علت اصلی وجود «حالت پرواز» دستگاه‌های الکترونیکی در هواپیما

چهار قانون اول به نظر منطقی‌اند. پرده پنجره‌ها باید بالا برود تا در شرایط اضطراری مانند آتش‌سوزی، داخل هواپیما مشخص باشد. صندلی‌ها و سینی باید در حالت صحیحی قرار گیرند تا در صورت لزوم بتوان از جای خود بلند شد و از ردیف صندلی‌ها عبور کرد. درضمن لپ‌تاپ‌ها در مواقع اضطراری به این‌سو و آن‌سو پرتاب می‌شوند و خطر برخورد با افراد را دارند، اما چرا باید تلفن‌های هوشمند را روی حالت پرواز قرار داد؟ آیا این کار برای پیشگیری از خطر، هنگام پرواز ضروری است؟

پیشر‌فت فناوری‌های رادیویی

از دهه ۱۹۹۰ تاکنون، هوانوردی و ارتباطات هوایی برای به حداقل رساندن تداخل امواج حین پرواز به سرویس‌های رادیویی متکی شده‌اند، اما فناوری‌های دیجیتالی امروزه بسیار پیشرفته‌تر از فناوری‌های آنالوگ حتی ۶۰ سال پیش هستند. از طرفی بررسی‌ها نشان داده سیگنال‌های ابزار‌های الکترونیکی شخصی در همان باند فرکانسی مورد استفاده سیستم‌های هوانوردی و ارتباطات هوایی منتشر و موجب تداخل امواج الکترومغناطیسی می‌شوند. اما سال ۱۹۹۲، محققان هوانوردی در مطالعه‌ای مستقل، دریافتند استفاده از ابزار‌های الکترونیکی در هواپیما حین پرواز در مراحل غیربحرانی پرواز هیچ‌گونه اختلالی ایجاد نمی‌کند. در واقع برخاست و فرود هواپیما، مراحل بحرانی پرواز هستند. درضمن کمیسیون ارتباطات آمریکا، پهنای باند فرکانس ابزار‌های مختلف مانند تلفن‌های همراه، هوانوردی و ارتباطات را گسترش داد تا این ابزار‌ها با یکدیگر تداخل نداشته باشند. به دنبال آمریکا، دولت‌های سراسر جهان برای پیشگیری از مشکلات تداخل امواج، استراتژی‌های مشابه‌ای اتخاذ کردند و از سال ۲۰۱۴، اتحادیه اروپا به مسافران اجازه فعال نگه‌داشتن ابزار‌های الکترونیکی می‌دهد.

تداخل در شبکه‌های زمین

پس چرا با وجود این استاندارد‌های جهانی پیشگیری از تداخل امواج، هنوز هم استفاده از تلفن همراه در هواپیما ممنوع است؟ پاسخ چیزی است که انتظارش را ندارید. در واقع مشکلی اصلی تداخل در زمین است. شبکه‌های بی‌سیم با استفاده از مجموعه‌ای از برج‌ها به هم متصل هستند و وقتی مسافر‌های در حال پرواز بر فراز این شبکه‌های زمینی از تلفن‌های همراه خود استفاده کنند، این شبکه‌ها با اضافه‌بار بیش از حد مواجه می‌شوند. از طرفی شرکت‌های بی‌سیم استاندارد جدید شبکه‌های بی‌سیم ۵ G را تعریف کرده‌اند. این شبکه داده‌ها را با سرعت بالاتری منتقل می‌کند. این موضوع موجب نگرانی‌هایی برای صنعت هوانوردی شده است. در واقع پهنای باند شبکه بی‌سیم ۵ G به‌طور قابل توجهی به طیف پهنای باند هوانوردی نزدیک شده و این وضعیت موجب اختلال در سیستم‌های ناوبری نزدیک فرودگاه‌ها می‌شود که به فرود هواپیما کمک می‌کنند. اپراتور‌های فرودگاهی استرالیا و آمریکا در خصوص شبکه‌های ۵ G ابزار نگرانی کرده‌اند، اما اتحادیه اروپا با این نوع شبکه‌ها مشکلی ندارد. با این حال محدود کردن استفاده از تلفن همراه در هواپیما عاقلانه است.

آشوب در هوا

در حال حاضر بیشتر خطوط هوایی خدمات وای‌فای ارائه می‌کنند و مسافران ظاهرا می‌توانند هنگام پرواز با دوستان یا هر شخص دیگری صحبت کنند، اما این وضعیت برای مهماندار‌ها که مجبورند برای بیش از ۲۰۰ نفر مسافر هواپیما نوشیدنی یا مواد خوراکی سرو کنند، سخت است منتظر بمانند تا مسافران تماس تلفنی‌شان پایان یابد. همچنین وقتی مسافران به رفتار‌های مخرب مانند رعایت نکردن مسائل ایمنی مثل نبستن کمربند ایمنی، درگیری‌های لفظی با همسفران و خدمه کابین دست می‌زنند ــ که به این شرایط «آشوب در هوا» گفته می‌شود ــ استفاده از تلفن همراه می‌تواند محرک دیگری برای شدت چنین رفتار‌هایی باشد. درنتیجه باید گفت استفاده از تلفن همراه در حال حاضر خطری در وضعیت عملکرد هواپیما هنگام پرواز به‌وجود نمی‌آورد، اما سرویس‌دهی مهماندار‌ها را کند و دشوار می‌کند.

روزنامه جام جم