ممنوع‌ الکاری از شایعه تا واقعیت

استقبال از کنسرت‌ها در سراسر کشور به اندازه‌ای خوب بود که نوید سالی پر شور را می‌داد، هرچند تازه داشتیم به کنسرت رفتن و دیدن خواننده عادت می‌کردیم که خبر ممنوع‌الفعالیتی برخی هنرمندان موسیقی به ناگاه همه علاقه‌مندان به این حوزه را شوکه کرد. خبر کاملا غیررسمی منتشر شد: رضا صادقی، محسن یگانه، امیر مقاره، بابک جهانبخش و امید حاجیلی ممنوع‌الکار شده‌اند. نکته شگفت‌آور آن‌که برخی از این هنرمندان تا چند هفته پیش کنسرت‌های زیادی را در سراسر کشور برگزار کرده بودند .

خبری غیررسمی که رسمیت یافت

بهمن بابازاده از اولین کسانی بود که در فضای مجازی از ممنوعیت فعالیت هنرمندان خبر داد؛ خبری که با آب و تاب فراوان در دل رسانه‌های درجه چندم جای گرفت و به مرور ذهن خبرنگاران و هنرمندان را نیز به خود درگیر کرد.

یکی از مشهورترین واکنش‌ها به این خبر از محمد معتمدی بود. او که بارها در مصاحبه‌های خود از مافیای موسیقی و ضد‌و‌بندهای آنها در کشور گله کرده داده بود، اینبار نیز در واکنش به صحبت‌های بابازاده، این خبر را کذب و شایعه دانست. او در این پیام بار دیگر از فعالیت‌های برخی اینفلوئنسرها و کارچاق‌کن‌های حوزه موسیقی گفت و نوشت: «این اخبار زرد در فضای موسیقی از سوی شخصی منتشر می‌شود که خود را خبرنگار معرفی کرده، ولی در هیچ‌کدام از خبرگزاری‌های رسمی کشور هیچ سمتی ندارد و فقط یک اینفلوئنسر و کارچاق‌کن فضای مجازی است. کارش این است که هرکس بخواهد در فضای مجازی یک موج خبری زرد ایجاد کند این کار را از او می‌خواهد. درست مثل قدیم که کسانی بودند که چک نقد می‌کردند! البته او بیشتر نیروی ثابت شخصی است که ما قبلا از او به‌عنوان «سلطان کنسرت» یاد می‌کردیم...».

واکنش هنرمندان به خبر ممنوع‌ الکاری

با وجود این پیام، انتشار خبر ممنوع‌الکاری رضا صادقی، امیر مقاره و محسن یگانه در صفحات شخصی‌شان در فضای مجازی بر این خبر، بار دیگر موضوع را به راس اخبار فرهنگی کشور هدایت کرد.

مقاره ـ خواننده گروه ماکان ـ طی رشته استوری‌هایی در حساب رسمی خود در اینستاگرام، ممنوعیت فعالیت خود را تلویحا تأیید کرد و در همان فاصله محسن یگانه نیز با انتشار پستی در فضای مجازی به نوعی بر این خبر مهر تأیید زد.

امید حاجیلی نیز که در فروردین ماه کنسرت‌های متعددی برگزار کرد و حتی برخی از آنها به‌دلیل استقبال با تمدید روبه‌رو شد، در صفحه رسمی خود نوشت: «سلام دوستان عزیز، از دیروز خیلی‌ها پیام میدن و راجع به موضوع ممنوع‌الکاری من سؤال میکنن که آیا این خبر درست هست یا نه؟!! باید به عرضتون برسونم که بله، درسته، بار اول نیست و باز‌هم چند وقتی میشه که ممنوع‌الکار هستم و دلیلش رو هم نمیدونم، به همین دلیل تمام اجراهام در تهران و خیلی از شهرها به تعویق افتاده یا کنسل شده!».

صادقی درباره‌ ماجرای ممنوعیت کار خود گفت: «تقریبا دو یا سه هفته پیش به من اعلام شد که دیگر اجازه فعالیت ندارم، ولی نکته جالب ماجرا اینجاست که خبر ممنوعیت کار از سمت وزارت فرهنگ اعلام یا اعمال نشده است، بلکه یک کمیته به نام «پیگیری وضعیت چهره‌ها» که درباره آن اطلاعی ندارم به شرکت «لیما» و مدیر برنامه من آقای میلاد ماهان‌راد، این خبر را اعلام کرد.»

صادقی در حالی این رای را براساس نظر کمیته پیگیری وضعیت چهره‌ها دانست که جزو اولین کسانی بود که پس از شروع کنسرت‌ها در اسفندماه سال گذشته روی استیج رفت و در نوروز نیز کنسرت‌های فعالی داشت. هرچند بازنشر یادداشت اخیر علی بحرینی در صفحه شخص رضا صادقی که در آن نوشته بود رضا صادقی به‌دلیل کنسرت‌هایش در کانادا نمی‌تواند برای مدت نامحدود کنسرت برگزار کند، ذهن مخاطبان را با این سؤال درگیر کرد که در کانادا چه اتفاقی افتاده است؟!

تکذیب خبر ممنوع الفعالیت از سوی مراجع رسمی

با وجود این اخبار غیررسمی که فقط از طریق فضای مجازی مخابره شدند و علاقه‌مندان به موسیقی را شوکه کردند، واکنش‌های رسمی کاملا متفاوت بود.

محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ارتباط با این خبر گفت: شبکه رسانه‌ای ما باید بررسی کند که چطور امکان دارد تصمیمی که گرفته نشده، به یکباره رسانه‌ای و درباره آن بحث می‌شود. این موارد مقررات خاصی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دارد، ترتیب‌های روشنی داریم که براساس آنها بررسی می‌شود، اگر مشکلی باشد به افراد اعلام می‌شود و اصلا مخفی نیست. مشخص است که اگر برای کسی در این زمینه مشکلی پیش بیاید، جهت برگزاری کنسرت او موافقت نمی‌شود. حال درباره جوسازی‌های رسانه‌ای، دیروز از همه بخش‌ها خواستم به اینگونه شایعه‌سازی‌های رسانه‌ای پایان دهند. اجازه ندهیم که افرادی با انگیزه‌های مختلف ایجاد التهاب کنند. حوزه فرهنگ و رسانه قواعد روشنی دارد و متولی آن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

وی افزود: مثل هر صنف دیگری، ممکن است اگر کسی جایی تخلفی کرده باشد، طبق مقررات به آن رسیدگی ‌شود؛ حال اگر به جمع‌بندی برسند، به خود فرد اعلام می‌شود و در کارهایش تاثیر دارد.

مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز از بدیهی بودن احتمال بروز مشکلاتی در زمینه فعالیت‌های موسیقایی گفته و راه‌حل آن را مراجعه هنرمندان به دفتر موسیقی معاونت هنری وزارت ارشاد عنوان کرده است. به گفته او در هر برهه زمانی ملاحظه‌ای وجود داشته باشد با خواننده و تهیه‌کننده مربوطه درمیان گذاشته خواهد شد.

اللهیاری با درخواست از هنرمندان در پرهیز از دامن زدن به حواشی رسانه‌ای، مطابق آنچه که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفته است، بیان کرد: تأکید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بر پرهیز از پرداختن به حواشی در رسانه‌ها و فضای مجازی، تسهیل و تسریع در فرآیندهای پاسخگویی و گفت‌وگو برای تکریم هنرمندان، رفع سوءتفاهمات و افزایش نشاط هنری و اجتماعی است.

واکنش انتقادی هنرمندان پاپ به موضع وزیر

بعد از اظهارنظر وزیر ارشاد، چند نفر از هنرمندان موسیقی پاپ در واکنش به سخنان وزیر، دفتر موسیقی را متهم کردند که اطلاعات دقیق به وزیر نمی‌دهد.

ساعاتی پس از این گفت‌وگو رضا صادقی در صفحه اینستاگرامش خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد نوشت: «آقای وزیر محترم؛ مصاحبه‌ای از شما رو دیدم که تلویحا و صرفا شفاها از هنرمندان و خوانندگان برای بار چندم حمایت کردید و باز فرمودید ممنوع‌الکاری و... فرافکنی برخی رسانه‌هاست و چیزی باشه، همان موقع رسما اعلام می‌شود. بنده به‌شخصه رسانه‌ها رو همواره حامی و همراه و صدای مردم و هنرمندان دیدم اما اگر حرف‌شان صحیح نیست که هست از شما خواهش می‌کنم بدون هیچ رودربایستی به بنده در رسانه‌ها پاسخ بدید که اگر بنده ممنوع‌الکار نیستم، پس چرا جلوی فروش بلیط شهر سمنان گرفته شده و هیچ‌کس پاسخگو نیست؟! چرا از 20 اردیبهشت تمام فعالیت‌های من رو متوقف کردن و جوابی هم از کسی نگرفتم؟ بنده با دفتر موسیقی تماس گرفتم و جواب درستی در تایید یا رد، ندادن و گفتن پیگیر می‌شن و به همین دلیل من دو‌ هفته سکوت کردم که موضوع بررسی بشه که جوابی نگرفتم... و امروز مواجه شدم با بیان این‌که کل مطلب شایعه است و و و.... لطفا خیلی واضح و رسمی بفرمایید در رسانه‌ها که بنده در حال حاضر ممنوع‌الکار و ممنوع‌الخروج هستم یا خیر؟! تا تکلیف بنده و رسانه‌های به‌قول شما، فرافکن مشخص شود...»

امید حاجیلی هم در واکنش به تکذیب وزیر ارشاد درخصوص ممنوع‌الکاری برخی از خوانندگان در صفحه شخصی خود نوشت: «جناب اسماعیلی، وزیر محترم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اینجانب امید حاجیلی مدت‌هاست که ممنوع‌الکار هستم و تمام پیگیری‌های من، تهیه‌کننده و مدیر برنامه‌ام از دفتر موسیقی معاونت هنری و حراست وزارت ارشاد بی‌نتیجه بوده است. طبق صحبت‌های جنابعالی احتمالا دوستان زیرمجموعه شما اطلاعات صحیح و کاملی در اختیارتون قرار نمی‌دهند که شما اینگونه تمام مشکلات و ممنوعیت‌ها را تکذیب می‌کنید».

امیر مقاره، خواننده گروه ماکان نیز در صفحه شخصی خود واکنش‌هایی را نشان داد.

نکته‌ای که نباید به‌راحتی از کنار آن گذشت

عموما در هر کشور قوانین و مقررات خاصی برای فعالیت وجود دارد که عموم مردم باید به آن احترام بگذارند.

با مروری گذرا بر ممنوع الکاری هنرمندان در دهه‌های گذشته، چند عامل مهم عمدتا ارتباط مستقیم با این موضوع داشته است که از نمونه‌های آن می‌توان به اجرا و پخش مضامین و محتواهایی که با منافع ملی در تضاد باشد، ورود به مباحث سیاسی، همکاری با سایت‌های خارجی، تخلفات در کنسرت‌های خارجی و ... اشاره کرد.
نکته مهم آن‌که هرگونه تخطی هنرمندان از این قوانین ـــ نوشته و نانوشته ـــ عمدتا با واکنش رسمی مسئولان همراه می‌شود که نمونه‌هایش را در طول این سال‌ها دیده یا درباره آنها شنیده‌ایم. پس در این برهه زمانی که هم وزیر و هم مدیرکل دفتر موسیقی خبر ممنوع‌الکاری را شایعه می‌خوانند، بهترین شیوه برخورد همانی است که محسن یگانه عنوان کرد: «خبر ممنوع الکاری از هیچ جای رسمی‌ به ما اعلام نشده و تا زمانی که به‌صورت رسمی به ما ابلاغ نکنند، این خبر صحت نخواهد داشت».

با توجه به پیگیری‌های مکرر که با مسئولان وزارت ارشاد داشتیم ما نیز نتوانستیم نتیجه روشنی در زمینه ممنوع‌الکاری هنرمندان موسیقی به دست آوریم اما با توجه به موارد یاد شده، چیزی که مشخص است جریانی در کشور تلاش می‌کند تا جریانات هنری به محاق روند و برای رسیدن به این مقصود دست به هر کاری می‌زنند. این‌که هنرمندان موسیقی طبق گفته خودشان سه هفته است پیگیر اخبار پیرامونی‌شان می‌شوند و هنوز نتوانستند خبری موثق بگیرند، نشان از اهمال در بدنه مدیریت دولتی دارد و این‌که این روزها پاسخ روشنی نیز به خبرنگاران در این زمینه ارائه نمی‌دهند خود روشنگر کم توجهی و ناآگاهی بدنه دولتی از حاشیه‌سازی در عرصه هنر است.