سوختن درخت طبیعی نیست!

در این فصل از سال،‌‌ ‌آتش‌ سوزی در جنگل‌های زاگرس همیشه اتفاق می‌‌افتد؛ اما این مساله توجیهی برای طبیعی جلوه دادن آتش‌سوزی‌ها نیست. به هر حال می‌دانیم در چند سال اخیر آتش‎سوزی‌ها بیشتر شده و دلیلش هم این است که بسترهای لازم برای آتش‌سوزی در جنگل‎های زاگرس بیشتر از گذشته است.

درباره عمدی یا غیرعمدی بودن آتش‌سوزی‌ها نیز باید گفت بسیاری از دلایل اولیه آتش‌سوزی‎ها، غیرطبیعی است. برخی به علت ناآگاهی، بعضی به دلیل اختلاف قومی و قبیله‎ای و عده‌‎ای هم برای گسترش اراضی کشاورزی،‌ جنگل‎ها را آتش می‎زنند. این دلایل غیرطبیعی است، هرچند سهواً انجام شود.

چندی پیش، رئیس سازمان محیط‎زیست عنوان کرد آتش گرفتن جنگل‌ها تا 1500 هکتار، طبیعی است. ایشان شاید کشور ما را با کشورهای دیگر که‌ جنگل‌های متفاوتی دارد، مقایسه کرده‎اند. اما درباره ایران که 93 درصد بافت جغرافیایی آن خشک و نیمه‎‌خشک است، باید گفت سوختن یک درخت هم‌ ناگوار است؛ زیرا وقتی آتش به جان جنگل می‎افتد، نه تنها درختان آن منطقه بلکه تمام اکوسیستم را درگیر می‌کند. در جنگل‌های زاگرس هم تراکم بین درختان کم است و در زمان وقوع آتش‌سوزی نهال‌های جوان نیز از بین می‌روند به همین دلیل فرصت ترمیم از جنگل گرفته می‌شود.

لازم به یاد آوری است ما در زاگرس با مسأله فرسایش خاک و افزایش چرای دام روبه ‏رو هستیم و آ‌تش‌سوزی به این مشکلات نیز دامن می‌زند.‌

از این رو، مقابله با آتش‌سوزی ‌جنگل‎ها باید ‌اولویت‎های نهادها و سازمان‌هایی باشد که نام محیط زیست و منابع طبیعی کشور را یدک می‌کشند‌.‌ برای نمونه مدیران محیط‎‌زیست که ادعا می‌کنند دغدغه آب دارند باید از جنگل‌های زاگرس مراقبت بیشتری به عمل آورند، زیرا برآورد شده زاگرس منبع حدود 40درصد آب شرب کشور است.

‌علاوه بر این، سازمان‎ها و نهادهای مسؤول در حوزه محیط‌زیست نیز‌ باید ساختار مناسبی داشته باشند. سازمان جنگل‎ها، زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی است؛ درحالی که همین وزارتخانه، باعث بسیاری از تخریب‌های طبیعی است.
رواج دامپروری و چرای‌ بی‌رویه دام در مناطق طبیعی و تخریب جنگل‎ها به دلیل گسترش کشاورزی، از جمله این تخریب‌هاست.

بنابراین بهتر است سازمان جنگل‎ها، از زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی کنار گذاشته شود و ارتقا پیدا کند‌؛ اتفاقی که می‎تواند زمینه را برای حفاظت بیشتر از منابع طبیعی کشور فراهم کند‌. با تغییر‌ ساختار و به کارگیری مدیران توانمند، می‌توان مشکلات محیط زیست را کنترل کرد.‌ البته فرهنگ‌سازی برای حفظ محیط‌زیست نیز باید از اولویت‌های مدیران باشد.‌

دکتر هادی کیادلیری - کارشناس جنگل / روزنامه جام جم