نتایج یک پژوهش جدید ممکن است زنگ بیدارباش برای کسانی باشد که زیاد می‌خوابند

زوال شناختی در کمین خوش‌ خواب‌ ها

خواب خوب شبانه یکی از مهم‌ترین فرآیندهای فیزیولوژیک بدن به شمار می‌رود؛ به بدن ما کمک می‌کند تا خود را ترمیم کند و عملکرد مناسبی داشته باشد، سلامت روان‌مان را افزایش می‌دهد و حتی با خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری قلبی و دیابت مرتبط است.

کد خبر: ۱۳۵۰۶۸۸

علاوه بر این مشخص شده است که نداشتن خواب کافی با زوال شناختی و شرایطی مانند بیماری آلزایمر مرتبط است اما نتایج یک پژوهش جدید نشان داده است که الزاما هر چه خواب بیشتر باشد، برای بدن مفیدتر نیست.

محققان دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن مقاله‌ای منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهد خواب زیاد نیز مانند کم خوابی ممکن است با زوال شناختی مرتبط باشد.

میزان خواب در طول زمان تا چه حد با اختلالات شناختی مرتبط است؟ این سوالی بود که محققان برای پاسخ به آن پژوهشی را طراحی کردند.

در این تحقیق، آنها به طور متوسط ۱۰۰ سالمند را در سنین ۷۵ تا ۸۰ سال مورد بررسی قرار دادند و وضعیت آنها را بین چهار تا پنج سال دنبال کردند.

خواب کمتر از ۴.۵ ساعت و بیشتر از ۶.۵ ساعت ممنوع در طول مطالعه، از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا طیف وسیعی از تست‌های رایج شناختی و عصب‌روان‌شناختی را تکمیل کنند تا نشانه‌های زوال شناختی یا زوال عقل در آنها بررسی شود سپس نمرات آنها از این آزمایش‌ها در یک نمره واحد به نام امتیاز ترکیبی شناختی آلزایمر پیش بالینی (PACC) تجمیع شد. هر چه امتیاز بالاتر باشد، یعنی در طول زمان شناخت آنها بهبود یافته است.

میزان خواب با استفاده از دستگاه نوار مغزی تک الکترودی (EEG) اندازه‌گیری شد که شرکت‌کنندگان هنگام خواب آن را روی پیشانی خود قرار می‌دادند.

در مجموع بین چهار تا شش شب نوار مغزی آنها در هنگام خواب با این روش ثبت شد. نوار مغزی‌های ثبت شده به محققان این امکان را داد که به طور دقیق فعالیت مغز را اندازه‌گیری کنند، بررسی کنند که آیا فرد خواب بوده یا نه (و برای چه مدت) و چقدر این خواب آرام بوده است. گرچه خواب فقط در یک دوره در طول مطالعه اندازه‌گیری شد، اما همچنان معیار خوبی برای بررسی عادات خواب عادی شرکت‌کنندگان در اختیار تیم تحقیقاتی قرار داد.

استفاده از نوار مغزی برای اندازه‌گیری فعالیت مغز ممکن است تا حدودی در شب اول در خواب اختلال و ناآرامی ایجاد کند، با عادت کردن داوطلبان به تجهیزات نوار مغز، خواب از شب بعد به حالت عادی برمی‌گردد. این یعنی در صورتی که خواب از شب دوم به بعد ردیابی ‌شود، معیار خوبی از عادات خواب عادی یک فرد خواهد بود.

محققان همچنین عوامل دیگری را که می‌توانند بر زوال شناختی تأثیر بگذارند، در نظر گرفتند؛ از جمله سن، ژنتیک، و این‌که آیا فرد نشانه‌هایی از پروتئین‌های بتا آمیلوئید یا تاو را دارد؟ دو پروتئینی که هر دو با زوال عقل مرتبط هستند.

به طور کلی، محققان دریافتند که خواب کمتر از ۴.۵ ساعت و بیش از ۶.۵ ساعت در شب و همچنین خواب بی کیفیت با کاهش عملکرد شناختی در طول زمان مرتبط است.

نکته جالب این است که تأثیر طول مدت خواب بر عملکرد شناختی، مشابه تأثیر سن بود که بزرگ‌ترین عامل خطر برای ایجاد زوال شناختی به شمار می‌رود.

خواب؛ زمانی برای پاکسازی مغز

نتایج مطالعات پیشین نشان داده بود که کمبود خواب با زوال شناختی مرتبط است. برای مثال، در پژوهشی مشخص شده بود افرادی که از اختلالات خواب مانند بی‌خوابی یا خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز رنج می‌برند، در مقایسه با افرادی که خواب عادی دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به زوال عقل هستند.

مطالعه دیگری نشان داده است افرادی که طول خواب کوتاهی دارند، سطوح بالاتری از پروتئین بتا‌آمیلوئید در مغزشان انباشته می‌شود؛ پروتئینی که معمولا در مغز افراد مبتلا به بیماری آلزایمر یافت می‌شود.

محققان هنوز به طور قطع نمی‌دانند که چرا کمبود خواب با زوال شناختی مرتبط است. یک نظریه این است که خواب به مغز ما کمک می‌کند تا پروتئین‌های مضری را که در طول روز در مغز انباشته می‌شود را دفع کند.

برخی از این پروتئین‌ها مانند بتا آمیلوئید و تاو به نظر می‌رسد در زوال عقل نقش دارند بنابراین تداخل در خواب ممکن است در توانایی مغز ما برای خلاص شدن از شر این پروتئین‌های مضر اختلال ایجاد کند.

شواهد تجربی نیز این نظریه را تقویت می‌کنند؛ دیده شده است که حتی یک شب بی‌خوابی، به طور موقت سطح بتا آمیلوئید را در مغز افراد سالم افزایش می‌دهد. اما مشخص نیست که چرا خواب طولانی با زوال شناختی مرتبط است.

برخی مطالعات قبلی نیز ارتباطی بین پرخوابی و عملکرد شناختی گزارش کرده‌اند، اما بیشتر این تحقیقات بر پایه خوداظهاری داوطلبان بوده است و در واقع خود افراد مدت زمان خواب خود را در شب گزارش داده‌اند که یعنی داده‌های این پژوهش‌ها نسبت به استفاده از نوار مغزی برای اندازه‌گیری فعالیت مغز، دقت کمتری دارد؛ نکته‌ای که در این مطالعه جدید به آن دقت شده است.

خواب باکیفیت مهم‌تر از خواب طولانی است

چیزی که در مورد یافته‌های این مطالعه شگفت‌آور است این است که مدت زمان خواب بهینه بسیار کوتاه‌تر از آن چیزی است که مطالعات قبلی به آن اشاره کرده بودند.

این پژوهش نشان داد که خواب بیش از 6.5 ساعت با کاهش قدرت شناختی در طول زمان مرتبط است؛ این در حالی است که معمولا به افراد مسن توصیه می‌شود هر شب بین ۷ تا ۸ ساعت بخوابند!

البته باید به این نکته تواجه داشت که لزوما طول خواب مهم نیست؛ بلکه کیفیت خواب است که در میزان خطر ابتلا به بیماری‌های زوال عقلی اهمیت دارد.

موضوعی که با این پژوهش جدید نیز نمی‌توان به آن پاسخ داد این است که آیا خواب طولانی می‌تواند به طور مستقل عامل زوال شناختی باشد یا نه.

اساسا نمی‌توانیم این موضوع را رد کنیم که ممکن است داوطلبانی که بیش از 6.5 ساعت هر شب می‌خوابیدند، قبلا مشکلات شناختی تغییرات مغزی که موجب افزایش روند زوال عقل می‌شود و در آزمایش‌ها قابل شناسایی نیستند، نداشته باشند.

همچنین اگرچه محققان مراقب بودند که عوامل مرتبط با زوال عقل را در این پژوهش در نظر بگیرند، افرادی که بیشتر می‌خوابند ممکن است شرایط قبلی دیگری را نیز داشته باشند که ممکن است به زوال شناختی آنها کمک کرده باشد که در این پژوهش در نظر گرفته نشده است. برای مثال، سطح سلامت ضعیف، وضعیت اجتماعی-اقتصادی یا سطح فعالیت بدنی می‌تواند در این نتایج اثرگذار بوده باشد.

اگرچه محققان این پژوهش معتقدند که مدت زمان خواب مطلوب بین 4.5 تا 6.5 ساعت در هر شب است، بعید است که خواب طولانی گاه به گاه آخر هفته به مغز شما آسیب برساند.