کم آبی" سدی در برابر توسعه صنعت در استان کویری سمنان است/ ضرورت زدودن موانع تولید در سال "مانع زدایی ها"

در واپسین روزهای دومین ماه از فصل خزان دقایقی پس ازآغاز تابش اشعه های کم رمق آفتاب پاییزی بر دل سرد زمین، طبق ساعت مقرر  با آمدن خبرنگاران،ا توبوس با حرکت ازمیدان مطهری شهر سمنان به مقصد یکی از غربی ترین نقاط این استان، راهی می شود.

به گفته حسن آل بویه مدیر عامل شرکت شهرک های صنعتی استان سمنان  شهرک صنعتی ایوانکی 394 واحد فعال و 10 واحد غیر فعال دارد که 7هزارو 904 نفر در واحدهای صنعتی این شهرک مشغول به کار هستند و این شهرک از حیث واحدهای فعال  رتبه نخست شهرک های استان را دارد؛ مقدار آب مورد نیاز برای واحدهای صنعتی این شهرک 100لیتر بر ثانیه است که در حال حاضر نیمی از آن تامین شده است.

 با حرکت 2 ساعته در حاشیه کویر  طی حدود 150 کیلومتربه سمت پایتخت، در حالی که تعدادی از خبرنگاران گرمساری هم در میانه مسیر به ما پیوسته اند به مقصد می رسیم؛ آنچه در بدو ورود به شهرک صنعتی ایوانکی بیش از هر چیزی به چشم می آید نصب بنرهایی از واحدهای مختلف صنعتی مبنی در درخواست نیروی کار است که این مساله می تواند نشانگر رونق واحدهای تولیدی و یا کمبود نیروی انسانی باشد، اگر چه یکی از مزیت های جغرافیایی این شهرک، نزدیکی با پایتخت است که علاوه بر رغبت سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در این منطقه، فرصتی برای اشتغال نیروی های مولد از پایتخت کشور و مناطق اطراف آن را نیز فراهم می کند. شرکت "شکوفاشیمی، شکوفا بهداشت و نگین بهداشت آرین" با برند تجاری "پرژک" اولین  واحد مورد بازدید خبرنگاران است که ورود به سالنهای تولید این شرکت برای جلوگیری ازرسوخ آلودگی با روکش مخصوص بر روی کفش ها میسر می شود. 

به گفته مصطفی کُرد نماینده مدیریت، این شرکت در سال 1381 در یک قطعه زمین 5 هزار و 400 متری شروع به کار کرده است که بعدا 2هزار و 500 متر دیگر به آن افزوده شده و در سال 92 با خریداری یک قطعه زمین 20 هزار متری دیگرو ثبت  دو شرکت شکوفا بهداشت و شکوفا شیمی در سال 96 با افتتاح رئیس جمهوری رسما کار خود را آغاز کرده است.

نماینده مدیریت  شرکت های گروه آرین، می گوید: در این شرکت مواد پیش شوینده و محصولاتی مانند شامپو و مایع ظرفشویی تولید می شود و قرار است تا پایان سال مواردی مانند مایع ماشین لباسشویی و مایع دستشویی نیز به آن افزوده شود.

وضع قوانین جدید فروش محصول را با مشکل مواجه کرد

وی با بیان اینکه این شرکت ظرفیت تولید روزانه 200 هزار محصول را دارد، می گوید:هم اکنون میزان تولید روزانه ما بستگی به نیاز بازار دارد ووضع  برخی قوانین جدید مبنی بر اجباری شدن انجام معاملات با ارز خارجی و ثبت معاملات وصادرات در سامانه برای شرکت هایی که از ارز نیمایی استفاده می کنند، باعث شد تا مشتری های خارجی ما که قبل از آن، ارز رایج کشور را به ما می دادند این شرایط را قبول نکنند و صادرات ما کم شود؛ بعد از آن و به دنبال جریمه قابل توجه مبنی بر پرداخت مابه التفاوت جنس فروخته شده به صورت ارز، در حالیکه ما اجناس را با ارز 10 هزار تومانی فروخته بودیم مجبور شدیم با ارز 20 یا 25 هزار تومانی جبران کنیم.  

نماینده مدیریت شرکت های گروه آرین با بیان اینکه در حال حاضر 500 نفردر این شرکت و دفتر مرکزی از شهرهای ایوانکی، گرمسار،پاکدشت، ورامین و تهران  مشغول به کار هستند، گفت: اکثر مواد اولیه مورد نیاز این شرکت، وارداتی است؛ مانند روغن نارگیل که از جنوب شرق آسیا تهیه می شود و یکسری مواد هم از اروپا وارد می شود که تحریم باعث قطع همکاری برخی از کشورها شد و با پیدا کردن کشورهای جدید مجبوریم تحریمها را دور بزنیم و با واسطه گری چند کشور، مواد اولیه را وارد کنیم که این باعث افزایش هزینه ها شده است. از وعده های نافرجام مسئولان تا اجبار به نقل مکان شرکت برای تامین آبمصطفی کُرد می گوید: شرکت ما با کمبود شدید آب مواجه است و هر مسئولی که از اینجا بازدید کرد وعده تامین آب داد ولی این وعده ها هرگز محقق نشد؛ ما از عهده برخی مشکلات مانند تحریم، تهیه مواد اولیه و .. برمی آییم ولی اگر مشکل تامین آب تا 6 ماه یا در نهایت یکسال دیگرحل نشود مجبوریم شرکت را به استانهایی که از لحاظ منابع آبی وضعیت بهتری دارند انتقال دهیم و این فرصت اشتغالزایی برای این استان از بین می رود.

نماینده مدیریت شرکت گروه های آرین اظهار کرد: آب این شهرک بسیار بی کیفیت است و استاندارد لازم برای تهیه محصول ما را ندارد و ما بخاطر ناخالصی فراوان 30 – 40 درصد این آب را دور می ریزیم؛ در حال حاضر آب مورد نیاز را از چاه های اطراف خریداری می کنیم و با تانکر انتقال می دهیم؛ در دو سه ماه اخیر حدود 500 تا 600 میلیون تومان برای تامین آب هزینه کرده ایم که از این مقدار حدود 70 تا 80 درصد، هزینه انتقال آب است.

مقصد بعدی سفر، بازدید از شرکت "گل آسای سرما" با برند تجاری "دیپوینت" می باشد این شرکت در دو فاز 1 و 2 مشغول فعالیت است که مکان مورد بازدید مبنی بر طرح توسعه شرکت در زمینی به مساحت 3 هکتار بنا شده و زیر بنای کل مجموعه حدود 35 هزار متر مربع است. قدم زدن درفضای گسترده  این شرکت وآشنایی با مراحل مختلف و فعالیت متنوع دستگاه ها ازتولید تا مونتاژقطعات مختلف یخچال و فریزر، نمایانگر دست یابی به دانش فنی و همت والای متخصصان داخلی است.

سید مجتبی میر صانع معاون اجرایی شرکت "گل آسای سرما" می گوید: دردو فاز شرکت، 500 نفر به عنوان پرسنل فعال مشغول به کارهستند وتعداد تولیدات روزانه حدود 850 تا 900 محصول است که بر اساس سفارش مشتری انجام  ودر بازار مصرف داخلی توزیع می شود، برنامه سال آینده برای تولید 1200 تا 1500 دستگاه است و صادرات هم جزو استراتژی آینده ماست؛ در فاز 2 یک سری محصولات تازه طراحی شده توسط شرکت دانش بنیان که متعلق به خود شرکت است طراحی و نوآوری شده که تا پایان سال قرار است 3 محصول جدید دیگر از خانواده دوقلو و عرض زیاد با طراحی و نوآوری هایی که انجام شده است وارد خط تولید شود. وی می افزاید: در این شرکت اکثر محصولات مورد نیاز با قالب گیری مواد اولیه تولید و به محصول نهایی تبدیل  می شود؛ بخشی از مواد اولیه، داخلی است وتعدادی قطعات مانند موتور و قطعات الکترونیکی از کشورهای آسیایی، کره و چین وارد می شود.

مواد اولیه موجود در کشور کفاف تولید ما را نمی دهد

معاون اجرایی شرکت گل آسای سرما با اشاره به برخی مشکلات موجود مانند: نقل و انتقالات ارزی  بخاطر تحریم، کندی حمل و نقل کانتینرهای حمل مواد به ویژه در زمان کرونا،مسائل گمرگی،عدم ثبات بازار، تورم، تغییر در تصمیم گیری ها و... می گوید: بخشی از مشکلات ما مربوط به تامین مواد اولیه داخلی مانند مواد پلیمری است که تا حدی سعی می کنیم از بورس یا بازار آزاد تهیه کنیم ولی این مقدار، کفاف تولید مارا نمی دهد و در تامین منابع مالی با مشکل مواجه هستیم.

میر صانع در خصوص وضعیت آب مصرفی شرکت می گوید: دراین قسمت شهرک خط انشعاب آب بسیار ضعیف است در بخش تولید نیاز چندانی به آب نداریم وبیشترین نیاز ما به آب در بخشهایی مانند تهویه و سیستمهای خشک کننده، سرویسهای بهداشتی، پخت و پز و مصارف شخصی است که مقدار مورد نیاز را از پیمان کارهای آبرسان که از شهرهای اطراف آب را تهیه می کنند، می خریم.

در این نیمروز پاییزی که انتظار می روی کم کم سردی هوا غالب شود گویا هنوزمیراث گرمای طاقت فرسای تابستان در این منطقه کویری به جا مانده وسبب گلایه مندی های گاه وبی گاه همسفران شده است

نوسان قیمت دلار تهیه مواد اولیه را مشکل کرده است

مقصد بعدی این تور یکروزه ، شرکت "مروارید کویر" ایوانکی برند "برنوتی" است. این شرکت که از سال 1385 جواز تاسیس گرفته ابتدا شکلات تولید می کرده و بعدا با افزایش ماشین آلات، تولید مغذی و بیسکوئیت را هم آغاز کرده است. 

سعیده مرندی مدیر تولید این شرکت می گوید: برخی از مواد اولیه مانند پودر کاکائو از هلند و روغن از مالزی وآمریکای لاتین وارد می شود، در حال حاضر مشکل تامین مواد اولیه داریم و گاهی مجبوریم بخاطر نداشتن مواد، شرکت را تعطیل کنیم؛ ما مواد اولیه را ازطریق  پیمانکارتهیه می کنیم گاهی نوسان دلار باعث تغییر قیمت ها و احتکار می شود گاهی نیز با مشکلات گمرک مواجه هستیم.

مدیر تولید این شرکت افزود: بخشی از محصولات تولیدی ما به کشورهایی مانند: عراق، افغانستان و ارمنستان صادر می شود که آنهم بستگی به رابطه سیاسی کشورها دارد مثلا زمانی که مرز کشوری بسته باشد، پشت مرزها می مانیم یا قراردادشان را با ما فسخ می کنند؛ ظرفیت تولید ما روزانه 10 تُن می باشد که مشکلاتی مانند کمبود مواد اولیه و عدم صادرات، باعث می شود این مقدار به 2 یا 3 تُن برسد و گاهی هم تولید کاملا تعطیل می شود.

مرندی با بیان اینکه این شرکت به تازگی  پروانه بهره برداری برای تولید بیسکوئیت گرفته است، می گوید: قبلا بیسکوئیت های "ستاک" را روکش می کردیم اما الان خودمان خط تولید بیسکوئیت را راه اندازی کرده ایم اما در تهیه آرد مشکل داریم و آردی که به ما می دهند مرغوبیت لازم را ندارد.

تامین نیروی انسانی هم از جمله مشکلات است

وی در خصوص نیروی انسانی و تامین آب مورد نیاز شرکت اظهارکرد: یکی از مشکلات اساسی ما تامین نیروی انسانی است، افرادی که در این شرکت مشغول هستند اکثرا مهاجرند و با شیوع کرونا و تعطیلی شرکت، بسیاری از آنها بخاطر عدم توانایی درپرداخت کرایه خانه و.. مهاجرت کردند؛ آب این شهرک هم ناخالصی و املاح زیادی دارد که باعث سوراخ شدن تانکرها می شود و ما بخشی از آب مورد نیاز را تصفیه می کنیم و بخشی را نیز ازجاهای دیگر تهیه می کنیم.

 مختصری استراحت و تجدید نیرو سبب یافتن قوایی تازه برای استقبال مشتاقانه از آخرین مقصد بازدید یکروزه است. در این قسمت از سفر مدیر عامل شرکت شهرک های استان سمنان هم، به اهالی رسانه می پیوندد.

  در بدو ورود به شرکت "طاها ویرا رادین" و مواجه شدن با انبوهی از طرح ها و رنگهای ماشین های کوچک اسباب بازی ناخود آگاه   لحظاتی در دنیای رنگارنگ کودکی، غرق می شویم ، روبرو شدن با اقسام مختلف خوروها از نیسانهای آبیِ پشت نویسی شده تا پیکانهای رنگی، تصورملموسی از دنیای واقعی اما در مقیاسی کوچکتر را در ذهن ها متبادرمی کند؛ شاید اگر از نزدیک مراحل تولید این کوچک های رنگارنگ با دستان پرتوان بانوان  را نمی دیدیم هرگز تصور نمی کردیم که سر هم کردن این قطعات خرد و تولید یک ماشین کوچک اسباب بازی تا چه حد دقت و ظرافت زنانه را می طلبد.

مهدی اسدی مدیر عامل این شرکت ازمراحل ابتدای تاسیس تا اهدافی که در آینده برای پیشرفت کارخود ترسیم کرده است را با صبر و حوصله فراوان توضیح می دهد؛ اهدافی بلند همراه با بیم و امید و مواجهه با برخی نامهربانی ها و آینده ای مبهم، شاید یکی از مشکلات اساسی این کارآفرین جوان و بسیاری دیگر از تولید کنندگان این مرز و بوم باشد.

مدیر عامل این شرکت تولیدی که طبق گفته هایش  به سرعت و با فاصله 3 ماه از خرید زمین، با راه اندازی دستگاه ها وارد چرخه تولید شده و مدتی بعد مجوز بهره برداری را گرفته است، می گوید:  این اولین شرکت تولید کننده ماشینهای فلزی در خاورمیانه است که ظرفیت تولید روزانه 39 تا 40 هزار عدد را دارد و در حال حاضربر اساس نیاز مشتری و کشش بازار  33 آیتم از جمله نیسان آبی،پیکان، پراید، ال نود، سانتافه سمندو...طی 92 تا 156 مرحله ساخت، تولید می کنیم و بنا داریم تا پایان سال با افزودن آیتم های جدید و بین المللی مانند هواپیماهای مختلف،هلی کوپتر، ماشین های مختلف سواری، ماشینهای کلاسیک قدیمی و مدرن و.. آیتم های خود را به 200 مورد افزایش داده و در زمینه صادرات هم برنامه ریزی  کنیم.

وی در خصوص تامین مواد اولیه و تاثیر تحریم ها،گفت: اقلام اصلی مواد اولیه را از پتروشیمی تهیه می کنیم که از کُره و کشورهای دیگر وارد می شود و تا بحال از لحاظ تامین مواد اولیه با مشکلی مواجه نبوده ایم اما تحریم ها صد در صد بر کار ما تاثیر دارد، ما برای تولید آیتم های جدید باید از کشورهای مختلف برای گرفتن لوگو هایشان اجازه بگیریم که فعلا با وجود تحریم ها این کار مقدور نیست. 

  از تعدیل نیرو تاعدم تامین نیازهای اولیه بخاطر کمبود آب

مدیر عامل این شرکت تولیدی می گوید: ابتدا 130 نفر در این شرکت مشغول به کار بودند که بخاطر کمبود آب مجبور شدیم تعداد را به 80 نفر تقلیل دهیم، وقتی محصول ما تولید می شود  ابتدا اتاق و درب های ماشینها باید شستشو و چربی زدایی شوند سپس به بخش رنگ آمیزی برود، وقتی به علت قطعی آب نتوانیم کار را بشوییم نمی توانیم رنگ امیزی کنیم و اگر کار رنگ نشود نمی تواند داخل سالن مونتاژ رود و عملا 80 نفر نیرو باید در انتظارآب، بیکاربمانند واین امر باعث شد تا ناخواسته تعدادی از نیروها را تعدیل کنیم. اسدی می گوید: در همین شهرک برخی کارخانه داران با آنکه حق ندارند بیش از یک انشعاب آب داشته باشند، 3 یا حتی 4 انشعاب آب سه چهارم دارند ولی ما با 60 هزار متر، یک انشعاب یک دوم داریم که روزانه 5 ساعت آب وارد کارخانه می شود و با وجود اینکه روزانه 5 متر مکعب آب برای مسائل بهداشتی کارگران نیازاست این مقدارکفاف نیازهای اولیه ما را هم نمی دهد؛در شهرک صنعتی ایوانکی با رانتی که وجود دارد اجازه نمی دهند فاز 3 صاحب آب شود و اصلا آب را  به هیچ عنوان سهم فاز 3 نمی دانند؛ در این شهرک 3 مخزن بزرگ وجود دارد که آب آنها از چاه ها تامین می شود و اولویت شان بر این است که مخزن 1و2 پر شود و اگر چیزی باقی ماند به مخزن سوم و فاز 3 برود یعنی به هیچ عنوان تعادل را برقرار نمی کنند و هر زمان که احساس کنند فاز 1و2 با مشکل بی آبی رو بروست، با اعمال نفوذ شدید برخی کارخانه داران، آب از سمت فاز 3 قطع و به سمت فاز 1و2 سرازیر می شود؛ مدیر اجرایی شهرک هم آنجا یک فروشگاه تصفیه زده که پس ازتصفیه آب، آن را به فروش کسانی می رساند که به آنها آب نمی دهد.

مدیر عامل این شرکت تولیدی مدعی است: بارها این معظلات را به طور مستند به گوش مسئولان مربوطه و حتی نماینده این شهر رسانده ولی تاکنون فرجی حاصل نشده است. 

استناد به یک سند دروغین در ازای درخواست تامین آب

این کارآفرین جوان ادامه داد: از ابتدای اقدام برای گرفتن جواز تاسیس، در این جوازنوشته ایم که 17 نفر نیرو و 1هزار و 800 متر مکعب آب برای تاسیس و را ه اندازی کارخانه نیاز داریم  که حتی یک قطره آب هم در طول تاسیس کارخانه به ما ندادند و بعد ازراه اندازی کارخانه با بحث و دعوای فراوان آب را وصل کردند و بعد از آن هم برای قطعی آب به هر ارگانی اعتراض کرده ایم می گویند مجوز شما 1هزار و 80 متر بوده است ولی توضیح نمی دهند که این مقدار برای 17 نفر بوده نه برای 130 نفر.  طبق مجوز صنعت و معدن و پروانه بهره برداری نیاز سالانه این واحد به 4 هزار و550 متر مکعب آب، محرز شده است. اسدی اظهار کرد: در سال گذشته که سال افزایش تولید بود ما نیروهایمان را از 17 نفر به 130 نفرافزایش دادیم که مسلما باید طبق ساختار و مصرف آب،اصلاحاتی صورت گیرد اما همچنان به همان مجوز 17 نفر استناد می کنند و بارها این مساله را به صورت مکتوب به مدیر شرکت شهرکها اعلام کرده ایم که اگر با ا حد 17 نفر تعدیل کنیم ولی تاکنون چنین مجوزی به ما نداده اند.

مدیر عامل شرکت "طاها ویرا رادین" در خاتمه می گوید: این عادلانه نیست که قسمتی از صحبت های من حذف شود و بنده با شهامت پای حرفهایی که زده ام می ایستم.

با پایان یافتن برنامه بازدید از واحدهای صنعتی ایوانکی راهی مقصد  می شویم. همزمان با پنهان شدن تلالوهای نورانی خورشید در پس پرده آسمان، اتوبوس خبرنگاران به ایستگاه آخر مقصد خود در شهر سمنان نزدیک می شود.

 آنچه بیش از پیش در این تور رسانه ای نمایان می شود ضرورت سیراب نمودن لبهای عطشناک این استان کویری است؛ گرچه در سالی که مزین به نام" رفع موانع تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها" است، زدودن موانع مشترک تولید از قبیل: عدم ثبات نرخ ارز، تحریم، موانع صادرات، تهیه مواد اولیه، اصلاح قوانین معیوب، کاهش نیروی کار به علت عدم تامین نیازهای اولیه و پایین بودن دستمزدها و... هماهنگی دستگاه های مربوطه و همت والای مسئولان را می طلبد اما"کم آبی" قصه پر دردی است که زنگ خطر آن از مدتها پیش در این استان کویری به صدا درآمده و اگر به زودی فکری به حال آن نشود نه تنها در افق آینده،  توسعه ای در حوزه های مختلف برای این استان، متصور نیست چه بسا در کوتاه مدت ظهور پدیده ای به نام "مافیای آب" منجر به درگیرهای مردمی شود و در پی آن شاهد کوچ واحدهای صنعتی و مهاجرت نیروی انسانی ازاین استان کم جمعیت باشیم.