معمای شکاف بزرگ در راه شیری

رصدهای اخترشناسان نشان می‌دهد این ناحیه مرموز شامل صدها هزار ستاره است که با زاویه‌ای چشمگیر از بازوی کمان کهکشان بیرون می‌زنند.

بازوی قوس راه شیری از مرکز کهکشان ما خارج می‌شود و یک بزرگراه در حال حرکت گاز را تشکیل می‌دهد که ده‌ها هزار سال نوری را در بر می‌گیرد. این بزرگراه دارای چراغ‌های تشکیل یافته از میلیاردها ستاره است که همه ظاهراً در یک مسیر منحنی حرکت می‌کنند. به گزارش جام‌جم آنلاین از Live Science به تازگی اخترشناسان با پدیده غیرمعمولی مواجه شده‌اند؛ نوعی شکستگی در بازو، که به صورت عمود بر مارپیچ کهکشان عبور می‌کند.

این شکاف ستاره‌ای که حدود 3000 سال نوری را در بر می‌گیرد، تنها بخشی از راه شیری (که قطر آن در حدود 100هزار سال نوری است) را تشکیل می‌دهد. بر اساس مطالعه‌ای که 30 تیر 1400 در مجله Astronomy and Astrophysics به صورت آنلاین منتشر شد، این شکاف جدید اولین ساختار مهم کشف‌شده‌ای است که نوعی اختلال در جریان ظاهری یکنواخت بازوی قوس کهکشان راه شیریرا نشان می‌دهد.

رابرت بنجامین، اخترفیزیکدان دانشگاه ویسکانسین-وایت واتر، در بیانیه‌ای گفت: «این ساختار قطعه کوچکی از راه شیری است، اما می‌تواند چیزهای مهمی از کهکشانمان به ما بگوید. در نهایت، این یادآوری لازم است که عدم قطعیت‌های زیادی در مورد ساختار وسیع راه شیری وجود دارد و اگر می‌خواهیم تصویر بزرگ‌ آن را درک کنیم، باید به جزئیات نگاه کنیم.»

این شکاف در فاصله‌ای حدود 4000 سال نوری از خورشید شروع می‌شود و در قسمت خاصی از بازوی قوس سقوط می‌کند. این منطقه شامل چهار سحابی معروف است-سحابی امگا، سحابی سه تکه، سحابی مرداب و سحابی عقاب (محل ستون‌های نمادین آفرینش). با وحود چشم اندازهای آشنای تلسکوپ‌ها از این منطقه، اخترشناسان نمی‌دانستند هیچ مشکلی در این منطقه وجود ندارد تا اینکه داده‌های دو بررسی اخیر ستاره‌ای را مقایسه کردند.

نویسندگان مطالعه جدید با استفاده از داده‌های تلسکوپ فضایی اسپیتزر ناسا و ماهواره گایا آژانس فضایی اروپا، سرعت و زاویه گام (در اصل، زاویه منحنی بازوی مارپیچی) مناطق مختلف بازوی قوس را تجزیه و تحلیل کردند. آنها دریافتند در حالی که زاویه گشودگی بازوی اصلی حدود 12 درجه است، مقطع شامل شکستگی دارای زاویه 60 درجه است - تقریباً عمود از بازوی اطراف بیرون می زند.

علاوه بر این زاویه عجیب، به نظر می‌رسید صدها هزار ستاره نیز با سرعت و در جهت یکسانی در حال حرکت هستند و این نشان می‌دهد احتمالاً ستاره‌های آنجا تقریباً همزمان شکل گرفته‌اند و همه تحت تأثیر همین نیروهای گرانشی قرار دارند. به عبارت دیگر، نیروی خارجی این سحابی‌ها را به یک خط طولانی و مستقیم کشانده که جریان بقیه بازوی قوس را قطع می‌کند.

چه چیزی مدار این ستاره‌های جوان و تازه‌کار را از خط مستقیم خارج کرده است؟ توضیح آن بدون در اختیار داشتن اطلاعات بیشتر دشوار است. با این حال، به گفته محققان، ساختارهای خار و پر مانند در کهکشان‌های مارپیچی دور رایج هستند. هرچه به بازوهای کهکشان راه شیری نزدیک‌تر نگاه کنیم، احتمال بیشتری وجود دارد که تکه‌ها، ضربه‌ها و شکستگی‌های بیشتری مانند این شکاف را پیدا کنیم.