آموزش سواد رسانه ای به کودکان یا سانسور

دکتر علی‌اصغر کیهان‌نیا در گفت‌وگو با جام‌جم آنلاین در ارتباط با تاثیر رسانه در تربیت کودکان بیان داشت: امروزه تاثیر رسانه ها در تربیت فرزندان بیش از خانواده ها است. چراکه رسانه ها ترکیبی از تصویر و رنگ است. بنابراین جذابیت بسیار بالایی برای کودکان دارد؛ آنچه که باعث مشکلات در بازی رسانه ای برای آنها می شود، افراط در استفاده از آن است و آسیب پذیرترین قشر کاربران رسانه ای و اینترنت کودکان هستند.

وی درباره آسیب های ناشی از استفاده بیش از حد ابزار رسانه تصریح کرد: یکی از مهمترین عوامل در استفاده از رسانه ها مدت زمانی است که کودک یا نوجوان از آن استفاده می کند. چراکه استفاده طولانی مدت از کامپیوتر لپ تاپ یا تبلت و... باعث اشکال در بینایی و سایر آسیب های جسمانی است.

این مشاور خانواده بر مدت زمان مجاز برای استفاده کودکان زیر 10 سال از ابزار رسانه هشدار داد و تاکید کرد: فعالیت کودکان زیر ۱۰ سال در این رسانه ها نباید بیش از یک ساعت و ۱۵ دقیقه در روز باشد؛ به‌خصوص اینکه تاکید شده است این مدت نباید بصورت پیوسته باشد و باید به دو قسمت در طول روز تقسیم شود؛ از مشکلات دیگر در این زمینه می توان اطلاعات ناکافی والدین از فضای مجازی اشاره کرد. زیرا کودکان می توانند والدین ناآگاه خود را فریب دهند.

کیهان‌نیا ادامه داد: اینترنت با وجود چیزهای سرگرم کننده و آموزنده به کودکان، خطری جدی نیز برای آنها محسوب می شود. بدون تردید در عصر حاضر بهره‌گیری از امکانات و فناوری های روز مانند رایانه و اینترنت برای همه انسانهای فهیم محقق و توانمند امری لازم و ضروری محسوب می شود.

وی با بیان اینکه هر وسیله و دستگاهی که نسبت به استفاده از آن کم توجهی و بی دقتی صورت گیرد می تواند آسیب رسان باشد، گفت: متاسفانه بیشتر خانواده ها به خصوص کودکان از بصیرت و بینش علمی و نظم و ترتیب منطقی برخوردار نیستند و فرهنگ استفاده از برنامه های تلویزیونی و رایانه ای هنوز میان افراد جامعه آنطور که شایسته است، رواج پیدا نکرده است.

این مشاوره خانواده هشدار داد: برخی از والدین برای سرگرم کردن کودکان آن ها را به استفاده از این ابزار ها تشویق می کنند. از این رو استفاده از رسانه ای که اطلاعات کافی در آن زمینه وجود ندارد، می تواند بسیار خطر آفرین باشد.

کیهان‌نیا ادامه داد: به طور کلی رسانه ها به ابزارهای انتقال پیامها از فرستنده یا فرستندگان به مخاطب یا مخاطبان به گفته می شود در دنیای پر شتاب فناوری امروز رسانه‌های جمعی افراد را به صورت انفرادی به خود مشغول کرده و آنها را از تعامل با دیگران باز می دارد. اگر والدین بر این رسانه ها کنترل لازم را داشته باشند بسیار مفید خواهند بود.

وی با اشاره به بازیهای کامپیوتری تصریح کرد: در بیشتر بازی های رایانه ای خشونت حرف اصلی را میزند، نابود کردن، از کارانداختن غیر جاندار، تخریب اموال، بالا بردن صدا با هدف ترساندن و... در حال حاضر نیز مسئله تاثیر گذاری خشونت در بازی های ویدیویی بر بازیکنان آن به خصوص قشر کودک و نوجوان بسیار زیاد است و تاثیر گذاری این بازی ها بر ادراک احساس و رفتار پرخاشگرانه تایید شده است.

این مشاور خانواده با اشاره به انتخاب صحیح بازی های رسانه ای برای کودکان، گفت: آنچه والدین درمورد بازی ویدیویی که بیش از حد خشونت آمیز لازم است بدانند آن است که در مورد بازی قبل از خرید آن تحقیق کنند. همچنین سواد رسانه ای والدین و کودکان باید افزایش یابد. بسیاری از بازی ها خلاقیت کودکان را افزایش می‌دهند و والدین می‌توانند کودکان را در استفاده از رسانه جایگزین و مطمئن همراهی کنند.

کیهان‌نیا با تاکید بر اینکه والدین موثرترین و نزدیک‌ترین الگوی رفتاری برای کودکان هستند، افزود: والدین بخشی از زندگی فرزندتان را تشکیل می‌دهند و همواره به عنوان الگویی برای آنان محسوب می‌شوند. سرمشق قرار دادن والدین بخش طبیعی است و باید این وظیفه در قبال خانواده و اجتماع به درستی انجام شود. چرا که در این صورت خانواده برای کودک امنیت ایجاد می کند.

وی تصریح کرد: والدین مهمترین عامل آموزش اخلاق به کودکان محسوب می شوند. طرز برخورد و واکنش های رفتاری در برابر درست و غلط، خوب و بد همچنین رفتار پذیرفتنی یا ناپسند می‌تواند به رشد اخلاق در وجود کودک کمک کند.

این مشاور خانواده در ادامه افزود: آموزش مفاهیم اخلاقی به کودکان کار آسانی نیست. اما هر قدر توانایی شناختی کودک افزایش یابد برای والدین توضیح دادن و دلیل آوردن آسان تر می شود و آنها بهتر می آموزند که رفتارشان را کنترل کنند.

وی با بیان اینکه نقش رسانه‌های جمعی نظیر تلویزیون نیز در آموزش به کودکان بسیار مهم است، گفت: کودکان در برابر انتقاد، گوش شنوایی ندارند و باید مسائل در قالب طنز به آنها آموزش داده شود و برخی آینده‌نگری ها در برابر انجام برخی کارها مانند کتاب خوانی در قالب برنامه های تلویزیونی برای کودکان توضیح داده شود.

کیهان‌نیا در پایان افزود: حضور در فضای مجازی و استفاده از ابزارها و امکانات متنوع آن برای خانواده و فرزندان ما امری اجتناب‌ناپذیر است. پس بهتر است قبل از آنکه فرزندانمان را تنها و بدون آمادگی در این فضا رها کنیم فرصت ها و تهدیدات فضای مجازی را بشناسیم و خانواده خود را برای بهترین بهره برداری آماده کنیم.

نسترن نعمتی/جام جم آنلاین