بعد از انقلاب صنعتی قرن ۱۸، مسأله پر کردن اوقات‌فراغت نسل جوان و شهروندان در صدر امور کشورهای توسعه‌یافته قرار گرفت. در همان دوران بود که سیاستمداران غربی به این استدلال رسیدند یک‌دلار سرمایه‌گذاری در این راه، سودی برابر با هزاردلار بر جامعه دارد. آنها معتقد بودند تفریح باعث آرامش جامعه می‌شود و در پی آن با توسعه اقتصادی همراه است و محیط خانواده‌ها را از تشنجات خالی می‌کند. در حقیقت یکی از راه‌های شناخت یک جامعه و سنجش سلامت روانی آن، بررسی عادات و رفتارهای مردمش در تفریحات است! تفریحاتی که چندسالی است توجه مدیران را به خود جلب کرده تا بخشی از جلسات مدیران شهری را به خود اختصاص دهد اما با این وجود هنوز پایین بودن امکانات تفریحی، گران بودن‌شان برای بخش قابل‌توجهی از مردم، به‌روز نبودن‌شان و... نکات قابل‌تامل شهری هستند که سلامت روانش در مرز تهدید است.
اوقات‌فراغت، مسأله‌ای اجتماعی
جهان امروز با مسائل و پدیده‌های جدیدی روبه‌روست؛ مسائلی که زاییده تحولات صنعتی و پیچیدگی روزافزون زندگی بشر امروزی هستند. یکی از این مسائل گذران اوقات‌فراغت شهروندان است. در دوره‌های پیشین، نحوه گذران اوقات‌فراغت، میان جوامع به‌عنوان یک مسأله اجتماعی مطرح نبود، شاید به‌دلیل سنتی بودن جوامع و پایین بودن رشد تکنولوژی در جوامع بوده، گرچه گسترده بودن خانواده‌ها هم سهم به‌سزایی در آن داشته است.اما جامعه امروز بشری، شاهد رشد روزافزون صنعت و سهولت در دستیابی به امکانات رسانه‌ای و دگرگونی‌های فرهنگی ناشی از آن است. شرایطی که تغییرات عمیقی در بافت و ساخت خانواده‌ها ایجاد کرده و سبب تحول در شکل خانواده، از گسترده به هسته‌ای شده است.یکی از ویژگی‌های خانواده‌های گسترده تعامل اعضا بود که باعث می‌شد اعضای یک خانواده هیچ‌گاه احساس دلتنگی و افسردگی و بی‌حوصلگی شوند. این در حالی است که در زمانه ما که عصر ارتباطات نام گرفته و ثانیه‌ها در رقابتی تنگاتنگ با یکدیگر قرار گرفته‌اند و امکانات رسانه‌ای پدیدار شده، امکان همکاری و ارتباط مستقیم انسان‌ها با یکدیگر، به‌مراتب کمتر از گذشته شده است. در کنار خانواده‌های هسته‌ای در جامعه بشری امروزی مشاغل هم در تنهایی آدم‌ها سهیم بوده‌اند. شاید به همین منظور است که ما شاهد تغییرات اجتماعی و فرهنگی هستیم و بیش از گذشته مسئولان و صاحب‌نظران به پدیده اوقات‌فراغت توجه می‌کنند.
این روزها یک تهران مجازی در کنار کلانشهر پرمسأله زیست می‌کند
شهرها باید پاسخگوی نیازهای شهروندان‌شان باشند؛ از هوای پاک، آب سالم، فضای سبز، دسترسی به خدمات شهری تا نیازهای عام که گروه زنان، کودکان، جوانان، سالمندان و معلولان را پوشش می‌دهند. به‌گفته اسدا... نقدی، جامعه‌شناس شهروندان امروزی مانند پدر و پدربزرگ‌هایش خود را محدود به فضای شهری نمی‌بیند. شهروندان حالا به اقتضای زمانه‌شان دنیای مجازی را در اختیار دارند؛ دنیایی مشترک میان تمام شهرهای دهکده جهانی. دنیای مجازی از فاصله معنادار خواسته‌ها و امکانات دنیای واقعی برای خودش فرصتی ساخته تا شهروندان را مجذوب خود کند؛ فضایی مجازی برای پر کردن این فاصله معنادار. شهروندان هر کلانشهر یا شهر دیگری این دنیا را در اختیار دارد، بنابراین باید گفت این روزها یک تهران مجازی در کنار کلانشهر پرمسأله زیست می‌کند. نقدی در این میانه بسترهای اجتماعی و فرهنگی را بی‌تاثیر نمی‌بیند و معتقد است شهروندان هر جامعه‌ای به تناسب بسترهای اجتماعی و فرهنگی که در آن رشد پیدا کرده‌اند، تفاوت‌هایی در خواسته‌ها و نیازهای‌شان نسبت به شهروندان جوامع دیگر دارند.
سوپاپ‌های اطمینان هیجانات اجتماعی را راه بیندازید
شهروندان در بستر جوامع خود جوانی می‌کنند. گرچه همه این جوانان در فرهنگ جوانی هزاره سومی یا همان قرن بیست‌ویکمی با هم مشترک هستند. به‌عنوان مثال جوان ایرانی در کنار خرده‌فرهنگ خود خرده‌فرهنگ قرن بیست‌ویکمی را هم دارد. جوان هلندی، پاکستانی، آمریکایی، کانادایی و... هم همین‌طور.با این اوصاف نقدی امکانات تفریح کردن را در کشور کافی نمی‌داند، هرچند بر این مسأله تاکید دارد با وجود روند بهبود هنوز میان انتظارات و امکانات فاصله معنادار وجود دارد. او می‌گوید: «تهران بالاترین امکانات را در خود جای داده اما با این وجود از کمبود امکانات رنج می‌برد، بنابراین مدیران شهری و شوراهای شهر باید به‌دنبال راهکارهایی برای برطرف کردن این نیازها باشند؛ مسیرها، کانال‌ها و سوپاپ‌های اطمینانی برای تخلیه هیجانات اجتماعی.»
آمارها زنگ خطر رفتن ایران به سوی کشوری پیر را به صدا درآورده‌اند اما همچنان درصد قابل‌توجهی از جمعیت را جوانان تشکیل می‌دهند؛ جمعیتی که بخشی از خبرهای روز را به خود اختصاص می‌دهند تا از آمار بیکاری‌های‌شان، بالا رفتن سن ازدواج، بزهکاری‌ها و... بگویند، البته بخشی از این آمارها و اخبار سعی دارنداهمیت اوقات فراغت آنها را پررنگ‌تر کنند و از مزایا و معایبش بگویند. هرچند شرایط و تنگناهای اقتصادی این روزها، تفریح را در رده نیازهای لوکس قرار داده‌اند. این جامعه‌شناس شهری هم با در نظرگرفتن شرایط اقتصادی و اجتماعی حال حاضر معتقد است باید فاصله معنادار زندگی در شمال و جنوب تهران پر شود. او می‌گوید: «مدیران شهری در کنار سوپاپ‌های اطمینان باید به‌دنبال راهکاری اساسی برای کم‌کردن فاصله سبک زندگی در شمال و جنوب تهران باشند، چون در حال حاضر تفریح‌کردن در این دو منطقه تفاوت معناداری پیدا کرده است.»
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
