غیبت معلمان در کلاس

اما این چالش در سال تحصیلی پیش‌رو با پیوست چند نکته مهم‌تر جلوه می‌کند، یکی این‌که حالا می‌دانیم تنها در فاصله‌ای کمتر از دو هفته به آغاز سال تحصیلی جدید با کمبود قابل‌توجه و معناداری از تعداد معلمان رو‌به‌روییم، به طوری که تنها در یک فقره آماری تازه دوماه پیش از سوی سرپرست آموزش‌و‌پرورش شهرستان‌های استان تهران اعلام شده فقط تهران امسال با کمبود ۱۹هزار معلم دست و پنجه نرم می‌کند.

از سوی دیگر پیامدهای این چالش حالا نمود بیشتری یافته و بیشتر به چشم آمده‌است، از تراکم عجیب در کلاس‌های درس گرفته تا سطح سواد دانش‌آموزان و البته ناکامی دانش‌آموزان مدارس دولتی در پذیرش در دانشگاه‌های برتر.

همین چند روز پیش رئیس کمیسیون آموزش مجلس عنوان کرده‌بود «میانگین معدل دانش‌آموزان کشور 11.5 است.» و خوب می‌دانیم یکی از مولفه‌های اصلی چنین وضعیتی کمبود معلم است اما سطح آموزش‌پذیری دانش‌آموزان یکی از پیامدهای چالش کمبود معلم است.

در آستانه آغاز سال تحصیلی جدید آمارهای متفاوتی از تعداد مورد نیاز معلمان وجود دارد، چرا که مولفه‌های مورد نیاز برای کلاس‌های درسی متفاوت است.

کارشناسان حوزه آموزش معتقدند با توجه به استانداردهایی که باید وجود داشته‌باشد حالا ما با کمبود ۲۵۰ هزار معلم رو‌به‌رو هستیم و مسئولان اما معتقدند می‌شود با ترفندهایی خلأ معلمان را در سال پیش‌رو پر کرد، این‌که ناظمان و مدیران مدارس هم سر کلاس بروند یکی از این ترفندهاست! اما در این‌که در سال پیش‌رو چه‌تعداد معلم از چرخه آموزش خارج خواهند شد آمارها یکسان است، آن‌طور که آموزش‌وپرورش اعلام کرده در حالی با کمبود صدهاهزار معلم در کشور رو‌به‌روییم که همین امسال ۷۱ هزار معلم بازنشسته می‌شوند.

مجلس می‌گوید پس از رتبه‌بندی معلمان موضوع کمبود آنها موضوع مهم بعدی بهارستان است. علیرضا منادی، رئیس کمیسیون آموزش مجلس گفته «رسیدگی به وضعیت کمبود نیروی آموزش‌و‌پرورش طرح مهم بعدی مجلس است. این طرح شامل سرباز معلم‌ها هم خواهد شد.»

در مقابل اما مسئولان آموزش و پرورش معتقدند به بهانه کمبود معلم نباید نیروهای فاقد صلاحیت را به این وزارتخانه تحمیل کرد.

چالش کمبود معلم چالش تازه‌ای نیست و در چند سال اخیر همواره آموزش‌و‌پرورش با آن رو‌به‌رو بوده‌است همین که بسیاری از کارشناسان می‌گویند با این چالش مهم چرا در فاصله سال‌های ۹۲ تا ۹۸ ظرفیت دانشگاه فرهنگیان را تا ۳۰۰۰ نفر کاهش دادند.

این در حالی است که رئیس دانشگاه فرهنگیان معتقد است «اگر سالانه ۱۵هزار دانشجو در این دانشگاه جذب شود، کمبود معلم ریشه‌کن می‌شود.»

اما به‌زعم مسئولان با توجه به آمار فارغ‌التحصیل بیکار در رشته‌های مختلف در کشور، نیازی به جذب و تربیت دانشجوی جدید در دانشگاه فرهنگیان نیست چراکه باید برای این افراد بودجه و هزینه لازم به‌منظور تامین غذا، خوابگاه و... در نظر گرفته شود! کارشناسان معتقدند کاهش تربیت معلم را باید به مشکلات اقتصادی آنها مربوط دانست.

مشکلات اقتصادی فرهنگیان در سال‌های اخیر را می‌توان در آمارها هم به چشم دید. به طوری که طی یک بازه شش ساله از سال ۹۱ تا ۹۶ جذب دانشجو در دانشگاه فرهنگیان با کاهش شتابان و ریزش زیادی همراه بوده‌است و بین ظرفیت واقعی و جذب دانشجو در دانشگاه فرهنگیان تفاوت بسیاری وجود دارد؛ سال۹۱ تعداد ۲۱هزار دانشجو در این دانشگاه پذیرش شده در حالی که در ‌سال‌های بعد به ۱۶ هزار نفر، ۱۱ هزار نفر، ۹۰۰۰نفر و بعد ۳۰۰۰ نفر رسیده‌است! یکی دیگر از پیامدهای کمبود معلم (که البته در بسته ترفندها برای حل موضوع دسته‌بندی شده) ازدحام کلاس‌هاست.

به این معنا که هر چقدر معلمان کمتری در نظام آموزشی فعالیت کنند به همان نسبت کلاس‌های با ازدحام بیشتری تشکیل خواهد شد. خرداد امسال وزارت آموزش‌و‌پرورش دستورالعمل توسعه سنواتی را به استان‌ها ابلاغ کرد که طی این بخشنامه حداقل تعداد دانش‌آموزان در کلاس‌های درس مدارس ابتدایی مناطق شهری ۲۲ و حداکثر ۳۴ نفر است اما بر خلاف این بخشنامه آن‌طور که معلمان می‌گویند در شهر تهران جمعیت دانش‌آموزان در بیشتر کلاس‌های درس بیش از ۳۵ یا ۴۰ نفر است. حتی اگر قائل به این بخشنامه هم باشیم باید بدانیم وضعیت ما با وضعیت مطلوب و استاندارد از این منظر فاصله بسیاری دارد چرا که براساس استانداردهای جهانی نسبت دانش‌آموز به معلم ۱۶ به یک است در حالی‌که در ایران این نسبت ۳۲ به یک است.