در همین زمینه جام جم آنلاین گفتوگویی با مسیح کشاورز، یک واردکننده با سابقه برنج داشته که در ادامه میخوانیم
• آیا موضوع اختلاط برنج در بازار ایران را تایید میکنید؟
بله؛ این اتفاقی نیست که فقط مختص بازار ایران باشد و در برخی از بازارهای دیگر چنین اتفاقی روی میدهد البته با اطلاع و اعلام به خریداران.
• دلیل این اختلاطی که شما اشاره دارید چیست؟
ببینید، اصولا موضوع اختلاط برنج در سراسر جهان و بازارهای بین المللی توسط شرکتهای تولیدکننده یا عرضه کننده برای کاهش قیمت تمام شده کاملا طبیعی است. فروشندگان یا عرضهکنندگان با توجه به توان خرید بازار هدف مورد نظرشان این کار را انجام میدهند، اما همانطور که قبلا اشاره کردم کاملا مشخص و اعلام شده نه به صورت مخفیانه، به این ترتیب که روی بسته بندی دقیقا اعلام میشود این بسته حاوی چه نوع برنجهایی با چه درصد اختلاطی است. اینگونه با تعیین قیمت محصول تولیدکنندگان یا عرضه کنندگان میتوانند خواسته بازار را تامین کنند.
• در ایران هم چنین شرایطی رعایت میشود؟
برخی از تولیدکنندگان بنام قطعا اینکار را انجام میدهند چون علاقهای به بدنام شدن برندشان ندارند، اما در بسیاری از موارد خیر اصلا اعلام نمیشود. این ظلم در حق خریداران است.
• آیا فقط برنج خارجی با برنج ایرانی مخلوط میشود؟
اجازه دهید برای شما اینگونه توضیح دهم که در بازار ایران اصولا سه نوع اختلاط برنج داریم. 1. اختلاط برنج ایرانی با ایرانی 2. اختلاط برنج خارجی با ایرانی 3. اختلاط برنج خارجی با خارجی .
• در این زمینه لطفا بیشتر توضیح دهید.
ببینید دربخش اول برنج پرمحصول ایرانی را با برنجهای کیفی مخلوط میکنند. در بخش دوم برنج مشابه خارجی با ایرانی مخلوط میشود و در بخش سوم برنجهای وارداتی با یکدیگر مخلوط و عرضه میشوند.
• کدام برنجها با یکدیگر مخلوط میشوند ؟
بطور کلی برنج هندی با توجه به اینکه نیمپز بوده و رنگ تیرهای دارد به هیچ عنوان با برنج ایرانی قابلیت مخلوط شدن ندارد، اما با نمونههای مشابه خودش قابلیت اختلاط دارد. اما درباره برنج پاکستانی و تایلندی موضوع متفاوت است چون شکل ظاهری و سفیدی برنج کاملا مشابه است و معمولا تخلف و اختلاط این در این بخش صورت میگیرد اما از آنجایی که وارداتی از تایلند نداریم فقط برنج پاکستانی با برنج ایرانی قابلیت اختلاط دارد. نکته جالب توجه اینجاست که بعضا میبینیم فروشندگان پاکستانی اعتراض میکنند که اینکار کیفیت برنج ما را کاهش میدهد و از خریدار ایرانی میخواهند که اینکار انجام نشود.
• واقعا کیفیت برنج پاکستانی بالاتر است؟
بله در برخی از نمونهها کاملا قابلیت رقابت دارد، از نظر طعم و عطر و رنگ کاملا رقابتی است و به دلیل اینکه ارزانتر از برنج ایرانی است برخی از سودجویان حتی برنج پاکستانی ارزان قیمت را در کیسه برنج با کیفیت ایرانی با قیمت بالاتر میفروشند. به این معنی که فقط کیسه تغییر میکند و کل محتوای آن برنج پاکستانی است.
• آیا مشتری امکان تشخیص این سوءاستفاده را دارد؟
در بسیاری از موارد شباهت اینقدر زیاد است که حتی واردکنندگان هم نمیتوانند تشخیص دهند. درباره برنجهای وارداتی که با یکدیگر مخلوط میشوند بهترین موضوع توجه به قیمت است. ببینید امروز برنج هندی خالص با قیمت 7500 تومان برای مصرف کننده عرضه میشود حالا وقتی فروشندهای مثلا 6500 تومان برنج را عرضه میکند کاملا مشخص است که شیطنتی در کار است. البته اگر اعلام نکند که این برنج مخلوط شده است.
• راهی برای جلوگیری از این سوءاستفاده نیست؟
اوایل دهه هشتاد انجمن واردکنندگان برای جلوگیری از این مشکل و رعایت منافع ملی طبق تفاهمنامهای که با وزارت بهداشت منعقد کرد تجهیزات و فناوریهای موجود خارجی را براساس ژنوتایپی وارد ایران کرد. قرار براین بود تا تمام نمونههای وارداتی و همچنین تولیدات ایرانی از نظر دی ان ای مورد آزمایش قرار گیرند و مشخصات آن در بانک اطلاعات ثبت شود. به این ترتیب نه تنها در مبادی ورودی بلکه در سطح بازار میتوانستیم با نمونه گیری مشخص کنیم برنج نمونه از چه نوعی و با چه میزان اختلاطی عرضه میشود تا اگر تخلفی صورت گرفته با آن برخورد شود.
• این کار انجام شد؟
خیر؛ با توجه به تحولات سازمان غذا و دارو این موضوع مسکوت مانده است.
• امتیاز دیگری هم درصورت ایجاد این آزمایشگاه ایجاد میشد؟
مهمترین نکته مدیریت خروج ارز بود، چون بعضا ارز از دولت دریافت میشد برای واردات برنج درجه یک ولی برنج درجه یک وارد نمیشد و هیچ دستگاهی برای راستی آزمایی نبود. البته ممکن بود این اتفاق ناخواسته از سوی خریدار ایرانی انجام شود و فروشنده تخلف کند.