خیابان‌های چروک در تمنای آسفالت

در پایتخت حدود ۵۶۰کیلومتر معابر بزرگراهی و ۳۱۸کیلومتر مسیر بی‌آرتی وجود دارد. همچنین ۳۴۵خیابان اصلی هر روز زیر قدم‌های مردم می‌روند و البته ۲۳۵۱خیابان فرعی که آن‌ها هم محل رفت و آمد ساکنان این شهرند. ۶۰بزرگراه، ۷۱۸میدان، ۲۷۱بلوار و بیش از ۳۲هزار بن بست و ۲۸هزار و ۲۰۸کوچه نیز در هر شبانه روز زیر قدم رهگذران و لاستیک خودرو‌ها می‌روند که نقطه مشترک همه آن‌ها باز هم آسفالت است. وضعیت آسفالت معابر نه فقط در تهران که در همه شهر‌های بزرگ و کوچک کشور یک دغدغه است، اغلب هم چاله‌ها و دست‌انداز‌های این آسفالت که به قول راننده ها، کار جلوبندی ماشین را می‌سازد و به قول عابران پیاده یا باعث پیچ خوردگی مچ پا می‌شود یا مسبب سکندری رفتن. البته در پایتخت حال و روز آسفالت در معابر اصلی و بزرگراهی بهتر از سایر معابر است به طوری که یک معبر هر قدر کوچک‌تر می‌شود و در دل محله‌ها فرو می‌رود، اوضاعش وخیم‌تر می‌شود. در معابری که لقب فرعی را یدک می‌کشند، آسفالت‌ها گاهی تنه به زشتی هم می‌زنند به طوری که یک روکش نازیبا که انگار سرسری روی زمین پهن شده هر روز از چشم‌های ساکنان آن محله میزبانی می‌کند.

کیفیت آسفالت قابل قبول است

سه سال پیش معاون وقت فنی و عمرانی شهرداری تهران از دل مردم پایتخت حرف زد و گفت: «وضع آسفالت خیابان‌های تهران خوب نیست»، ولی در عین حال قول داد در پایان سال ۹۹ وضع آسفالت خوب شود.»
امروز دو سال بعد از سال ۹۹ است و مسعود حق لطفی، مدیرعامل سازمان مهندسی و عمران معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران که مسئول مستقیم پاسخگویی به وضعیت آسفالت معابر است به جام‌جم می‌گوید اوضاع قابل قبول است. او به ما این‌گونه توضیح داد: «به صورت عمومی نمی‌توان اعلام کرد که آسفالت معابر شهر تهران کیفیت ندارد، زیرا کیفیت آسفالت را با اعدادی که به‌صورت تخصصی استخراج می‌شود، نشان می‌دهند. آسفالتی که شهرداری برای روکش معابر استفاده می‌کند شامل شن، ماسه و قیر است که ماسه ۶۰ درصد ترکیب آن را تشکیل می‌دهد. به‌عبارت دیگر سنگ دانه‌هایی با قطر حداکثر ۱۹میلی‌متر. همچنین ۲۵درصد آسفالت شامل شن یا میانه دانه‌هاست که ابعاد آن حدود ۶ تا ۱۲ میلی متر است. ۱۵درصد آسفالت نیز درشت دانه‌ها با قطر ۱۲تا۱۹میلی‌متر هستند که قیر این دانه‌ها را به هم می‌چسباند؛ بنابراین بزرگ‌ترین دانه‌ها در آسفالت حداکثر دوسانتی‌متر است.»

او این جواب‌ها را در پاسخ به سؤال ما داد که پرسیده بودیم چرا آسفالتی که زیر پای ماست، پر از قلوه سنگ به نظر می‌رسد که نرمی و لطافت لازم را ندارد که او باز هم ادامه داد: «اعدادی که گفتم همه استاندارد است و براساس آیین‌نامه کشوری طرح روسازی آسفالت ایران تعیین می‌شود که آن هم اقتباسی از آیین‌نامه‌های بین‌المللی است.»

فقط خیابان‌های اصلی و بزرگراه‌ها

ولی ما به‌عنوان یک رسانه که قبل از هر چیز شهروندان این شهریم، باز هم بر بی کیفیت بودن آسفالت در بسیاری از معابر شهر تاکید کردیم که توضیحات او گره کار را باز کرد. حق لطفی گفت: «ما در سازمان مهندسی و عمران معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران وظیفه بهسازی روکش آسفالت را در معابر اصلی و بزرگراهی به‌عهده داریم، اما کوچه‌ها و خیابان‌های فرعی در حوزه وظایف شهرداری مناطق است. البته آسفالت مورد نیاز این بخش را نیز ما تامین می‌کنیم، ولی به نحوه اجرای آسفالت‌ریزی در این بخش انتقاداتی وارد است و آن را قبول داریم که این مشکل البته نه‌فقط مربوط به تهران که مربوط به کل کشور است. ما معتقدیم اگر مهارت اپراتور‌ها برای استفاده از دستگاه‌ها بالاتر برود، رضایت‌مندی بیشتری نیز حاصل می‌شود.»
پس از این توضیحات تصاویر کارگرانی که پیمانکاران شهرداری مشخص نیست براساس چه ملاک‌های مهارتی آن‌ها را به کار گرفته‌اند پیش چشم‌مان ظاهر شد.

مشکل کمبود آسفالت در تهران

در تهران علاوه بر بزرگراه‌ها و مسیر‌های اتوبوس تندرو روکش آسفالت خیابان‌های شهید بهشتی، شهید مطهری، آزادی، امام خمینی (ره)، انقلاب، جمهوری اسلامی، دماوند، دکتر شریعتی، فداییان اسلام، کارگر شمالی و جنوبی و خیابان ولیعصر (عج) نیز به‌صورت مکانیزه پایش می‌شود، زیرا این ۱۲معبر اهمیت ترافیکی بالایی دارند. پس در شهری که فقط ۱۲معبر اصلی و ۶۰ بزرگراه آن در اولویت پایش سالانه قرار دارند، بدیهی است که نوبت به سایر معابر نمی‌رسد.

وضعیت رصد و پایش این شریان‌های حیاتی شهر نیز از زبان مسعود حق لطفی، خالی از لطف نیست: «فروردین هر سال آزمایشگاه مکانیک خاک وزارت راه و شهرسازی در شبکه بزرگراهی تهران از طریق دستگاه‌های مجهز به رادار و لیزر از وضعیت آسفالت معابر عکسبرداری می‌کند و آن را در قالب عدد در اختیار ما قرار می‌دهد که این عدد نشان دهنده ضریب نرمی و راحتی آسفالت است. بر این اساس طبق آخرین بررسی‌ها در شبکه بزرگراهی پایتخت و معابر اصلی، ۸۵درصد شبکه پایدار است و ۱۵درصد نیاز به بهسازی دارد.»

البته در شهری مثل تهران که اعداد مربوط به طول معابر غول پیکر است، ۱۵درصد رقم کوچکی نیست که عقب ماندگی آن از فرآیند بهسازی شاید به کمبود تولید آسفالت در تهران مربوط باشد، مخصوصا پس از آن که خرید آسفالت از بخش خصوصی متوقف شد. برای باخبر شدن از کمبود‌های مربوط به تولید آسفالت این بخش از اظهارات مدیرعامل سازمان مهندسی و عمران معاونت فنی وعمرانی شهرداری تهران را بخوانید: «نیاز سالانه تهران به آسفالت حدود یک و نیم تا دو میلیون تن است، ولی فعلا ۷۰۰هزار تن تولید می‌کنیم، پس حدود یک میلیون تن کمبود داریم. البته قرار است تا بهمن‌ماه دو کارخانه آسفالت راه‌اندازی شود تا کمبود‌ها جبران و کیفیت ارتقا یابد.»

روزنامه جام جم