در حاشیه

مسابقه‌ای با خلاقیت ایرانی
حالا جالب است که در میان مسابقات تلویزیونی و سرگرمی‌هایی که وجود دارد و اکثر آنها ایرانیزه شده برنامه‌های کشورهای آن‌ور آبی است؛ اما مسابقه مافیا که این روزها هر شب ساعت 20 از شبکه سلامت پخش می‌شود یک مسابقه خلاقانه از سوی کارگردان آن بوده که توانسته با طراحی تلویزیونی آن و اجرای جذاب و متفاوت بهنام تشکر که برای اولین‌‌بار به عنوان مجری نه بازیگر مقابل دوربین آمده است مخاطب‌های بسیاری را به سمت این شبکه که معمولا مخاطب کمی نسبت به سایر شبکه‌ها دارد جلب کند.
شاید این سؤال برای شما مطرح شود که چرا این مسابقه در شبکه سلامت پخش می‌شود و چرا در شبکه‌های سراسری دیگر همچون شبکه‌های یک تا پنج و همچنین شبکه‌ای مانند شبکه نسیم که شعار نشاط و سرگرمی دارد پخش نمی‌شود؟
در جواب این سؤال ابتدا باید بگویم این ایده از سوی شبکه سلامت مورد تایید و حمایت قرار گرفت و نکته دوم در ماهیت این مسابقه نهفته است که این مسابقه یک نگاه روان‌شناسی به ماجرا و ماهیت شکل‌گیری این بازی دارد.

علت جذاب بودن مسابقه «مافیا»
شبکه سلامت هر شب ساعت 20 مخاطب‌های بسیاری را به سمت خود جذب کرده است. آن هم با مسابقه‌ای که اجرایش را بهنام تشکر با تمام سخت‌گیری‌هایش پذیرفته و اتفاقا هم مورد رضایت خودش، هم برنامه‌سازان و هم بیننده‌ها قرار گرفته است. به‌طوری که بسیاری این اجرا را فقط برازنده این بازیگر دانسته و آن را تحسین کرده‌اند. برای همین هم وقتی بخش دوم این مسابقه شروع شد بسیاری مشتاقانه امیدوار بودند باز هم تشکر اجرای آن را عهده‌دار باشد که اتفاقا هم همان شد که در دل‌ها آرزو می‌رفت.
اما مسابقه مافیا چطور مسابقه‌ای است که توانسته هم شرکت‌کننده‌ها را حسابی سرگرم کند و هم بیننده‌ها را پای تلویزیون نگه دارد. در این مسابقه دو گروه وجود دارد. یک گروه که مافیا هستند و می‌دانند چه خبر است و گروه دیگر که ناآگاه هستند باید با کمک یک دیگر بتوانند مافیاها را از شهر خارج کنند. مافیاها هم باید تلاش کنند شهروندان را از میدان به در برند.

راه و رسم آدم‌کشی

چند روش برای بازی مافیا وجود دارد؛ اما بازی در مسابقه مافیای شبکه سلامت به این شکل است که یک راوی (بهنام تشکر) دارد و بازی را هدایت می‌کند و ده نفر شرکت‌کننده نیز در آن حضور دارند که هر کدام در ابتدای مسابقه بدون آن‌که کسی کارت‌ها را ببیند یک کارت از میان کارت‌ها می‌کشند. روی این کارت‌ها نقش هر کدام از شرکت‌کننده‌ها نوشته شده است که شامل رئیس مافیا، مافیا، شهروند، کارآگاه و پزشک می‌شود.
بعد از انتخاب شدن هر نقش، مسؤولیت و کار هر یک از شرکت‌کننده‌ها مشخص خواهد شد.
کار مافیاها این است که با کمک یکدیگر، شهروندان را یکی یکی از بازی بیرون کنند و به اصطلاح در شب آنها را مورد هدف قرار دهند. کار بقیه که مافیا نیستند هم این است سعی کنند با حرف‌ها، سؤالات و واکنش‌های دیگران متوجه شوند مافیاهایی که در میان آنها وجود دارند چه کسانی هستند.
در زمانی که روای اعلام می‌کند به اصطلاح شب می‌شود. همه چشم‌هایشان را می‌بندند و بعد مافیا بیدار شده و با مشورت یکدیگر یک شخص را مورد هدف قرار می‌دهند که کشته شود. بعد از تعیین کردن فرد مورد نظر نوبت به دکتر می‌رسد تا باتوجه به شواهد و قرائنی که در جریان بازی به دست آورده است شخص را نجات دهد.
پس از انتخاب آن فرد توسط پزشک، کارآگاه باید بیدار شده و استعلام بگیرد و شخصی را که شک دارد مافیاست مشخص ‌کند. بعد از این مراحل است که راوی اعلام می‌کند روز شده و اتفاقات شب قبل را تعریف می‌کند و اگر شخصی که مورد هدف «مافیا» در شب قرار گرفته شده توسط پزشک نجات نیافته باشد از بازی خارج می‌شود و بار دیگر گفت‌و‌گوها بر سر این‌که مافیا کیست ادامه پیدا می‌کند.
در ادامه بازی، نوبت به رای‌گیری می‌رسد تا کسی که بیشترین رای را به خاطر مافیا بودن دریافت کند مشخص شود. این بازی تا جایی ادامه پیدا می‌کند که تعداد شهروندها یا مافیاها کمتر شود. اگر مافیاها حذف شوند شهروندها پیروز خواهند شد و اگر مافیاها بیشتر بمانند طبیعتا مافیا برنده بوده و پیروز از میدان خارج می‌شود.

جای خالی زنان در مسابقه مافیا
افشین اربابی به عنوان کارگردان، محمد رجایی مجری طرح و علیرضا سلطانی، تهیه‌کننده؛ هدایت و ساخت این برنامه را به‌عهده گرفته‌اند و تاکنون توانسته‌اند مخاطب‌ها را به خوبی راضی نگه دارند. به‌طوری که بازخورد تماشاگران، پیام‌هایی که برای این برنامه می‌گذارند کاملا مثبت بوده و بسیاری اظهار علاقه کرده‌اند در این برنامه به عنوان شرکت‌کننده حضور داشته باشند. اتفاقی که با ثبت‌نام در صفحه اینستاگرام این برنامه و ارسال دایرکت به آن ممکن خواهد بود.
علاوه بر جذابیت ذاتی این بازی، نکته دیگری که باعث جذابیت این برنامه شده است اجرای قوی و قابل توجه بهنام تشکر است.
او با تسلط بسیار خوبی که در اجرا دارد و ورود به موقع برای جذاب‌تر کردن برنامه توانسته تا حضور خود را هرچه بهتر و تاثیرگذارتر نشان دهد. برای همین می‌توان از این موضوع به عنوان یک نکته مثبت یاد کرد.
با این حال نمی‌توان این برنامه را تماما حسن دانست و به هر حال ایراداتی در آن وجود دارد.
مهم‌ترین نکته‌ای که در این مسابقه دیده می‌شود و بارها از سوی تماشاگران این برنامه به آن اشاره شده نبود شرکت‌کننده زن در آن است که از سوی عوامل سازنده این موضوع به این شکل توضیح داده شده که میزان داوطلب زن برای شرکت در مسابقه کم بوده و از سوی دیگر این اطمینان به بیننده‌ها داده شده است در سری بعدی زنان نیز در این برنامه حضوری پررنگ خواهند داشت.
انتقاد دیگری که این مسابقه وجود دارد کم بودن نقش‌هاست که البته باز هم عوامل سازنده توضیح داده‌اند که علت این موضوع به دلیل کم بودن زمان پخش است که موجب شده چاره‌ای نداشته باشند جز این‌که تعداد نقش‌ها را محدود کنند.
با وجود ضعف‌ها و برخی انتقادها اما بی‌انصافی است اگر به این برنامه در مقایسه با سایر برنامه‌هایی که هر شب روی آنتن می‌رود نمره قبولی نداد. طوری که می‌توان امید داشت فصل‌های بعدی آن هم اگر با همین کیفیت پیش برود به یک مسابقه جذاب پرمخاطب بدل شود.

هدف، تشخیص راست از دروغ
این مسابقه با یک هدف اجرا می‌شود و آن هم بالا بردن قوه تشخیص است؛ یعنی بالا بردن همان نگاه کارآگاهی که بتوان از قرائن و شواهد به اصل ماجرا پی برد و سره را از ناسره تشخیص داد. همین موضوع و بازی با ذهن‌ها و رفتن در افکار یک دیگر موضوعی است که باعث می‌شود این بازی جذاب باشد و جذابیت خود را حفظ کند. مسابقه مافیا بر مبنای روان‌شناسی پیش می‌رود. در حقیقت به افراد نشان می‌دهد تا چه میزان می‌توانند در مقابل کسی که تلاش دارد آنها را با دروغ اقناع کند، آگاهی دارند و می‌توانند در موقعیت‌های مختلف تصمیم بگیرند و به آن عمل کنند.
شرکت‌کنندگانی که در این مسابقه حضور دارند از میان 400 متقاضی انتخاب شده‌اند. این شرکت‌کنندگان با رای هیات داوران در بازی مقدماتی حضور پیدا کرده و در 5 مرحله که به رقابت پرداختند و وارد مرحله بعد شدند که در حال حاضر 160 نفر هستند. برای انتخاب این 160 نفر 32‌قسمت برنامه ضبط شد و در سری دوم از میان این 160 نفر قرار است فینالیست‌هایی مشخص شود. آنها در 16 قسمت، مسابقه می‌دهند و از هر مسابقه پنج نفر با نگاه کارشناسان وارد مرحله بعدی خواهند شد. و به همین شکل پیش می‌روند تا در نهایت به فینال برسند.

آزاده باقری
خبرنگار