نفس راحت اردوغان

درخصوص چرایی پیروزی اردوغان تحلیل‌های گوناگونی مطرح می‌شود که وجه اشتراک بیشتر آنها، تاکید بر عدم اعتماد عمومی به رقبای رئیس‌جمهور ترکیه است. ضمن آن‌که حضور مشترک برخی ملی‌گرایان و کردهای مخالف اردوغان در جبهه قلیچدار اوغلو برای بسیاری از رأی‌دهندگان ترکیه‌ای قابل هضم نبود. در چنین شرایطی آنها ناچار شدند بار دیگر به یک دولت مستقر (با تمام ضعف‌های داخلی و منطقه‌ای) رضایت دهند.

اپوزیسیون قوی

امروز شاهد شکل‌گیری دولت و مجلسی یکدست در ترکیه با اپوزیسیونی قوی هستیم. به عبارت بهتر،گرچه اردوغان و حزب عدالت و توسعه، طی پنج سال آتی به اصلی‌ترین و تعیین کننده‌ترین بازیگران عرصه سیاسی و اجرایی ترکیه تبدیل خواهند شد اما جریانات مخالف وی هیچ‌گاه تا این اندازه قوی نبوده‌اند. در این میان، اردوغان امیدوار است اختلافاتی که ممکن است پس از شکست قلیچدار اوغلو در حزب جمهوریخواه خلق و دیگر احزاب ائتلافی رخ دهد به دستمایه‌ای برای تضعیف اردوگاه مخالفان تبدیل شود. طرفداران رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در قدرت ماندن او را برای پنج سال دیگر تا پاسی از شب جشن گرفتند. اردوغان خطاب به حامیانش که خارج از کاخ ریاست جمهوری جمع شده بودند، گفت «کل ۸۵ میلیون نفر جمعیت کشور در این انتخابات پیروز شدند.»

کمال قلیچداراوغلو، انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه را غیرمنصفانه‌ترین انتخابات سال‌های گذشته خواند و گفت، حزب رئیس جمهور تمام امکانات دولتی را علیه او به کار گرفته است. اردوغان با ۵۲ درصد آرا در دومین دور از انتخابات ریاست جمهوری پیروز شد و تقریبا نیم دیگر کشور از او حمایت نکرده‌اند اما درنهایت آقای قلیچداراوغلو نتوانست با کارزار قدرتمند رئیس‌جمهور کنونی ترکیه رقابت کند و دو میلیون رأی از او کمتر کسب کرد.

آرایی که خاموش‌تر شدند

در دور دوم انتخابات، میزان مشارکت حدود ۸۴درصد بوده که نسبت به دور نخست حدود ۵درصد کمتر است. یکی از اصلی‌ترین تاکتیک‌های قلیچدار اوغلو دردور دوم انتخابات،کشاندن آرای خاموش به پای صندوق‌های رأی بود. طرفداران قلیچدار اوغلو بر این باور بودند که هر اندازه مشارکت از ۸۸ درصد بالاتر رود، آرای خالص‌تری به سبد رأی آنها واریز خواهد شد و همین مسأله منجر به شکست اردوغان در دور دوم خواهد شد اما در نهایت، نه‌فقط شاهد افزایش مشارکت در دور دوم انتخابات نبودیم، بلکه کاهش تعداد رأی دهندگان به‌نوعی پیروزی اردوغان را در دور دوم انتخابات تضمین کرد. رئیس جمهور ترکیه اولین سخنرانی پیروزی خود را بر سقف یک اتوبوس در استانبول برای حامیانش ایراد کرد و پس از آن در بالکن کاخ ریاست جمهوری در برابر بیش از ۳۲۰ هزار نفر از حامیان خود صحبت کرد .او این انتخابات را مهم‌ترین انتخابات تاریخ ترکیه خواند و گفت: «تنها ما برنده نشدیم، ترکیه برنده شد.»

دغدغه‌های اقتصادی دولت ترکیه پابرجاست

اردوغان اذعان کرده مقابله با تورم مهم‌ترین و اضطراری‌ترین مسأله ترکیه است.پرسش این است که آیا رئیس جمهور ترکیه (اردوغان) آماده برداشتن گام‌های لازم برای مقابله با تورم هست یا نه؟ در حال حاضر نرخ تورم ۴۴درصدی زندگی همه را تحت تاثیر قرار داده است. قیمت غذا، اجاره خانه و سایر اقلام اساسی افزایش پیدا کرده و عدم موافقت اردوغان با اجرای سیاست‌های اقتصادی مناسب و افزایش نرخ بهره، وضع را بدتر کرده است. لیره ترکیه دچار افت شدید ارزش شده و بانک مرکزی این کشور برای تامین تقاضای بالای ارز با دشواری روبه‌رو شده است اما در مقابل، قلیچدار اوغلو سیگنال‌های عملیاتی، ملموس و امیدوارکننده‌ای برای مهارتورم و مواجهه با وضعیت اقتصادی ارائه نداد. همین مسأله سبب شد تا شهروندان ترکیه‌ای (خصوصا افرادی که به‌صورت سنتی طرفدار هیچ جریانی نبودند) ترجیح دهند به پادزهر اقتصادی ارائه شده توسط حزب عدالت و توسعه اطمینان کنند.

جدال بر سر آزادی دمیرتاش

صلاح الدین دمیرتاش، رهبر حزب کردی دموکراتیک خلق از حامیان قلیچدار اوغلو در انتخابات ریاست جمهوری اخیرمحسوب می‌شد.

رئیس جمهور ترکیه مخالفان خود را به حمایت از تروریست‌ها متهم کرده است. آقای اردوغان گفته است تا زمانی که در قدرت باشد، صلاح‌الدین دمیرتاش در زندان خواهد ماند.

او در عین حال وعده داده به بازسازی مناطق زلزله‌زده ترکیه اولویت خواهد داد و یک میلیون آواره سوری را داوطلبانه به کشورشان بازخواهد گرداند.

در چنن شرایطی احتمالا شاهد تشدید تقابل گروه‌های کرد و دولت اردوغان طی پنج سال آتی خواهیم بود. دوقطبی بودن فضای ترکیه، موضوعی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت. مخالفان دولت حالا باید برای انتخابات محلی سال ۲۰۲۴ آماده شوند.

حزب کمال قلیچداراوغلو حالا دو شهردار پرطرفدار در آنکار و استانبول دارد و تکرار پیروزی در شهرداری‌های استانبول و آنکارا را نخستین گام برای انتقام شکست انتخاباتی اخیر قلمداد می‌کند. در هر حال، انتخابات ریاست جمهوری ترکیه به پایان رسید اما شکاف‌های داخلی همچنان به قوت خود باقی‌ است.