اندیمشک بدون توقف!

اولین بار که در جام‌جم درخصوص مسیر ریلی اندیمشک ـ دورود و قطارهای محلی‌اش نوشتیم، چهار سال پیش بود؛ 24 آذر 93 که قطار محلی تعطیل شده بود.حدود 40 هزار نفر در مناطق حاشیه قطار محلی اندیمشک -دورود زندگی می‌کنند و این قطار روزانه 1200 مسافر که غالب آنها روستاییان و عشایر منطقه‌اند را جابه جا می‌کند. پس از انتشار خبر جام‌جم، و حدود ده روز بعد حرکت این قطار ریلی از سرگرفته شد و امیرهوشنگ عارفیان، رئیس سابق شورای روستای تووه با ارسال نامه‌ای از جام‌جم به خاطر درج خبر که باعث راه‌اندازی قطار محلی شده بود، قدردانی کرد که آن را هم بازنشر کردیم. خبر بعدی در مورد این مسیر ریلی که تنها جاده دسترسی و ارتباطی مردم روستاهای منطقه به شهرهای اطراف از جمله اندیمشک در خوزستان و دورود لرستان است، خبر خوشی بود، اما خبری که نوروز سال گذشته منتشر شد و حکایت از راه‌اندازی قطار گردشگری در این مسیر بهشتی داشت؛ قطاری که تنها در بهار طبیعت و در ایام نوروز مسافران و گردشگران را در این مسیر می‌گرداند.
توقفگاه پرخطر قطار که راه افتاد و مسؤولان؛ از استاندار خوزستان گرفته تا مسؤولان راه‌آهن با آن قطار، در این مسیر گردشگری سفر و آن را معرفی کردند، کمابیش با مشکلات و محرومیت‌های روستاهای مسیر هم آشنا شدند و وعده پیگیری رفع این مشکلات و محرومیت‌ها را که عمدتا نبود امکانات اولیه زندگی مثل آب و برق و بهداشت و مدرسه و... است به مردم دادند؛ اما تا امروز و آن‌طور که مردم این مناطق به ما می‌گویند نه‌تنها گرهی از مشکلاتشان باز نشده، که آنها هراز گاه داغدار از دست دادن یکی از عزیزانشان یا قطع عضو آنان در زیر چرخ‌های قطارند؛ آن هم تنها به یک دلیل، به دلیل آن‌که در برخی از این روستاها ایستگاهی برای پیاده و سوار شدن مسافران وجود ندارد؛ یعنی همان مردم محلی که برای خرید مایحتاج خود از شهر و فروش محصولاتشان راهی ‌جز استفاده از قطار محلی و تردد با آن ندارند.
اینها را امیرهوشنگ عارفیان، یکی از اهالی روستای تووه و رئیس سابق شورای روستا به ما می‌گوید: قطار از 90 سال پیش به این منطقه آمد و با وجود آن‌که مردم روستای کوهستانی تووه (تونل سیزده)، را به دنیای بیرون مرتبط کرد و نعمتی بود بزرگ، اما با خودش نقمت هم کم نیاورد. اول این‌که با احداث تونل راه‌آهن در کنار این روستا تنها چشمه کنار روستا آلوده شد و عملا فاضلاب توالت و دستشویی همه قطارهای مسافری در تونل سیزده وارد آب این چشمه می‌شود و مردم به ناچار استفاده می‌کنند بدون آن‌که تدبیری برای رفع این مشکل اندیشیده شود. دوم آن‌که روستای تووه فاقد تلفن ثابت و پوشش تلفن‌همراه است و بارها حوادث تلخی برای مردم روی داده که چون روستا جاده دسترسی ندارد، مجبور به استفاده از قطار محلی‌اند که روزی دوبار از روستا عبور می‌کند بدون آن‌که زمان آمد و شد آن به مردم اطلاع داده شود. از همین رو روستاییان مجبورند در توقفگاهی که فاقد امکانات سرمایشی در تابستان گرم و گرمایشی و اسکان در سرمای خشن کوهستانی زاگرس است، و سکوی سوار و پیاده شدن مسافر و روشنایی هم ندارد، منتظر ورود قطار بمانند.
عارفیان می‌گوید نبود ایستگاه قطار در نزدیکی روستا تاکنون به مرگ چند نفر از اعضای روستا و عشایر منطقه و قطع عضو تعدادی منجر شده، اتفاقی که البته باعث شد سال گذشته پس از حادثه تلخ مرگ جوان روستایی (حسین جرنگ) مسؤولان راه‌آهن سکویی احداث کنند که این سکو به‌خاطر همسطح نبودن با پله‌های پایینی قطار و فاصله زیاد ان تا پله فوقانی قطار عملا ناقص و استاندارد نبود و راه‌آهن با نصب تابلویی سوار و پیاده شدن مسافر را در سکوی فوق ممنوع کردند. مسافران حال مجبورند در ارتفاع زیاد و زمین ناهموار و شنی به‌سختی سوار شوند به‌خصوص سالخوردگان کودکان و بیماران به‌ویژه در تاریکی مطلق که راه‌آهن قول داد روشنایی ایجاد کند که تا به حال ایجاد نشده است.

هیچ؛ سهم این روستای گردشگری

تووه روستایی در 80 کیلومتری اندیمشک و در مکانی کوهستانی که هیچ جاده‌ای آن را به شهرهای پیرامونش متصل نمی‌کند، با 26 خانوار ثابت و 30 خانوار مهاجر عشایر و مجموعا 250 نفر که بخشی از این جمعیت را جوانان تشکیل می‌دهند. با همه این تفاسیر اما این روستا مدرسه، خانه بهداشت و همچنین برق و روشنایی ندارد. علاوه بر اینها آب این روستا هم به دلیل گذر از تونلی که قطار از آن عبور می‌کند، بسیار آلوده و غیرقابل شرب است. علی زبردست رئیس شورای روستا تووه را این‌گونه توصیف می‌کند: این منطقه بسیار زیباست و به دلیل وجود باغات سنتی، چشمه‌های پرآب و زلال و رودخانه‌های متعدد، از ظرفیت‌های بالایی برای تبدیل شدن به یک منطقه نمونه گردشگری برخوردار است،‌ اما به دلیل نبود امکانات اولیه زندگی، نه تنها این روستا برای ورود گردشگران آمادگی ندارد که بسیاری از خانواده‌ها نیز از آنجا مهاجرت کرده یا فرزندان خود را برای برخورداری از امکان تحصیل به شهر فرستاده‌اند.
رئیس شورای روستا با بیان این‌که پیگیری‌های پیوسته اهالی روستا هنوز تا به امروز نتیجه نداده و این منطقه همچنان نادیده گرفته می‌شود، به موضوع گذر قطار از این روستا اشاره کرده و می‌افزاید: در پنج سال گذشته دو نفر بر اثر سوانح ریلی که البته مربوط به سوار و پیاده شدن مسافران در توقفگاه تووه بوده، جان خود را از دست داده‌اند. به گفته وی، دلیل این حوادث تلخ، نبود سکو و روشنایی در این توقفگاه است و از انجا که زمان عبور قطار از روستا به تاریکی شب می‌خورد، لزوم وجود نور کافی در مکان توقف قطار ضروری است.
آن‌طور که این مسؤول محلی می‌گوید، شورای روستا برای آوردن نور به توقفگاه تاریک بسیار تلاش کرده و هر بار به درهای بسته خورده و آخرین پاسخی که دریافت کرده، این بوده که برای نصب یک چراغ خورشیدی به 14 میلیون بودجه نیاز داریم که در حال حاضر امکان اختصاصش برای چنین توقفگاهی امکان‌پذیر نیست.

راه‌آهن کوتاهی نکرده

مهرداد انصاری، مدیرکل راه‌آهن زاگرس در تشریح حدود وظایف و مسؤولیت‌های راه‌آهن در تامین امنیت و امکانات ایستگاه‌ها و توقفگاه‌ها به جام‌جم می‌گوید: روشنایی ایستگاه‌ها و توقفگاه‌ها به‌ عهده راه‌آهن است؛ همچنین ساخت سکوها و دیگر امکانات لازم در این مکان‌ها، اما آنچه که در این خصوص باید مد نظر قرار داد، تفاوت میان ایستگاه و توقفگاه در تقسیم‌بندی‌های مکانی راه‌آهن است.
او در اینباره توضیح می‌دهد: ایستادن در ایستگاه برای قطارها اجباری است؛ در حالی که این امر در توقفگاه‌ها اجباری نبوده و بنا بر شرایط و به دستور رئیس قطار می‌تواند توقف صورت بگیرد یا نگیرد. پس با استناد به این موضوع باید گفت ساخت سکو یا تامین نور توقفگاه‌ها لزوم قانونی نداشته و بنا بر اقتضا می‌توان در این مورد تصمیم گرفت.
به گفته انصاری، ایجاد سکو و هرگونه تاسیسات دیگری در توقفگاه‌ها می‌تواند برای حرکت قطارهای دیگر خطوط ایجاد مشکل کند و امنیت مسافران را به خطر بیندازد؛ در واقع آن‌گونه که این مدیر‌کل تشریح می‌کند، ایجاد کوچک‌ترین تغییرات در توقفگاه‌ها باید با در نظر گرفتن اصول فنی و قانونی بوده و همین امر ساخت سکو و دیگر امکانات را در توقفگاه مربوط به روستای تووه با دشواری مواجه می‌کند. با این همه آن‌طور که انصاری می‌گوید، همه توقفگاه‌ها بررسی و با در نظر گرفتن موقعیت هر یک از آنها جای ساخت سکو مشخص شده که البته این موضوع برای روستای تووه با توجه به جغرافیای کوهستانی و ویژه منطقه، ملاحظات خاص خود را داشته است.
مدیر‌کل راه‌آهن زاگرس در ادامه می‌افزاید: در حال حاضر توقفگاه تووه دو سکو دارد و ضروری است مسافران تنها از طریق این دو مکان سوار و پیاده شوند. او درخصوص روشنایی این توقفگاه نیز می‌گوید: توقفگاه تووه به یک موتورخانه مجهز است که اتفاقا هر روز-در حالی‌که به هیچ عنوان در حوزه وظایف قانونی راه‌آهن نیست - برای یکی دو ساعت برق روستا را تامین می‌کند؛ اما با توجه به توضیحات مذکور در مورد قوانین مربوط به توقفگاه‌ها و همچنین محدودیت توان این تاسیسات در تامین برق این مکان، نمی‌توان روشنایی دائمی فراهم کرد. در همین حال، انصاری به موظف بودن قطارها در داشتن چراغ سیار، برای تامین نور توقفگاه‌های فاقد روشنایی در زمان توقف و سوار و پیاده شدن مسافران اشاره می‌کند و می‌گوید: این قانون از سال گذشته لازم‌الاجرا شده و اگر قطاری مجهز به چراغ سیار نباشد، دچار تخلف شده است. این مقام مسؤول با تاکید بر این‌که پرونده اتفاقات گذشته از جمله کشته شدن یک نفر در سال پیش، در جای خود و هر یک به صورت جداگانه بررسی شده، خاطر نشان می‌کند: با ایجاد سکو و استفاده از چراغ سیار، تلاش شده از وقوع اتفاقات گذشته جلوگیری شود؛ همچنین ماموران قطار موظفند ورود و خروج آخرین مسافر به قطار را کنترل کرده و پس از آن به رئیس قطار اطلاع دهند تا او نیز دستور ترک توقفگاه یا ایستگاه را صادر کند. حالا اگر در این میان مسافران پس از حرکت قطار به سوار یا پیاده شدن از آن مبادرت کنند، مسؤولیتی از این حیث متوجه مامورین قطار و مسؤولان راه‌آهن نیست.