دورترین کهکشان‌ های عالم

نخستین تصاویر منتشر شده موجی از حیرت و شگفتی آفرید و البته گروه‌های مختلف تحقیقاتی در حال تجزیه و تحلیل داده‌های به‌دست آمده هستند و نتایج آنها به‌تدریج در حال انتشار است.

بدون تردید رصد و کشف دورترین اجرام سماوی یکی از عرصه‌های بسیار شگفت‌انگیز است. احتمالا به همین دلیل نخستین تصویری که منتشر شد تصویر میدان ژرف بود.

تلسکوپ وب می‌تواند تابش‌های فرو سرخ را دریافت کند. البته چشم ما به این بازه طول موجی حساس نیست اما دانشمندان براساس طول موج فروسرخ دریافتی و شدت آنها از هر جرم سماوی یا ناحیه‌ای از آسمان تصاویری به‌وجود می‌آورند که قابل مشاهده هستند.

به بیان دیگر، اگر چشم ما به تابش‌های فرو سرخ حساس ‌بود، عالم را آن‌گونه می‌دیدیم که جیمزوب می‌بیند. به این ترتیب تصاویری که تلسکوپ وب به دست می‌دهد بسیار دقیق و شامل جزئیاتی هستند که پیشتر دیده نشده‌اند.

در تصویر میدان ژرف یک خوشه کهکشانی غول‌پیکر دیده می‌شود اما در این تصویر کمان‌ها و قوس‌هایی هم دیده می‌شود.

اینها در واقع تصاویر کهکشان‌های دوردست زمینه هستند. خوشه کهکشانی مانند یک عدسی گرانشی عظیم عمل می‌کند و با خمیده‌کردن نور کهکشان‌های زمینه امکان رویت آنها را فراهم می‌کند.

به بیان دیگر، این قوس‌ها و کمان‌ها تصاویری کیهانی از کهکشان‌های واقعی بسیار دورتر هستند. آیا ممکن است یکی از این تصاویر متعلق به کهکشانی باشد که کوتاه زمانی بعد از مهبانگ به وجود آمده باشد؟ این همان پرسش کلیدی است که اخترشناسان به‌دنبال پاسخ آن هستند.

براساس چنین مطالعاتی اخترشناسان معتقدند برخی از اجرامی که در تصویر میدان ژرف دیده می‌شوند در فاصله بیش از ۱۳میلیارد سال نوری قرار دارند.

به‌تازگی تحقیقی منتشر شده است که براساس تعداد تصاویر عدسی گرانشی از کهکشان‌های زمینه جرم خوشه کهکشانی و نحوه توزیع جرم را به دست آوردند.

تا قبل از تصویر تلسکوپ وب، اخترشناسان در همین ناحیه موفق شده بودند ۱۹تصویر از شش کهکشان زمینه را شناسایی کنند. یعنی خوشه کهکشانی از شش کهکشان دوردست زمینه به دلیل جاذبه گرانشی ۱۹تصویر ایجاد کرده بود اما قطعا تعداد چنین تصاویری باید بیشتر باشد.

اخترشناسان در تصویر تازه منتشر شده وب موفق شدند

۲۷تصویر دیگر ناشی از ۱۰منبع کیهانی دیگر را شناسایی کنند. در واقع، تصویر وب با جزئیاتی حیرت‌انگیز این کهکشان‌های دوردست و تصویر آنها را به نمایش گذاشت.

یکی از این اجرام در فاصله ۱۳میلیارد سال نوری قرار دارد. یعنی نور آن زمانی گسیل شده بود که از عمر عالم حدود ۸۰۰میلیون سال سپری شده بود.

از این کهکشان به‌دلیل پدیده عدسی گرانشی سه تصویر قابل رصد به‌وجود آمده است. اما برای مطالعه ساختار این اجرام کیهانی دوردست باید شناخت دقیقی از خوشه کهکشانی داشته باشیم.

گروهی از اخترشناسان با تجزیه و تحلیل تصویر میدان ژرف و تصاویر ناشی از عدسی گرانشی جرم خوشه را ۸۶هزار میلیارد برابر جرم خورشید به‌دست آوردند.

این جرم محدود به ناحیه‌ای به ابعاد ۱۲۸هزار پارسک است. تصور این که امروزه اخترشناسان می‌توانند عالم هستی را در چنین ابعاد و فاصله‌های مورد مطالعه قرار دهند بسیار حیرت‌انگیز است.