آیا وضعیت طلاق در ایران نگران کننده است؟/ وقتی چهارمین کشور طلاق در دنیا بودیم

آمار طلاق از آن دست آمارهایی است که اطلاعات ضدونقیضی درباره آن وجود دارد. حرف کلی و کلیشهای در این موضوع این است که ایران وضعیت مناسبی در موضوع طلاق ندارد و به عبارتی طلاق بیش از آنچه باید در کشور ما اتفاق میافتد. در این گزارش بررسی میکنیم که آیا وضعیت طلاق در 50سال گذشته در کشور ما روند صعودی داشته است یا نزولی؟ یک اشتباه رایج در محاسبه آماری در بسیاری از موارد وقتی آمار طلاق از طرف نهادهای مختلف داده میشود، این آمار نسبت به میزان ازدواج در سال گذشته آن بررسی میشود. درحالی که از نظر علمی و روش صحیح آمارگیری، آمار طلاق در هر سال، برای هر جدایی، باید با سالی که ازدواج در آن ثبت شده مقایسه شود. در یک مثال فرضی اگر10 طلاق در یک سال ثبت شود، ممکن است 5طلاق مربوط به زوجینی باشد که در سال 1385 ازدواج کردهاند. بنابراین این 5طلاق باید در نسبت با ازدواجهای ثبت شده در سال 1385 سنجیده بشود، نه ازدواجهای سال قبل یا مجموع سالهای قبل تا سال وقوع طلاق. یک طلاق هم زیاد است موضوع طلاق از مباحثی است که حتی یک نمونه آن هم زیاد به حساب میآید. اگرچه بعضی اوقات طلاق راهکاری برای پایان دادن به انتخابی اشتباه است اما در بسیاری موارد دیگر با چند نمونه تغییر رفتار، کمک گرفتن از مشاوران باتجربه و آموزش اصول زندگی به جوانان قبل و بعد از ازدواج میتوان زندگی که به ظاهر در معرض فروپاشی است را حفظ و شکوفا کرد. چندی پیش انسیه خزعلی معاون رئیسجمهور در امور زنان و خانواده در نشستی خبری اعلام کرد: در برنامه ششم توسعه قرار بود که میزان طلاق ۲۰ درصد کاهش یابد اما متاسفانه طبق یک تحلیل آماری چهار درصد و در یک تحلیل مقایسه ای با ازدواج، هشت درصد میزان طلاق افزایش یافته است. این آمار اگرچه درست است و لزوم توجه بیشتر به پدیده طلاق را نشان میدهد اما آنچه گوشزد کردن آن در کنار این آمار لازم است، مقایسه وضعیت طلاق در کشور در یک بازه زمانی گستردهتر مثل قبل از انقلاب است. بیایید این سوال را بررسی کنیم که وضعیت طلاق در قبل از انقلاب نسبت به بعد از انقلاب و جایگزینی ارزشهای خانوادهمحور اسلامی در جامعه ایرانی چه تغییری کرده است؟ وقتی چهارمین کشور طلاق در دنیا بودیم دانشگاه تهران و دادگستری تهران در زمان پهلوی و در سالهای منتهی به انقلاب آماری درباره طلاق ارائه دادند که مرور آن وضعیت نامناسبی از فروپاشی خانوادهها در آن زمان را نشان میدهد. طبق این آمار از هر چهار ازدواج، یک مورد به طلاق میانجامید و این وضعیت ایران را به چهارمین کشور طلاق در دنیا در سال 1350 تبدیل کرده بود. در گزارشی که با همین موضوع در تاریخ 16بهمن 1350 در روزنامه اطلاعات کار شده است، آمده است: «ازدواج در ایران رونق سابق خود را از دست داده است.... اختلافات زناشویی در تهران روزافزون شده است و پروندهای که درباره دعوای زن و شوهر در دادسرای تهران تشکیل میشود، بیش از سایر پروندههاست» طلاق، منفورترین حلال خدا اکنون طبق منابع بین المللی، رتبه جهانی ایران در طلاق، ۲۴ است و این یعنی ۶ برابر بهبود در رتبه نسبت به قبل از انقلاب و سال 1350. همانطور که گفته شد طلاق از مواردی است که حتی یک نمونه آن هم موجب تاسف و نیازمند بررسی است. نهاد خانواده در فرهنگ ایرانی و شرع اسلام بسیار مقدس و ارزشمند است و طلاق اگرچه حلال است اما وقوع آن که موجب فروپاشی یک خانواده است از منفورترین حلالها در نزد خداست. بنابراین لازم است در آماردهی پدیده طلاق این مسئله در نظر گرفته بشود که اولا آمارها به تفکیک وقوع ازدواج ارائه شود تا عددی صحیح به مخاطب برساند و از طرف دیگر با مقایسه در بازههای زمانی گستردهتر تصویر صحیحتری از وقوع طلاق ارائه شود. بیش از اندازه بحرانی نشان داده وضعیت طلاق از عواملی که شاید بر خلاف تصور آماردهندگان، جوانان را نسبت به ازدواج دلسرد و شهامت را در آنها برای ساختن یک زندگی مستقل کمرنگ میکند. از طرف دیگر باید برای همین میزان طلاقی که با آماردهی صحیح ارائه میشود راهکارهای مناسب برای کاهش آن از جمله یکی از موثرترین راهکارها که مشاورههای در دسترس قبل و بعد از ازدواج است را پیشبینی و اجرا کرد./فارس