آلودگی‌هوا و سینما

آلودگی هوا، پراکندگی زباله و افزایش آلودگی زیست‌محیطی، شکار غیرقانونی، تداوم خشکسالی و... سال‌هاست گریبانگیر کشور است، اما سینما در راستای آگاه‌سازی مردم و مسئولان از چنین شرایطی چه حرکتی انجام داده است؟

واقعیت این است که در سینمای ایران ساخت فیلم‌های بلند با موضوعات محیط زیست خیلی مورد توجه نبوده، ولی در حوزه مستند آثار متعددی در خصوص محیط زیست ساخته شده که البته بعضا به‌دلیل نبود سینما‌های مخصوص اکران فیلم‌های مستند و همچنین بی‌میلی مخاطب به این تولیدات کمتر در جامعه دیده شده. از سوی دیگر به غیر از ساخت و نمایش فیلم وجه دیگر دخالت سینما در حفاظت از محیط زیست حرکات نمادین سینماگران در حمایت از محیط زیست و اعتراض به بی‌توجهی به آن است.

در سال‌های اخیر برخی سینماگران نسبت به آسیب‌هایی که محیط‌زیست کشورمان را تهدید می‌کند، هشدار داده‌اند که از نظر من اتفاق مؤثری در جامعه است. مثلا مجید مجیدی از نابودی بافت تاریخی پامنار و باغ‌های شمیران گلایه کرده یا بازیگران هم درباره موضوع‌های محیط‌زیستی، چون نجات دریاچه ارومیه، حمایت از محیط‌بانان و حقوق حیوانات، حفاظت از دماوند و... فعالانه وارد عمل شدند که متعاقبا باعث توجه بیشتر مردم به حفظ محیط زیست شد، اما مگر مردم تا چه اندازه می‌توانند در این‌باره نقش‌آفرینی کنند؟ هر سال که فصل سرما می‌آید مردم با واژه‌ها و پدیده‌هایی مانند آلودگی و وارونگی هوا مواجه می‌شوند، اما در کدام سال اقدام اثرگذاری در این خصوص انجام شده؟ من ۲۰سال از عمر حرفه‌ای‌ام را صرف ساخت تخصصی آثاری با محوریت محیط زیست کردم و با تکیه بر تجربه‌ای که دارم، امروز می‌گویم مردم در نابودی محیط زیست دخالت چندانی ندارند.

هفته گذشته نیروگاه شهید رجایی سمت میانکاله در استان مازندران بودم و به چشم دیدم چه دود عظیمی آسمان آنجا را گرفته بود. وضعیت هوا در اطراف این نیروگاه، دیگر نیروگاه‌های کشور و شهر‌های بزرگ، همگی گویای عملکرد ضعیف دولت‌ها در این زمینه است. خودرو‌های فرسوده و طیفی از آلاینده‌ها اکسید‌های نیتروژن، ذرات معلق، منوکسیدکربن، اکسید‌های گوگرد و هیدروکربن‌های نسوخته را منتشر می‌کنند و از علل عمده آلودگی هوای شهری هستند. این خودرو‌ها باید از رده خارج شوند که برای انجام ندادن آن مبحث اقتصادی را مطرح می‌کنند که آن هم به دولت برمی‌گردد.

قطعا سینما و فیلم تاثیر بالایی بر رفتار و فرهنگ عمومی مردم دارد و تولید فیلم‌های محیط زیستی جامعه را تشویق می‌کند که برای حفاظت از طبیعت اقدام و تلاش کنند رفتار فردی و اجتماعی بهینه‌ای داشته باشند. من و همکارانم هم سال‌هاست این کار را کرده‌ایم، اما برخی مسئولان گوش شنوایی برای شنیدن و دیدن این معضلات ندارند.

بار‌ها از مسئولان ذی‌ربط شنیده‌ام که ما چاره‌ای جز مازوت‌سوزی نداریم! و همین می‌شود که در سال گذشته کمتر از ۲۰روز یا یک ماه هوای پاک در تهران و شهر‌های صنعتی داشتیم. حالا در چنین شرایطی فیلم من چقدر می‌تواند در آگاه‌سازی جامعه مؤثر باشد؟ مردم در به‌وجود آوردن بنزین بی‌کیفیت، تردد ماشین‌های آلاینده در سطح شهر، مازوت‌سوزی نیروگاه‌های مختلف و... چه نقشی دارند؟ ما هر آنچه را باید، فرهنگ‌سازی کردیم و هر آنچه باید، به مردم آموزش دادیم، اما بخش سیاست‌گذار این مسأله که دولت است، توجهی به آن نمی‌کند.

روزنامه جام جم