روسیاه‌تر از نفت

جام‌جم آنلاین: "در تلاش هستیم درآمد نفتی ایران را به صفر برسانیم و در این ارتباط دیگر هیچ معافیت نفتی را برای هیچ کشوری تمدید نمی‌کنیم" این شاید مهمترین بخش از اظهارات ضدایرانی پمپئو وزیر امورخارجه ایالات متحده در نشستی خبری ابتدای هفته گذشته‌ او باشد؛ همزمان با انتشار این خبر موج عظیمی از تحلیل‌ها در خصوص امکان به صفر رساندن صادرات نفت ایران و همچنین تاثیرات این تهدید بر بازار نفتی جهان منتشر شد.

در شرایطی که با اعلام این خبر، خریداران سنتی نفت خام ایران که دیگر نمی‌توانستند از معافیت‌های آمریکا استفاده کنند هرکدام به شکلی نسبت در تلاش بودند تا راه‌حلی برای استفاده از نفت با کیفیت و ارزان ایرانی و همچنین دور زدن تحریم‌های آمریکا پیدا کنند بازار ارز ایران و انرژی آمریکا همزمان نسبت به این خبر واکنش نشان داد؛ در حالی که با انتشار این خبر قیمت دلار در بازار ایران با افزایش 3 درصدی نسبت به روز قبل از حدود 13.500 به نزدیک 14.000 هزار تومان رسید، در ایالات متحده به یکباره قیمت بنزین با جهش 65 درصدی از متوسط گالنی ۲.۸۴ دلار تا 4.7 دلار برای هر گالن در برخی ایالات‌ها افزایش پیدا کرد.

اقتصاد ایران این روزها در حالی به خبر لغو معافیت‌ خریدران نفت ایران بی‌تفاوت است که مقامات ایالات متحده و همپیمانان آن‌ها تمام تلاش خود را برای نشان دادن فشار حداکثری به ایران انجام داده‌ و دستگاه‌های تبلیغاتی بیگانه لحظه به لحظه در حال مخابره اخبار مربوط به خط و نشان مقامات رسمی آمریکا در خصوص طرف‌های تجاری ایران هستند، با این حال واقعیت این است که تمام این فضاسازی‌ها بیش از آنکه جامعه ایران را ملتهب کند بازار جهانی نفت را به تکاپو انداخته و قیمت نفت که بعد اجلاس اخیر اوپک شیب صعودی پیدا کرده در حالی از پله‌های کانال 70 دلار بالا می‌رود که پیش‌بینی‌ها خبر از رسیدن آن به کانال 80 دلار، حداکثر طی شش ماه آینده می‌دهند.

واقعیت این است که علی‌رغم تمام تلاش‌های ایالات متحده و همپیمانانش در خصوص بزرگ‌نمایی عدم تمدید معافیت‌های خرید نفت از ایران برای تحمیل فضای روانی منفی به اقتصاد کشور و نگران‌کردن افکار عمومی نسبت به آینده، آمریکا تمام کارت‌های دست تحریمی خود را قبل از اردیبهشت ماه سال گذشته همزمان با اعلام خروج از برجام بازی کرده و با رو شدن پتانسیل کشور برای دور زدن تحریم‌ها در یکسال اخیر عملا تمام حباب‌های التهابی بازار ایران را از دست داده است، از سوی دیگر اما اقتصاد جهانی فضای متفاوتی را از زمان همزمان با اعلام کاهش تولید نفت اوپک و روسیه تجربه می‌کند؛ بحران‌های متفاوت در ونزوئلا، لیبی، الجزایر و نیجریه تولید نفت را از مقدار توافق شده بیشتر کاهش داده و اکنون خبر تمدید نشدن معافیت خریداران نفت ایران توسط ایالات متحده بیش از قبل بر آتش التهاب بازار نفت دمیده است، در این شرایط هرچند آمریکا تلاش دارد علاوه بر افزایش تولید نفت و حتی عرضه ذخایر استراتژیک خود به بازار عربستان و امارات را برای بازگرداندن مقدار تولید به وضعیت قبل تشویق کند اما کارشناسان معتقدند در صورتی که همه چیز به وضعیت سال قبل بازگردد هم بازار با کمبود حدود 1.5 میلیون بشکه نفت مواجه است و افزایش فشارها به ایران هم بر وخامت آن خواهد افزود.

در شرایطی که اکثر قریب به اتفاق کارشناسان جهانی حوزه انرژی با توجه به تجربه‌های قبلی تحریم‌های ایالات متحده و شورای امنیت معتقد هستند صادرات نفت ایران به هیچ‌‌وجه به کمتر از 800 هزار بشکه در روز نخواهد رسید و ایران راه‌های رسمی و غیررسمی بسیاری برای صادرات نفت پیش‌روی خود دارد، بلوف نفتی ترامپ در فاصله یکسال مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در حال تبدیل شدن به یک بحران جدی برای دولت حاکم در کاخ سفید است و افزایش قیمت هیجانی این‌ روزهای بنزین در پی اعلام لغو معافیت خریدارن نفت ایران می‌تواند محبوبیت 30 درصدی ترامپ را بیش از پیش کاهش دهد، موضوعی که به طور قطع مورد توجه دولتمردان ایالات متحده بوده و همین مساله نشان می‌دهد آمریکا بیشتر از آنکه بدنبال تلاش برای انجام ماموریت غیرممکن صفر کردن صادرات نفت ایران باشد در حال بازی با افکاری عمومی ایرانیان است، حقه‌ای قدیمی که روی ترامپ را از نفت هم سیاه‌تر کرده است.