آپارات ماشین اغتشاش

آقای جمهوری اسلامی حواست هست؟ عکسی که رضوی منتشر کرد نشان می‌دهد کسب‌وکار‌های اینترنتی و استارت‌آپ‌های فراوانی که در راستای سیاست حاکمیتی بومی‌سازی فضای مجازی از مزیت حمایت‌های خاص برخوردارند از جمله دیوار، نوییتکس، فلایتیو، دیجی‌کالا، تپسی، ازکی، آپارات، مایکت، یکتانت، فیلیمو، اسنپ، کافه بازار، زرین پال، فیدیبو و... مشغول هشتگ‌سازی با اسم رمز مرحومه مهسا امینی هستند.

محمدجواد شکوری، یکی از مدیران مجموعه هلدینگ صباایده و مدیریت پلتفرم‌های آپارات و فیلیمو در رشته توییتی در پاسخ به سیدمحمود رضوی نوشت: «اول این‌که، آن توییت‌های همدردی کسب‌وکارها، یک روز هم عمر نکرد و با انواع فشار‌ها حذف شد؛ یعنی شما نمی‌دانستید؟ دوم این‌که، لابد این را هم نمی‌دانید که بیش از یک‌ماه در سکوت اجباری خود حیران و غصه‌دار شدیم و برای همدردی با ایران -از تهران تا کردستان و زاهدان و حالا فارس- امکان بیان نداشتیم که حالا به خود اجازه تاویل و تفسیر می‌دهید! سوم این‌که، مگر کسی هست که برایش غم خانواده‌های مهسا امینی و دیگر فرزندان ایران در حوادث این چهل روز با غصه خانواده‌های زائران بی‌گناه شاهچراغ تفاوت کند؟ برای شما فرق می‌کند؟ دل اگر دل باشد زیر بار همه این غم‌ها خرد می‌شود. مگر می‌شود درد خانواده‌های غصه‌دار را وزن‌کشی کرد؟ غمخانه، میوه‌فروشی نیست که سیب و پرتقالش را جدا کنیم! باید برای همه اندوه‌های بزرگ این سرزمین دراین روز‌ها و آخرین آن، حمله تروریستی به زائران مزار شاهچراغ، از عمق جان تسلیت گفت.

آخر این‌که؛ مشخصا با امثال این توییت‌ها به دنبال جریان‌سازی و تشدید دو قطبی‌ای هستید که نه‌مرهمی بر زخم‌های امروز ایران و نه اسباب رو سپیدی آخرت شماست». مدیریت سامانه آپارات اذعان دارد توییت‌های همدردی صفحات منتسب به سامانه‌هایش با انواع فشار‌ها حذف شده است. این بخش نخست پاسخ شکوری، در نگاهی تحلیلی با توجه به موقعیت اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ... بسیار سوال برانگیز است. اساسا چرا سامانه‌های تحت مدیریت او و مورد حمایت حاکمیت باید در حادثه تروریستی شاهچراغ عقب‌نشینی کنند و در عوض، اسم مرحومه مهسا امینی را به اسم رمز تبدیل کنند. او تلویحا به صورت جزئی در قالب پاسخ به رضوی، خود را داغدار حوادث زاهدان و کردستان معرفی می‌کند.

با این‌که مستندات فراوانی از زاهدان مبنی بر حمله مسلحانه به سوی یگان‌های امنیتی - انتظامی منتشر شده، اما مدیر هلدینگ صباایده بدون بررسی مستندات صحیح رخداد‌های اخیر، همچنان اصرار به آگاهی حق به جانب در پاسخ به رضوی دارد و موضوعات چالش برانگیزی را که نسبت مستقیم با امنیت ملی کشور دارد را با جدل‌های سریالی‌اش با ساترا اشتباه گرفته است. اگر در فرآیند کلی رخداد‌های اقتصادی - سیاسی در نسبت با مجموعه‌های تحت مدیریت شکوری، مزیت‌های ویژه حاکمیتی نصیب مدیرهلدینگ صباایده نمی‌شد، این پاسخ در خور بررسی و تاویل نبود. اما خاندان شکوری تمامی موقعیت خود را مدیون جمهوری اسلامی هستند آیا در چنین آزمون حساسی ذره‌ای تشکیلات رسانه‌ای خود را در مسیر انتشار آگاهی صحیح در جامعه مقید می‌دانند؟

خانواده شکوری‌مقدم به عنوان پدر صنعت رایانه‌ای کشور شناخته می‌شوند. بر اساس آنچه وب‌سایت سندیکای صنعت مخابرات منتشرکرده، شرکت این خانواده به عنوان اولین تولید‌کننده رایانه در ایران در سال ۱۳۶۴ تاسیس شده و طراحی سیستم‌های مالی، حقوقی و انبار نهاد‌های اقتصادی کلان و حساسی همچون شرکت‌های فولاد مبارکه، چیت‌ری، بانک‌های صنعت و معدن و صادرات را به‌عهده داشته‌اند و سخت‌افزار و نرم‌افزار‌های ارگان‌هایی نظیر شهرداری تهران را تامین کرده‌اند. این شرکت، از نخستین شرکت‌های ارائه خدمات فیبرنوری در ایران است. در ساختار اقتصادی - تجاری شکوری‌ها، فناوری اطلاعات ایران سیستم، به عنوان شرکت مادر محسوب می‌شود و شرکت صنایع الکترونیک ایران سیستم، شرکت ارتباطی کامکار سیستم و صباایده، شرکت‌های زیرمجموعه فعال این خانواده در حوزه‌های مختلفی از جمله مخابرات، الکترونیک، اینترنت و نرم‌افزار فعالیت می‌کنند. بررسی‌ها حاکی از آن است که شرکت‌هایی مانند تحقیقات رادیویی ایران سیستم، اطلاعات جغرافیایی ایران سیستم، امن‌افزار گستر شریف و پیک آسا از زیرمجموعه‌های فعال شکوری‌ها محسوب می‌شود. از موسسان و همکاران این شرکت‌ها می‌توان به رسول جلیلی، از اعضای شناخته شده شورای‌عالی فضای مجازی اشاره کرد که در آبان‌۹۱ در فهرست تحریم‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا قرار گرفت. این وزارتخانه اعلام کرده بود جلیلی از بهمن ۸۷ به دنبال دستیابی به تجهیزات مربوط به نظارت بر تبادل پیام کوتاه (در شرکت پیک‌آسا) بوده است. ایران سیستم و سایر شرکت‌های وابسته از نظر توان مالی و سرمایه یک مجموعه قدرتمند به حساب می‌آید که گردش‌های مالی قابل‌توجهی نیز دارند. علاوه بر این اطلاعات- که در فضای مجازی وجود دارد- شنیده‌ها حاکی از آن است که ارائه خدمات رایانه‌ای شرکت ایران سیستم محدود به بانک‌ها و نهاد‌های صنعتی و تولیدی در کشور نبوده و مراکز حساس هم از خدمات رایانه‌ای ایران سیستم بهره‌مند شده‌اند و شاید در این عرصه طی چهار دهه فعالیت مستمر، همچنان یکی از بی‌رقیب‌ترین شرکت‌های فعال هستند.

میهن‌بلاگ، لنزور، شبکه اجتماعی کلوب و فیلیمو اجرای طرح پلتفرمی مشابه یوتیوب (آپارات) پس از سال‌های ۱۳۸۸ (بخشی از طرح کلان صیانت فضای مجازی) را خاندان شکوری بنیان نهاده‌اند و جالب اینجاست که در مصاحبه‌های مختلفی که از مدیر هلدینگ صباایده وجود دارد او ادعا کرده با فروختن پراید خود همراه با برادرش حدود ۱۱سال پیش سامانه کلوب را راه‌اندازی کرده و تا امروز با تیمی که به ۶۴نفر تبدیل شده سامانه‌های تحت مدیریت خود را اداره می‌کند. محمدجوادشکوری مقدم به عنوان موسس آپارات و فیلیمو، نشان امین‌الضرب (کار آفرین برتر) را از اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور دریافت کرد.

با قدرت گرفتن سرویس آپارات در حوزه بارگذاری تولید رسانه‌ای همواره این سوال مطرح است که فضای بارگذاری فیلم توسط کاربران فضای مجازی در جمعیت بیش از ۸۵ میلیونی ایرانی در دهه۹۰ چگونه به سامانه آپارات واگذار شد؟ درواقع با توجه به داده‌های مندرج پیشین، می‌توان این تحلیل را ارائه کرد، افراد قدرتمند فعال در پیکره حاکمیت به واسطه فعالیت‌های ایران سیستم به خانواده شکوری اعتماد کرده و در راستای طرح بزرگ صیانت فضای مجازی آپارات را جایگزین فضای رهاشده یوتیوب کرده‌اند. نکته قابل تاملی که به‌سادگی نمی‌توان از آن عبور کرد این است که آیا این واگذاری می‌تواند بدون ارزیابی نهاد‌های امنیتی - نظارتی صورت گرفته باشد؟

آپارات تا قبل از فعالیت‌های سامانه‌های مشابه همچون نماشا و تماشا بدون رقیب توانست فعالیت‌هایش را دنبال کند، اما در بزنگاه اغتشاشات آیا سامانه آپارات توانست خروجی محیط پلتفرم خود را در شرایط خاص امنیتی کشور، در راستای حفظ منافع ملی مدیریت کند؟ در فضای بدون نظارت بر آپارات نام مرحومه نیکا شاکرمی با بازانتشار گزارش‌های شبکه‌های معاند اسم رمز دوم شد. به‌رغم حذف سرود رسمی اغتشاشات در صفحه رسمی خواننده آن، این ترانه بدون هیچ نظارتی بار‌ها و بار‌ها در آپارات آپلود می‌شود.

اسم رمزسازی از پروژه اغتشاشات اخیر در سامانه‌ای اجرا می‌شود که ذیل مدیریت شکوری تعریف می‌شود و نه‌تن‌ها کارکرد این سامانه منافع امنیتی حاکمیت را تامین نمی‌کند، بلکه در مواردی (پیوست به مستندات مندرج) نقض‌کننده امنیت ملی کشور و آرامش افکار عمومی است.

این مطالبه، بار‌ها از سوی رسانه‌ها مطرح شده که فضای ولنگارانه آپارات باید توسط گردانندگان این سامانه مدیریت شود، اما هربار با بهانه‌های مختلفی، مدیران آن با طرح گزاره‌های مثل نظارت بر بارگذاری محتوا‌های خشونت‌آمیز، مطالبه واقعی را نادیده گرفته‌اند و گلچین برنامه‌های شبکه‌های معاند درباره اغتشاشات اخیر همچنان در سامانه آپارات بارگذاری می‌شود.

چندی قبل شعبه ۲۸دادگاه انقلاب، محمدجواد شکوری‌مقدم، مدیر آپارات و فیلیمو و نماوا را به دلیل انتشار محتوای مبتذل در بستر آپارات به تحمل ۱۰سال حبس محکوم کرد. با این‌که درباره نتیجه نهایی این حکم اطلاع‌رسانی دقیقی نشده، اما آپارات ذیل مدیریت هلدینگ صباایده همچنان امر نظارت دقیق بر این سامانه را نادیده می‌گیرد.

در جدل مجازی مطرح شده میان رضوی و شکوری مدیر صباایده او را به تشدید دوقطبی متهم می‌کند در حالی‌که محتوا‌های دروغین شبکه‌های فارسی زبان با بارگذاری در آپارات این دوقطبی را ملتهب‌تر می‌کنند.
از سوی دیگر، یکی از شرکای معروف شکوری‌ها رسول جلیلی در مقام ریاست دانشگاه شریف با نتیجه این التهابات دست به گریبان است. ایشان که سال‌ها به عنوان یکی از اعضای شورای‌عالی فضای مجازی فعالیت کرده‌و بار‌ها فرموده‌اند فضای مجازی صحنه مقابل ما با دشمنان است، می‌توانند با یک توصیه ساده به همکاران خود در شرکت امن‌افزار گستر شریف مانع ادامه اسم رمز شدن مرحومه مهسا امینی و نیکا شاکرمی‌شوند؛ چون جلیلی امروز شاهد پیامد شدن این اسامی رمز در دانشکده تحت مدیریت خویش است. با این اوصاف هیچ‌کدام از سامانه‌های آپارات و حتی مدیر متصل این هلدینگ با لجاجت هرچه بیشتری حاضر به درج کپشن تسلیت در خروجی پلتفرم‌های خود نبود و در صفحات توییتر مجموعه‌های خود این حادثه تروریستی را تسلیت نگفت. شاید این اتفافات سبب شود حاکمیت در یافتن معتمدان خود کمی تجدیدنظر کند.