس کو/ میرعلمدارکو» سر می‌دهند و به ترتیب وارد صحن امامزاده عون بن علی می‌شوند.
