یعنی ویروس كووید- ۱۹ و بیماری كرونا كه از زمان پیدایش و شیوع، نفس زندگی و همه مشاغل و فعالیتها از جمله سینما را گرفت، باعث تعطیلی طولانی و ضرر و زیانهای جبرانناپذیر مالی شد، بعدها هم سایه تهدیدش همچنان وجود داشت و بارها وضعیت نمایش فیلمها را به حالت تعلیق و كجدار و مریز درآورد، حالا در طلاییترین نوبت اكران سینمای ایران (اكران نوروز) هم خودش را تمام و كمال به رخ كشید و اجازه خودنمایی به هیچكدام از فیلمهای اكرانشده نداد. نتیجه این شد كه با بدترین و فاجعهبارترین اكران نوروزی تاریخ سینمای ایران روبهرو باشیم. «هفتهای یكبار آدم باش»، «خورشید»، «تكخال»، «خون شد» و «لاله»، به عنوان فیلم اكران نوروز، تا روز گذشته و با توجه به اطلاعات سمفا و سینماتیكت، درمجموع اندكی بیش از ۵۰۰ میلیون تومان فروختند.
فروختند، یعنی بهزحمت و با عرقریزی فراوان توانستند رقم فروش خود را كمی از نیممیلیارد تومان بالاتر ببرند. این در حالی است كه در سالهای قبل، حتی كمرمقترین و كمفروشترین فیلمهای اكران نوروز، دستكم همین مقدار و حتی بیشتر میفروختند و آن فیلمهای صدرنشین و پرفروش، ركوردها را جابهجا میكردند و هركدام چند میلیارد تومانی به جیب میزدند. اما امسال با یك آبروریزی ناخواسته و تحتتاثیر كرونا مواجهیم كه حكایت از اوضاع اسفبار و نگرانكننده سینما دارد. درضمن به هیچوجه نباید افزایش بهای بلیت سینما نسبت به سال گذشته را هم از قلم انداخت. در واقع اگر این فیلمها با همان قیمت بلیت قبلی اكران میشدند، حتی مجموع فروش آنها به همین نیممیلیارد تومان ناقابل هم نمیرسید.
در این گزارش، ضمن معرفی مختصر فیلمهای اكران نوروزی و اشاره به تعداد مخاطب و رقم فروش آنها، ظرفیت بالقوه فروششان در شرایط طبیعی و غیركرونایی را هم بررسی كردهایم، اینكه اگر هركدام از این فیلمها در نوروزی عادی روی پرده میرفتند، حدودا چقدر در گیشه میفروختند.
هفتهای یك بار آدمباششهرام شاهحسینی كه این روزها به عنوان كارگردان، سریال پرمخاطب «میخواهم زنده بمانم» را در كارنامه دارد و پیشتر هم فیلم بحثانگیز «خانهدختر» را ساخته بود، با كارگردانی هفتهای یكبار آدم باش، نشان داد كه هر آن، این ظرفیت و توانایی را دارد كه به حال و هوای فیلمهایی مثل زنها فرشتهاند و كلاغپر برگردد.
كمدی هفتهای یكبار آدم باش با بازی پژمان جمشیدی، پژمان بازغی، رعنا آزادیور، ساغر قناعت، علی استادی، هوشنگ رادیپور، ترنم كرمانیان و شیرین یزدانبخش، قصه دو برادر با دو سبك زندگی متفاوت را روایت میكند.
تهیهكنندگی فیلم را هم مستانه مهاجر، تدوینگر باسابقه سینما و همسر پژمان بازغی به عهده دارد.
تعداد سالن سینما: ۱۸۲
تعداد مخاطب: ۷۷۴۸ نفر
میزان فروش: ۱۸۴،۹۰۵،۹۰۰ تومان
مكث: همانطور كه ملاحظه میكنید، این وضعیت پرفروشترین فیلم اكران نوروز ۱۴۰۰ است، یعنی صدرنشین گیشه تا لحظه تنظیم این گزارش حتی ۲۰۰ میلیون تومان هم نفروخته است. یك زنگ خطری جدی برای سینمای ایران كه بیانگر بحرانی بودن اوضاع است. البته نكته قابل اشاره اینكه در این وضعیت غیرطبیعی و كرونایی، صاحبان آثار بالقوه با ظرفیت بالای فروش، همچنان ترجیح دادند فیلمهایشان را حتی در نوروز اكران نكنند و تا رفع كامل خطر، در سالنهای سینما نمایش ندهند. بنابراین با نگاهی اجمالی و تركیب فیلمهای نوروزی، واقعا فیلم ششدانگ، كاملا جذاب و ركوردشكن یافت نمیشود كه حالا توقع فروش خیلی بالا از آنها را داشته باشیم. ادامه شیوع كرونا و بیاعتمادی مردم به سینما و عادت شدید آنها به فیلم دیدن راحت در پلتفرمهای خانگی هم مزید بر علت شده تا مخاطبان اندكی حاضر شوند در این وضعیت به سینما بروند. نتیجه همه اینها همین میزان فروش مجموع فیلمهای اكران نوروزی تا اینجا و صدرنشینی هفتهای یكبار آدم باش با همین رقم ناچیز میشود.
حالا تصور كنیم اگر هفتهای یكبار آدم باش در نوروزی عادی اكران میشد، چقدر میفروخت. بهرغم عنوان كمدی دافعهبرانگیز و نصیحتگونه فیلم، باوجود فضای كمدی و حضور بازیگر پرمخاطبی چون پژمان جمشیدی، میشد به رقمی بین دو تا سه میلیارد تومان فكر كرد.
خورشیدمجید مجیدی با فیلم موفق و خوشساخت خورشید، بازگشت خوبی به مسیر موفقش در سینما داشت. توانایی او در ساخت فیلمهایی با موضوع كودكان و نوجوانان، هم باعث درخشش فیلم در جشنواره معتبر ونیز شد و هم باعث شد خورشید، جزو نامزدهای اولیه اسكار بهترین فیلم خارجی قرار بگیرد.
تركیب بازیگران نوجوانان تازهوارد و بازیگران نامآشنا و حرفهای سینما با هنر مجیدی، هماهنگی دلپذیر و درخشانی یافت و به یكی از برگهای برنده فیلم تبدیل شد. خورشید، قصه نوجوانی به نام علی را روایت میكند كه از بچههای كار است و توسط یك پیرمرد برای پیدا كردن یك زیرخاكی اجیر میشود. روحا... زمانی، شمیلا شیرزاد، جواد عزتی، طناز طباطبایی و علی نصیریان از بازیگران این فیلم هستند.
تهیهكنندگی فیلم را هم امیر بنان و مجید مجیدی بر عهده دارند. خورشید در حالی به عنوان یكی از فیلمهای اكران نوروزی انتخاب شد كه سال گذشته و برای یك هفته در تفرش - كه منطقه سلامتی بود و سالن سینمای آن فعالیت میكرد - به نمایش درآمد. دلیل این اكران عجیب هم صرفا رعایت قوانین فیلم برای شركت در اسكار بود.
تعداد سالن سینما: ۱۴۹
تعداد مخاطب: ۶۳۲۱ نفر
میزان فروش: ۱۶۱،۷۷۰،۴۵۰ تومان
مكث: این تعداد مخاطب و این میزان فروش قطعا در شأن فیلم خوب مجیدی نیست. البته این وضعیت هم متاثر از اوضاع بد سینما و اكران كرونا زده است، وگرنه در شرایطی طبیعی، سینمای مجیدی مخاطبانی همیشگی دارد و آثار او معمولا در اكران و در ارتباط با تماشاگر موفق عمل میكنند. نظر ما این است كه در یك نوروز عادی، خورشید میتوانست سه چهار میلیاردی بفروشد.
تكخالاین كمدی محصول دیگری از دفتر پارسافیلم است كه پیشتر با نام پویافیلم فعالیت میكرد. محمدحسین فرحبخش و عبدا... علیخانی سالهاست كه به فیلمسازی و تولید فیلم در سینمای بدنه، تجاری و سرگرمكننده مشغولند و مخاطبان زیادی را به سالنهای سینما كشاندهاند. آنها نهتنها ابایی از برچسبهایی چون فیلمفارسی ندارند، حتی از حال و هوای سبك عامهپسند آن استقبال میكنند و در كمدیهایشان به كار میبرند. تكخال به كارگردانی مجید مافی و به تهیهكنندگی فرحبخش و بازی بازیگرانی چون سحر قریشی، پوریا پورسرخ، شبنم قلیخانی، امیر كربلاییزاده و یوسف تیموری، قصه مردی را روایت میكند كه در مواجهه با بانوان متعدد باید خویشتنداری كند!
تعداد سالن سینما: ۱۴۳
تعداد مخاطب: ۵۶۶۱ نفر
میزان فروش: ۱۲۳،۰۵۲،۹۵۰ تومان
مكث: قطعا این میزان مخاطب و فروش، ماحصل شرایط كرونایی است، چرا كه فیلمهای محمدحسین فرحبخش و عبدا... علیخانی، همواره مخاطبان خود را دارد و تماشاگرانی هستند كه با همین قصههای سرخوشانه هم كارشان راه میافتد و سرگرم میشوند و میخندند و دنبال پیچیدگیهای درامهایی از جنس سینمای اصغر فرهادی نیستند. بهجز این، سینمای این دو سینماگر یكی از مثالهای همیشگی سینمای مستقل بدنه است، سینمایی كه به هیچ كمك و وام دولتی وابسته نیست و خودش خرج خودش را درمیآورد. این آثار معمولا هم فروش خیرهكننده و ركوردشكنی ندارند، اما با فروشهای متوسط و نسبتا خوب، گلیم خود را در گیشه از آب بیرون میكشند. همین تكخال در وضعیت عادی، میتوانست حدود پنج شش میلیارد تومان بفروشد.
خون شدمسعود كیمیایی از همان فیلم دومش قیصر در سال ۱۳۴۸، خودش را در دل تماشاگران سینما جا كرد و بعد با ساخت فیلمهای موفق دیگری، سبك و سیاق خود را مطرح و جایگاهش را تثبیت كرد. سینمای استاد اما در سالهای اخیر، حال و روز خوبی ندارد و در فیلمهایش به جز اندك صحنهها و لحظات موفق، نشانی از دوران اوج نیست. با این حال شیفتگان كیمیایی و حتی مخالفان فیلمهایش در سالیان اخیر، همچنان امیدوارند این فیلمساز، دوباره آنها را با فیلمی خوب غافلگیر كند. خون شد باوجود اینكه ایرادات فیلمهای متاخر استاد را دارد، اما اوضاع كمی از قاتل اهلی و متروپل و... بهتر است. خون شد، قصه مردی به نام فضلی را روایت میكند كه بعد از مدتها غیبت به خانه برمیگردد و با خانوادهای در آستانه فروپاشی روبهرو میشود. سعید آقاخانی، سیامك صفری، لیلا زارع، هومن برقنورد، نسرین مقانلو، اكبر معززی، شاپور كلهر و سیامك انصاری، از جمله بازیگران این فیلم به تهیهكنندگی جواد نوروزبیگی هستند.
سرمایهگذار فیلم محمدصادق رنجكشان است. نكته جالب و قابل اشاره اینكه اگر فیلم شنای پروانه را هم درنظر بگیریم - كه این روزها بهصورت آنلاین اكران میشود و از قضا اكران موفقی هم دارد- رنجكشان به عنوان سرمایهگذار سه فیلم متفاوت در اكران نوروزی و فعلی دارد: خون شد، هفتهای یكبار آدم باش و شنای پروانه.
تعداد سالن سینما: ۱۱۳
تعداد مخاطب: ۱۶۷۰ نفر
میزان فروش: ۴۰،۱۱۳،۵۰۰ تومان
مكث: بیتردید این ضعیفترین استقبالی است كه از فیلمهای كیمیایی شده است؛ ۱۶۷۰ نفر تماشاگر كجا، انبوه مخاطبانی كه در سینما برای دیدن قیصر صف میبستند و روی صندلیهای سالنهای مختلف ایران، با هیجان تخمه میشكستند كجا! بنابراین، این فاجعه را میگذاریم به حساب شرایط كرونایی. اما اگر كرونایی در كار نبود، خون شد چقدر موفق به جذب طیف وسیع تماشاگران میشد و چقدر میفروخت؟ تعارف را اگر كنار بگذاریم و بخواهیم منصفانه نگاه كنیم، خون شد، فیلمی نیست كه ظرفیت فروش بالا را داشته باشد. قاتل اهلی با پرستویی و امیر جدیدی و پگاه آهنگرانی، كمی بیشتر از دو میلیارد تومان فروخت و قبلترش متروپل تنها ۷۰۰ میلیون تومان. خون شد هیچ چهره پرفروشی در میان تركیب بازیگران ندارد و بهجز خود آقاخانی كه بازیگر خوبی است و نقش فضلی را از آب و گل درمیآورد، بازیگری در قامت سینمای آشنای كیمیایی ندارد. این فیلم در وضعیت غیركرونایی و به خاطر اسم و اعتبار كیمیایی و حضور آقاخانی، شاید دست بالا میتوانست حدود دو میلیارد تومان فروش داشته باشد.
لالهاین فیلم به كارگردانی اسدا... نیكنژاد، یكی از پرحاشیهترین آثار سینمای ایران است. فیلمی كه یك دهه از آغاز ساخت آن میگذرد و سال گذشته هم یكی از گزینههای اكران نوروز بود، امسال سرانجام توانست رنگ پرده سینما را ببیند. در همان ابتدای ساخت، بودجه چند میلیارد تومانی فیلم جنجالهایی ایجاد كرد و تولید كار در چند مقطع به دلایل مختلف متوقف شد. لاله به عنوان یك فیلم ورزشی، به زندگی لاله صدیق، قهرمان اتومبیلرانی ایران میپردازد. باوجود اینكه در مقاطعی صحبت از بازی بازیگرانی چون بهاره كیانافشار، مهناز افشار، آنجلینا جولی و جسیكا آلبا بود، درنهایت نقش لاله صدیق را سارا امیری بازی كرد. ایرج نوذری، سام قریبیان، نیكی كریمی، امیرعلی دانایی، میترا حجار، همایون ارشادی، محمد صادقی، آزیتا حاجیان، لیلا اوتادی، محمود اردلان و محمد متوسلانی از بازیگران این فیلم به تهیهكنندگی تورج منصوری هستند.
تعداد سالن سینما: ۶۹
تعداد مخاطب: ۵۰۱ نفر
میزان فروش: ۱۱،۳۳۵،۴۵۰ تومان
مكث: بالعكس سینمای جهان، سینمای ایران چندان به فیلمهای ورزشی اهمیت نمیدهد و بهسادگی از این ظرفیت جذب تماشاگر میگذرد. همین سوژه فیلم لاله اگر دست هالیوودیها بود، همان ده سال پیش فیلمش را به جذابترین شكل ممكن ساخته بودند و به سود خوبی هم دست مییافتند. اما لاله در سینمای ما به سرنوشت غریبی دچار شد و بعد از یك سال درجا زدن در اكران، سهمش شد حدود ۵۰۰ تماشاگر و اگر بخت یارش باشد، در ادامه و در این وضعیت كرونایی میتواند هزار و چه بسا سه چهار هزار نفر را به سالنهای سینما بكشاند. این میزان مخاطب و فروش كه البته خندهدار است و به هیچ وجه جبران بودجه كلان فیلم و یك دهه خفتن سرمایه را نمیكند. البته در وضعیت طبیعی هم نمیتوانستیم فروش چندان بالایی برای لاله متصور باشیم و این فیلم احتمالا چیزی حدود چهار پنج میلیارد تومان میفروخت.