ادلب آخرین برگ بازی ترکیه در سوریه است / عقب نشینی ترک ها دور از ذهن نیست

شعیب بهمنی، کارشناس مسائل منطقه درباره حمله ترکیه به ادلب در گفتگو با جام جم آنلاین گفت: قطعا ترکیه بازنده بزرگ صحنه سوریه است. در ۹ سال گذشته ترکیه بارها و بارها با شکست و ناکامی روبرو شده است و این شکست نهایی و عقب نشینی ترک ها دور از ذهن نیست. مساله ای که برای ترکیه وجود دارد این است،عقب نشینی از ادلب به معنای پایان بازیگری ترکها در صحنه سوریه است و سرنوشت مبهم گروههای مسلح منطقه بشمار می اید.

مهمترین دلیل حمله ترکیه به ادلب چیست؟

ادلب آخرین برگ بازی ترکیه در سوریه است به این معنا که اگر این منطقه را از دست بدهد دیگر نفوذ گسترده ای در روند سیاسی سوریه نخواهد داشت و بزرگترین کارت بازی خود را از دست می دهد. نکته مهم دیگر گروههای مسلح و معاندینی است که در منطقه ادلب حضور دارند. با توجه به حمایتهای مالی، اطلاعاتی، عملیاتی و لجستیکی ترکیه از این گروهها در سالهای اخیر، مساله آینده این گروهها به چالش مهمی برای آینده ترکیه مطرح است. دولت ترکیه نمی تواند این افراد و خانواده هایشان را در خاک ترکیه پذیرا باشد و در شرایط فعلی امکان انتقال این گروهها به جای دیگری وجود ندارد. مساله ایفای نقش در سوریه و آینده گروههای معاند ترکیه را به شرایط کنونی رسانده است.

چرا ترکیه علاقه ای برای برقراری امنیت در شمال سوریه ندارد؟

مساله اینطور نیست بلکه آنها امنیت را از زاویه منافع خود می بینند و به طور جدی تغییر نظام سیاسی سوریه را طی سالهای گذشته دنبال کردند و این را به عنوان گزینه امنیت ملی خود تلقی کردند. در حقیقت ترکیه از پشت عینک خود به تحولات منطقه نگاه کرده اند و این وقایع به گونه ای پیش رفته است که عملا ترک ها به موفقیت چندانی دست پیدا نکرده اند. خصوصا در مورد بحران سوریه طی سالهای گذشته با شکست های متعددی روبرو شده اند و عملا در مواقع مهم تاریخی موفق به جذب حمایت غرب نشدندو غرب در بزنگاههای تاریخی مهم حاضر به حمایت از ترکیه نشد. چه در ماجرای جنگنده روسی که به تنش بین دو کشور منجر شد و چه در بحران اخیر ناتو آمریکا و کشورهای اروپایی حاضر به حمایت از ترکیه نشدند و همین مساله ترکیه را وارد انزوا کرد و ترکیه نه می تواند از سیاست خود برگردد و نه می تواند رویه ای جدید ایجاد کند و در بنبستی قرار گرفته که راه پیش و پس ندارد.

دلیل عدم حمایت غرب از ترکیه چیست؟

دو دلیل وجود دارد. ابتدا بلند پروازی های دولت ترکیه و شخص اردوغان مرتبط است. دولت ترکیه و آقای اردوغان مایل به ایفای نقش رهبری در منطقه هستند و قصد انجام این نقش بدون هماهنگی با غرب محقق می شود. در سالهای اخیر رشد نئو عثمانی گرایی برای کشورهای غربی خطرناک تلقی شد. آمریکا نیز به هیچ وجه از ترکیه حمایت نکرد این نقش ترکیه برای آنها جذابیتی نداشت.
در حقیقت این نزاع ترکیه و سوریه نیست و در مقابل روسیه قرار دارد و اروپا و آمریکا مایل به ورود و درگیر شدن به نزاع با روسیه نیست. خصوصا که این ورود در راستای حمایت از بلند پروازی های ترکیه باشد.

آیا احتمال دارد حمایت های آمریکا پشت حمله ترکیه به ادلب باشد؟

حمایت های آمریکا از ترکیه به صورت مستقیم نیست. آمریکا نیروهای نظامی خود را وارد این نزاع نمی کند چون در نهایت به رویارویی با روسها می انجامد. ولی تردیدی وجود ندارد که حمایتهای اطلاعاتی و لجستیک خواهد داشت و در پشت پرده از ترکیه حمایت می کند. وجود آشوب در این منطقه نه تنها سوریه را درگیر بی ثباتی می کند حتی بازیگران مهمی چون ایران و ترکیه را درگیر بحرانی بی پایان می کند و این مطلوب آمریکایی است.

ناتو از ترکیه حمایت نمی کند آیا در این شرایط ترکیه شکست نخواهد خورد؟

قطعا ترکیه بازنده بزرگ صحنه سوریه است. در ۹ سال گذشته ترکیه بارها و بارها با شکست و ناکامی روبرو شده است و این شکست نهایی و عقب نشینی ترک ها دور از ذهن نیست. مساله ای که برای ترکیه وجود دارد این است،عقب نشینی از ادلب به معنای پایان بازیگری ترکها در صحنه سوریه است و سرنوشت مبهم گروههای مسلح منطقه بشمار می اید. این گروهها دارای سوابق جنگی هستند و ورود این نیروهای نظامی به خاک ترکیه می تواند برای این کشور چالش زا باشد. در نهایت تردیدی نیست که پیشروی دولت و ارتش سوریه و حمایت روس ها ادامه پیدا کند و پاک سازی آزاد سازی ادلب اتفاق می افتد و ترکها تمام کارتهای بازی خود را از دست می دهند.

مهمترین تبعات باخت ترکیه چیست؟

این شکست در ترکیه تبعات داخلی و خارجی دارد. در داخل ترکیه، افکار عمومی مردم با این مساله که حیثیتی شده است همراهی نخواهند کرد. احزاب سیاسی و جریانهای مخالف اردوغان از این موضوع بر علیه اردوغان استفاده خواهند کرد. در حوزه خارجی دو پیامد مهم وجود دارد. گروههای نیابتی از حمایت ترکیه ناامید خواهند شد و بلند پروازی های ترکیه در منطقه نیز با چالش روبرو می شود و ترکیه دست کم برای مدتی کشوری تلقی نمی شود که به عنوان بازیگر تراز اول به ایفای نقش بپردازد. احتمالا وارد دوره ای می شود که نگاه خود نسبت به منطقه خاورمیانه را کاهش دهد.

با توجه به وضعیت بوجود اماده کدام راه حل مناسب است راه حل سیاسی یا نظامی؟

سابقه نشان داده است اگر تحولات میدانی و درگیری های نظامی با گفتگو های سیاسی همراه شود قطعا به آسانی و به سرعت به نتیجه می رسند. این دو گزینه با هم پیش میروند. در حال حاضر نیز باب مذاکره بین ترکیه و سوریه بسته نیست. در روزهای اخیر در عین اینکه دو طرف یکدیگر را متهم می کردند اما مذاکره در میان آنها جریان داشت. در آینده نزدیک تهران میزبان روسای جمهور ترکیه و روسیه خواهد بود و می تواند نقشی موثر ایفا کند. چون ایران با تمام طرفهای درگیر روابطی صمیمانه دارد. قاعدتا پیشبرد آزادسازی ادلب با مذاکرات سیاسی تسهیل می شود. نباید شرایط برای ترکیه به گونه ای رقم بخورد که ترک ها خود را بازنده بزرگ این عرصه تلقی کنند. و همچنین موضوع از طریق نظامی خاتمه پیدا کند بلکه هر دو جنبه باید به صورت گام به گام پیش بروند.