واکنش‌های جهانی به تصمیم آمریکا برای عدم تمدید معافیت‌ های تحریمی ایران

به گزارش جام جم آنلاین از فارس، کاخ سفید روز دوشنبه گذشته اعلام کرد که «دونالد ترامپ» رئیس‌ جمهور آمریکا تصمیم گرفته است استثنائات مربوط به کاهش خرید نفت از ایران را که در ماه مه به پایان می‌رسند (معافیت‌های تحریمی) تمدید نکند.

بلافاصله بعد از اعلام کاخ سفید، «مایک پامپئو» وزیر امور خارجه آمریکا در کنفرانسی مطبوعاتی حاضر شد و ضمن تأیید این خبر گفت که این معافیت‌ها به هیچ عنوان تمدید نخواهد شد و هدف از این تصمیم را نیز رساندن صادرات نفت ایران به صفر عنوان کرد.

در اردیبهشت‌ماه سال گذشته بود که دونالد ترامپ پس از ماه‌ها بدگویی و انتقاد از توافق هسته‌ای ایران (برجام) رسما خروج آمریکا از آن را اعلام کرد و گفت که تمام تحریم‌های لغو شده علیه ایران بواسطه این توافق را مجددا علیه این کشور وضع می‌کند.

اما تحریم‌هایی که آمریکا از آن پس علیه ایران وضع کرد، صرفا شامل تحریم‌های لغو شده بواسطه برجام نبود و هر از گاهی واشنگتن تحریم‌های جدیدی را به بهانه‌های واهی علیه تهران معرفی کرد. با این وجود، به دلیل وابستگی شدید برخی کشورهای طرف قرارداد با ایران به نفت خام این کشور، آمریکا تصمیم گرفت تا استثنائاتی را برای برخی کشورها لحاظ کند.

به این ترتیب در ماه نوامبر سال گذشته میلادی واشنگتن اعلام کرد که برای 8 کشور از جمله هند، چین، ترکیه، کره جنوبی، ژاپن، تایوان و یونان و ایتالیا معافیت‌هایی برای ادامه خرید نفت و میعانات گازی از ایران به مدت 6 ماه در نظر گرفته که این معافیت‌ها با شروع ماه مه (12 اردیبهشت‌ماه) به پایان می‌رسید، هر چند که در این مدت شش ماهه گذشته تایوان، ایتالیا و یونان اصلا از این معافیت استفاده نکردند و عملا قبل از شروع این زمان، خرید نفت خود را از ایران به صفر رسانده بودند.

این تصمیم در حالی اتخاذ شده که کارشناسان و حتی گروهی از مقام‌های وزارتخانه‌های خارجه و انرژی آمریکا پیش از این هشدار داده‌اند که حذف نفت ایران از بازار می‌تواند به افزایش شدید قیمت منجر شود. روز دوشنبه قیمت جهانی نفت به بالاترین حد در سال ۲۰۱۹ رسید. معافیت‌های تحریم نفت ایران روز ۱۲ اردیبهشت (۲ می) به پایان می‌رسد.

حالا پس از اعلام تصمیم زودهنگام آمریکا برای عدم تمدید معافیت‌های تحریمی برای این هشت کشور، چین و ترکیه رسما به این تصمیم اعتراض کردند و هند و کره جنوبی هم هیأت‌هایی را برای رایزنی در این رابطه به واشنگتن اعزام کرده‌اند.

«مولود چاووش اوغلو» وزیر امور خارجه ترکیه با انتقاد از تصمیم آمریکا برای پایان دادن به معافیت از تحریم‌های نفتی ایران اعلام کرد که این اقدام به صلح و ثبات منطقه کمکی نخواهد کرد و به مردم ایران آسیب می‌رساند.

وی که در صفحه شخصی خود در توئیتر به این اقدام آمریکا واکنش نشان داده در ادامه پیام خود نوشت: «ترکیه تحریم‌های یکجانبه و تحمیل چگونگی پیشبرد روابط با همسایگان را رد می‌کند.»

وزیر خارجه ترکیه همچنین در جمع خبرنگاران هم حاضر شد و ضمن تأکید بر مخالفت آنکارا با این تصمیم آمریکا، گفت که واشنگتن با چنین اقداماتی به دیگر کشورها هزینه وارد می‌کند.

واکنش ترکیه به همین‌جا محدود نشد. وزیر امور خارجه ترکیه یک روز بعد نیز در یک کنفرانس خبری با همتای بلژیکی خود بار دیگر با اقدام دولت آمریکا در عدم تمدید معافیت‌ از تحریم‌ها برای مشتری‌های نفتی ایران را محکوم کرد و آن را «بچه‌گانه» توصیف کرد.

طبق گزارش شبکه خبری «سی‌ان‌ان ترک»، چاووش اوغلو بعد از دیدار با «دیدیه رندرس»، وزیر امور خارجه بلژیک در یک کنفرانس خبری مشترک با او حاضر شد و درباره مسائل مختلف از جمله تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران اظهارنظر کرد و گفت: «ایالات متحده گفته که قصد دارد معافیت‌های تحریمی را لغو کند. این تصمیم کشورهای زیادی را تحت تأثیر قرار خواهد داد.»

«حامی آکسوی» سخنگوی وزارت خارجه ترکیه نیز روز گذشته گفت آنکارا در حال تلاش برای قانع‌کردن آمریکا جهت اخذ مجوز واردات نفت از ایران است. وی همچنین تاکید کرد که تصمیم آمریکا برای عدم تمدید معافیت‌های نفتی ایران، به همکاری‌های منطقه‌ای و روابط تجاری ترکیه صدمه جدی وارد می‌کند.

وزارت خارجه چین هم در بیانیه‌ای با لغو صدور معافیت‌ها برای خریداران نفتی ایران به شدت مخالفت کرد و هشدار داد که این اقدام آمریکا تنش‌ها را به شدت تشدید خواهد کرد.

«گنگ شوانگ» سخنگوی وزارت خارجه چین اعلام کرد که آمریکا با تحریم‌ها و اقدامات یکجانبه آمریکا درباره نفت ایران، خارج از حوزه صلاحیت قانونی خود عمل می‌کند.

وی همچنین خبر داد که چین رسما شکایت خود را به آمریکا در زمینه اقدام اخیر این کشور در قبال نفت ایران اعلام کرده است.

واکنش چین هم به همینجا ختم نشد و سخنگوی وزارت امور خارجه این کشور یک روز بعد باز هم تصریح کرد همکاری عادی چین با جامعه جهانی از جمله ایران در چهارچوب قوانین بین‌المللی باید مورد احترام و محافظت باشد.

وی روز چهارشنبه در جمع خبرنگارن در پاسخ به سوالی در رابطه با عدم تمدید معافیت پکن از تحریم خرید نفت از ایران گفت: «دیروز به سوالات مشابه بسیاری پاسخ دادم اما باز هم تکرار می‌کنم. چین همواره با وضع تحریم‌های یک‌جانبه و به اصطلاح "خارج از حیطه اختیار" مخالف است».

وی از آمریکا خواست به منافع و نگرانی‌های چین احترام بگذارد و از اقدامات اشتباهی که به منافع چین لطمه بزند پرهیز کند. او در این‌باره گفت: «ما همچنین به دفاع از حقوق مشروع کسب‌وکارهایمان ادامه خواهیم داد».

سخنگوی وزارت خارجه چین صبح روزی که کاخ سفید این تصمیم را اعلام کرد، نیز در واکنش به اخباری مبنی بر احتمال توقف صدور معافیت برای خرید نفت ایران توسط آمریکا اعلام کرده بود که پکن «همواره مخالف تحریم‌های یکجانبه علیه ایران است».

وزارت خارجه کره جنوبی نیز همان شبی که تصمیم جدید آمریکا اعلام شد در بیانیه‌ای تأکید کرد که دولت کره جنوبی در تمام سطوح برای کسب تمدید معافیت از تحریم‌های نفتی ایران با آمریکا سرگرم مذاکره بوده و به تلاش‌ برای انعکاس موضع کره جنوبی در این زمینه تا پایان مهلت دوم ماه مه (پنجشنبه 12 اردیبهشت) و برای کسب معافیت از تحریم‌ها ادامه می‌دهد.

به نوشته خبرگزاری «یونهاپ»، کره جنوبی که به شدت وابسته به میعانات گازی ایران برای تولید فرآورده‌های پتروشیمی است برای کسب معافیت از تحریم‌های نفتی ایران مدت‌ها با آمریکا سرگرم مذاکره بوده است. در همین رابطه «هانگ نام کی» وزیر امور مالی کره جنوبی اوائل ماه جاری میلادی در واشنگتن گفت‌وگوهایی را با «استیو منوشین» وزیر خزانه‌داری آمریکا جهت کسب معافیت از تحریم‌های نفتی ایران برگزار کرد.

یک هیأت از مقامات کره جنوبی به ریاست «یون کانگ هیون» وزیر خارجه این کشور قرار است این هفته با مقامات وزارت خارجه آمریکا دیدار و درباره جزئیات مربوط به پایان دادن به معافیت‌های سئول برای خرید نفت از ایران گفت‌وگو کنند.

وزارت خارجه هند نیز در واکنش به اعلام توقف صدور معافیت‌های آمریکا برای خریداران نفت ایران اعلام کرد که دهلی نو برای این وضعیت آماده شده و به رایزنی‌ها در این باره ادامه می‌دهد.

سخنگوی وزارت خارجه هند در بیانیه‌ای در پاسخ به این اقدام آمریکایی‌ها علیه صادرات نفت ایران گفت: «دولت (هند) بیانیه دولت ایالات متحده آمریکا درباره توقف صدور معافیت به همه خریداران نفت خام ایران را دیده است. ما به اندازه کافی برای پرداختن به تاثیر این تصمیم آماده هستیم. وزارت نفت و گاز طبیعی هند هم در این باره بیانیه صادر کرده است».

وزارت خارجه هند افزود: «دولت به کار با کشورهای شریک خود شامل ایالات متحده ادامه خواهد داد تا همه راه‌های ممکن را به منظور حفاظت از منافع انرژی و اقتصادی مشروع پیدا کند».

«رزاق محیبس» عضو کمیته انرژی پارلمان عراق در واکنش به اقدام آمریکا در تمدید نکردن معافیت‌های تحریمی کشورهای وارد کننده نفت ایران گفت: تحریم‌های یکجانبه آمریکا برای عراق الزام‌آور نیست، چون حوزه انرژی عراق ارتباط بزرگی با صادرات گاز ایران دارد.

عراق روزانه 28 میلیون متر مکعب گاز وارد می‌کند که آن را در تولید برق نیروگاه‌های خود در جنوب و مرکز عراق به کار می‌گیرد و همزمان حدود هزار و دویست مگاوات برق از طریق خطوط فشار قوی در البصره و دیالی در جنوب و شرق عراق وارد می‌کند که همه بر اساس قراردادی با ایران است که بزودی وارد هشتمین سال خود می‌شود.

وزارت برق عراق هم در همان روز دوشنبه (روز اعلام تصمیم جدید آمریکا علیه ایران) اعلام کرد که عراق جایگزینی برای واردات گاز ایران ندارد و توقف واردات عراق را از چهار هزار مگاوات برق محروم می‌کند.

یک مقام وزارت برق عراق در گفت‌وگو با وبگاه روزنامه «العربی الجدید» تاکید کرد: رسیدن گاز ایران به نیروگاه‌های تولید برق در جنوب عراق همچنان ادامه دارد و نشانه‌هایی از توقف آن نیست.

علاوه بر این، کاردار سفارت عراق در دوحه نیز ضمن انتقاد از تحریم‌های واشنگتن علیه تهران، تصریح کرد که بغداد این تحریم‌ها، که بیش از همه به ضرر شهروندان است، را نخواهد پذیرفت.

اما رژیم صهیونیستی از این اقدام واشنگتن بسیار خشنود شد و دقایقی بعد از بیانیه کاخ سفید درباره تمدید نشدن معافیتهای تحریمی ایران، «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی از اقدام جدید ضدایرانی «دونالدترامپ» استقبال کرد.

به نوشته وبگاه شبکه خبری «آی -24» «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر (رژیم) اسرائیل اقدام رئیس جمهور آمریکا در خاتمه دادن به معافیت از تحریم‌های نفتی ایران را ستود و گفت: «ما در کنار عزم آمریکا برای مقابله با تجاوز ایران ایستاده‌ایم و این راه درست برای متوقف کردن آن است. این حرکت برای افزایش فشار بر رژیم تروریستی ایران اهمیت زیادی دارد.»

نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی تنها کسی نبود که از این اقدام واشنگتن علیه ایران به شدت استقبال کرد. پس از اعلام تصمیم آمریکا مبنی بر لغو معافیتهای نفتی ایران، در حقیقت، عربستان سعودی اولین کشوری بود که با استقبال از این تصمیم، قول همکاری با آمریکا برای تثبیت بازار نفت را داد.

«خالد الفالح» وزیر انرژی عربستان سعودی در بیانیه‌ای اعلام کرد این کشور پس از بیانیه اخیر دولت آمریکا راجع به لغو معافیت‌های تحریمی خرید نفت از ایران، وضعیت بازار را به طور کامل رصد می‌کند.

ریاض اعلام کرده که پس از لغو معافیت تحریمی خرید نفت ایران از سوی آمریکا، با دیگر تولیدکنندگان نفت همکاری خواهد کرد تا به طور کامل از میزان عرضه بازار اطمینان داشته باشد و وضعیت بازار عرضه نفت را به توازن برساند.

شورای وزیران و وزیر خارجه عربستان سعودی نیز به طور جداگانه با استقبال از تصمیم واشنگتن در لغو معافیتهای نفتی ایران، از دیگر کشورها هم خواستند تا به کمپین فشار علیه ایران بپیوندند. آنها با متهم کردن ایران به دخالت در امور کشورهای عربی و حمایت از تروریسم، خواستار ادامه یافتن فشارها بر ایران شدند.

وزارت خارجه بحرین هم با صدور بیانیه‌ای ضمن استقبال از تصمیم آمریکا در خصوص لغو معافیت تحریم نفتی ایران، آن را «اقدامی ضروری و مهم برای تقویت و حمایت از تلاش‌های مربوط به خشکاندن منابع تروریسم و مقابله با نقش خطرناک ایران در برهم زدن امنیت و ثبات (منطقه) و حمایت از گروه‌های تروریستی» برشمرد.

در این بیانیه تأکید شده بود که بحرین از «نقش بزرگ و تلاش‌های مستمر آمریکا و تصمیمات استراتژیک آن برای مقابله با اشکال مختلف خشونت، افراطی‌گری و تروریسم و نیز حامیان آن در سطح منطقه و بین‌الملل» استقبال کرده است.

طبق گزارش خبرگزاری بحرین (بنا)، در این بیانیه همچنین اشاره شده است: «بحرین بر موضع ثابت خود مبنی بر همبستگی با آمریکا و علاقه‌مندی به تقویت تلاش‌های بین‌المللی برای توقف فعالیت‌ها و سیاست‌های نظام ایران که تهدیدی برای امنیت و صلح در منطقه است، تأکید می‌کند و حمایت خود از تلاش‌های آمریکا برای وادار کردن ایران به احترام به استقلال و حاکمیت کشورها و عدم مداخله در امور داخلی آنها اعلام می‌کند».

واکنش‌های منفی به تصمیم آمریکا صرفا به کشورهای ذینفع در صدور معافیت‌های تحریمی برای خرید نفت از ایران محدود نشده بود.

«سید حسن نصرالله» دبیرکل حزب‌الله لبنان نیز در نطق اخیر خود با اشاره به اقدام آمریکا علیه صادرات نفت ایران،‌ آن را بی‌اعتنایی به نهادها و قوانین بین‌المللی و تجاوز به کل دنیا دانست. وی تأکید کرد، ترامپ می‌خواهد ایران، ونزوئلا و سوریه را تنبیه کند و چیزی را که از راه نظامی بدان نرسیده، از راه تحریم بدست آورد.

«امانوئل کاچیکوو»، وزیر نفت نیجریه هم روز پنجشنبه در واکنش به تصمیم آمریکا برای لغو معافیت‌های کشورها از تحریم‌های مربوط به واردات نفت ایران، گفت «امکان ندارد» بتوان صادرات نفت ایران را به صفر رساند.

کاچیکوو که کشورش جزو کشورهای اوپک است گفته ایران «به نحوی» اقدام به فروش نفت به طرف‌های ثالث، اگرچه در مقادیر محدودتر خواهد کرد. وی تأکید کرد: «ایران قطعاً اقدام به فروش نفت خواهد کرد».

«مایا کاسیانچیچ» سخنگوی اتحادیه اروپا هم روز سه‌شنبه از خودداری آمریکا از تمدید معافیت‌های تحریمی واردکنندگان نفت ایران ابراز تأسف کرد و گفت این اقدام بیش از پیش توافق هسته‌ای را تضعیف می‌کند.

وی گفت: «ما از اعلامیه دیروز ایالات متحده مبنی بر خودداری از تمدید کلیه معافیت‌ها، متأسفیم. این اقدام بیش از پیش اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را تضعیف می‌کند. تا زمانی که ایران به اجرای کامل و مؤثر برجام ادامه دهد، ما به عنوان اتحادیه اروپا، به پایبندی به این توافق ادامه خواهیم داد.»

وزارت خارجه روسیه نیز در بیانیه‌ای روز سه‌شنبه تصریح کرد هدف فشارهای آمریکا علیه ایران تبدیل کردن این کشور به «مذاکره‌کننده‌ای فرمان‌بردار» است. مسکو همچنین تأکید کرد، آمریکا با بهانه‌های ساختگی در تلاش برای افزایش فشار علیه ایران و تغییر حاکمیت یک نظام مستقل از بیرون است.

در این بیانیه که بخش انگلیسی خبرگزاری اسپوتنیک آن را منتشر کرده، آمده است: «علی‌رغم اطمینان‌بخشی‌های منظم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر اینکه ایران به دقت تمامی تعهداتش را اجرا کرده، واشنگتن، بر پایه ادعاهای بی‌اساس این کشور را به داشتن بلندپروازی‌های مخفیانه موشکی و هسته‌ای متهم می‌کند. هدف، افزایش فشارهای بیرونی روی ایران بر پایه بهانه‌های ساختگی است تا در فرایندی مغایر قوانین بین‌المللی، تغییر حاکمیت یک نظام مستقل از بیرون حاصل شود.»

وزارت خارجه روسیه در ادامه تصریح کرد: «ایالات متحده با برگزیدن چنین ابزارهایی که عملاً تاکتیکی برای اختناق اقتصادی هستند مرتکب اشتباه شده و به زندگی مردم عادی ایران لطمه زده تا ایران را به مذاکره‌کننده‌ای فرمان‌بردار و آماده معامله طبق شرایط آمریکا تبدیل کند. چنین سیاستی اقتدار بین‌المللی آمریکا را تقویت نخواهد کرد- بقیه کشورهای دنیا به خوبی شاهد آن هستند که سیاست‌های واشنگتن، ستیزه‌جویانه‌تر و خطرناک‌تر شده است.»

«سرگئی ناریشکین» رئیس سرویس اطلاعات خارجی روسیه نیز روز جمعه در واکنش به این اقدام آمریکا، تأکید کرد تصمیمات واشنگتن علیه ایران و خروج از توافق هسته‌ای این کشور (برجام) یکی از گام‌هایی است که آمریکا در جهت بر هم زدن ثبات در منطقه غرب آسیا برداشته است.

«ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه نیز امروز (شنبه) در نشستی در پایتخت چین درباره مواضع ضد ایرانی دولت آمریکا صحبت کرد و گفت: «سخت است که بگوییم بعد از تصمیم ترامپ در زمینه تحریم‌های (نفتی) علیه ایران، چه اتفاقی برای بازار جهانی نفت می‌افتد. همگان دارند تعهداتشان را به عنوان اعضای "اوپک پلاس" انجام می‌دهند».

وی ضمن تاکید بر اینکه روسیه درصدد افزایش فوری میزان تولید نفت خود بعد از اقدام دولت آمریکا علیه صنعت نفت ایران نیست، افزود: «ما با اوپک برای حفظ تولید در یک سطح معین توافق داریم و این توافق تا ماه جولای پابرجاست. هیچ یک از شرکای ما از قبیل عربستان سعودی، در حال خارج شدن از توافقاتمان در درون اوپک نیست».

اشاره پوتین به انجام تعهدات توسط اعضای «اوپک پلاس»، اشاره به توافقی است که بین اعضای اوپک با برخی دیگر از کشورهای صادرکننده غیر عضو اوپک شامل روسیه حاصل شد؛ توافقی که طی آن طرف‌ها موافقت کرده بودند که به منظور باثبات‌سازی بهای جهانی نفت، میزان تولید نفت را کاهش دهند.