دولت با فرصت سقوط دلار چه کند؟

تقریبا هیچ صرافی از مردم ارز خریداری نمی‌کرد و همین مساله موجب شد عصر سه‌شنبه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از تمامی بانک‌هایی که مجاز به عملیات ارزی هستند بخواهد نسبت به خرید ارز از مردم اقدام کنند. بانک مرکزی با اشاره به تمایل مردم به فروش ارزهای خود و امتناع دلالان ارز و برخی از صرافی‌ها برای خرید ارز، از مردم خواست با مراجعه به شعب ارزی بانک‌های دارای مجوز عملیات ارزی نسبت به فروش ارزهای خود به قیمت اعلامی اقدام کنند. در پی روند کاهشی نرخ ارز طی سه روز گذشته، بازار آزاد ارز بسیار شلوغ بود و مردم برای فروش ارزهای خود به بازار هجوم آورده‌اند و نرخ خرید دلار بین دلالان رقمی بین ده تا 12 هزار تومان بود. بسیاری از مراجعه‌کنندگان به بازار برای فروش، کسانی بودند که در زمان گرانی، این ارزها آنها را خریده‌اند. البته در این شرایط شمار دیگری که اغلب دانشجو هستند با هدف تأمین ارز دانشجویی برای خرید با قیمت بهتر به بازار آمده بودند.

فعالان بازار ارز هم می‌گفتند: با وجود ازدحام جمعیت، خرید و فروش چندانی انجام نمی‌شود زیرا هم خریداران احتیاط می‌کنند و هم فروشندگان به‌دلیل این‌که قیمت‌ها بسیار پایین آمده بندرت حاضر به فروش می‌شوند.

کارشناسان اقتصادی معتقدند دولت و بانک مرکزی با مداخله در بازار، عامل اصلی کاهش نرخ ارز هستند و بهتر بود این مداخله از هفته‌ها قبل صورت می‌گرفت تا قیمت دلار به 20 هزار تومان نرسد و التهابات روانی در جامعه ایجاد نکند.

در شرایط فعلی، کارشناسان اقتصادی توصیه‌هایی به دولت و بانک مرکزی دارند تا مانع بازگشت دوباره التهاب در بازار ارز شود.

مهدی حنطه: برنامه ویژه برای تورم انتظاری

از ابتـــــــــــــــــــــــدای فروردین‌ماه که نرخ ارزهای خارجی در ایران دارای نوسان شد تا این‌که در اواخر هفته گذشته قیمت دلار 20هزار تومان را تجربه کرد هیچ مبنای اقتصادی نداشت و بیشتر جو روانی و خواسته دولت بود. در دو روز اخیر نرخ ارز روند نزولی را طی کرد و این در حالی اتفاق افتاد که درآمدهای ارزی دولت که بیشتر از محل نفت به دست می‌آید تغییری نداشته است و مشخص است که دولت به صورت مستقیم برای کنترل بازار ورود کرده است. سیاست‌های به کار رفته در شش‌ماهه گذشته باعث شد تا دلالان سود زیادی به جیب بزنند و تورم انتظاری در کشور به‌وجود آمد که دولت باید برای این بخش به صورت ویژه، برنامه داشته باشد.

بهنام ملکی: مراقبت بازارها از سفته‌بازها

اکنـون در جنگ اقتصادی هستیم و هرگونه اخبار مثبت و منفی در بازار می‌تواند به سرعت تاثیرگذار باشد. برخی شبکه‌های خارجی نیز با تأثیر بر رفتار مردم داخل ایران قصد تخریب اقتصاد ایران را دارند و مردم نباید به این موضوعات توجه کنند. به نظر می‌رسد روابط میان ایران و اروپا و همچنین چراغ سبز آنها برای همکاری با کشورمان باعث شده تا حدی روی بازار ارز تأثیر بگذارد که البته موضع منفی آمریکا علیه ایران می‌تواند این تأثیر را خنثی کند. نکته قابل توجه کاهش نرخ ارز این است که سفته‌بازان در حال ترک این بازار هستند و دولت باید مراقب و آگاه باشد که بازارهای دیگر تحت تأثیر پول این افراد تخریب نشود.

مسعود دانشمند : دولت به دخالت خود در بازار ادامه دهد

نرخ ارز از ابتدای سال به صورت غیرواقعی روند صعودی را پیش گرفت و شش‌ماهه ابتدای سال را به فضای ملتهب اقتصادی تبدیل کرد. در ورای سیاست‌های نادرست ارزی بازارهای مختلفی تشکیل شد و سفته‌بازان آن را هدایت می‌کردند. نکته قابل توجه اینجاست که یک بازار غیررسمی در کوچه پس‌کوچه‌های شهرها تشکیل شده بود که با بسته‌های جدید ارزی بانک مرکزی این بازار حذف شد و دوباره معاملات زیرنظر صرافی‌ها صورت گرفت. البته سفته‌بازان هنوز هم خواستار بازگشت شرایط نوسانی هستند، چون سود زیادی به جیب می‌زدند، اما سیاست‌های ارزی دولت باعث شد تا نرخ ارز کاهش یابد و باید این سیاست را مانند دیروز به مرحله اجرا برساند و بازار را کنترل کند.

بیژن عبدی : مراقب FATF‌ باشیم

دیــــــــــــــروز صبح قیمت دلار 8 هزار تومان اعلام شد و یک‌باره مردم برای فروش دلارهای خانگی پشت در صرافی‌ها صف بستند تا بتوانند به قول خودشان از ضرر بیشتر جلوگیری کنند، اما حوالی ساعت 14 دوباره قیمت به 15 هزار و 500 تومان رسید. به نظر می‌رسد نوسان قیمت در این زمینه خیلی تأثیر ندارد و دست‌هایی پشت پرده است که اشاره به برخی از آنها قابل توجه خواهد بود. وقتی نرخ دلار به زیر ده هزار تومان رسید حمید بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در انگلیس اظهار کرد حالا که نرخ دلار ارزان شده FATF‌ را هم تصویب کنید تا این نرخ تثبیت شود، در حالی که ارتباطی میان نرخ ارز و FATF وجود ندارد، اما دولتمردان ما اصرار دارند اقتصاد ایران را به مسائل خارجی گره بزنند. اظهارنظرهایی که در مورد FATF می‌شود دقیقا همان صحبت‌هایی است که در زمان به نتیجه رسیدن مذاکرات اعلام می‌شد و واقعا بنده به عنوان یک اقتصاددان نمی‌دانم چرا دولتمردان می‌خواهند پای کشور را در مسائل بین‌المللی گیر بیندازند.

کامران ندری : ورود بانک مرکزی

نــــــــرخ ارز واقعی بین 8 تا 10 هزار تومان است، اما در هفته‌های گذشته این نرخ به بالاتر از 20 هزار تومان رسید و شاهد بزرگتر شدن حباب قیمتی این کالا در بازار بودیم. بزرگ شدن این حباب به دلیل اظهارنظرهای جنجالی روسای‌جمهور کشورهای غربی در مورد ایران بود. در این شرایط کوچک‌ترین تلنگر می‌تواند بزرگ‌ترین تأثیر مثبت را در بازار بگذارد.

از ابتدای هفته جاری بانک مرکزی به عنوان اولین اقدام خود در شش‌ماهه گذشته تصمیم گرفت در بازار دخالت کند و دولت باید به مقامات خود تاکید کند که هیچ اظهارنظری نداشته باشند تا این فضا تثبیت شود. البته حذف نرخ خوراک پتروشیمی‌ها به نرخ دولتی هم در بازار تأثیر داشت و از این پس پتروشیمی‌ها باید ارز مورد نیاز خود را از سامانه نیما تهیه کنند.

مهدی تقوی: بانک مرکزی سیاست‌های کنترلی خود را افزایش دهد

بالا رفتن قیمت دلار موجب شده بود تا نرخ تورم نیز دورقمی شده و به حدود 14 درصد برسد و این آینده سیاسی دولت را در خطر می‌انداخت، زیرا دولت توانسته بود، نرخ تورم را تک‌رقمی کند و به 8 درصد برساند. البته قیمت بالای ارز در کشور برای دولت درآمد ایجاد می‌کند و همواره دولت دوست دارد از این درآمد استفاده کند، اما قیمت بالای ارز فشارهای اقتصادی را به مردم اعمال می‌کند، ولی به هر دلیل دولت تصمیم گرفته است بانک مرکزی در بازار ارز اندکی مداخله داشته باشد که قیمت ارز پایین بیاید و این یک اثر روانی را در بازار خواهد گذاشت.

این موضوع نشان می‌دهد، دولت اگر بخواهد، می‌تواند نرخ ارز را کنترل کند و به نظر من کنترل نرخ ارز برای کنترل تورم بوده است و امیدوارم بانک مرکزی سیاست‌های کنترلی خود را افزایش دهد تا قیمت ارز روند کاهشی خود را داشته باشد، زیرا این موضوع منجر به افزایش ارزش پول ملی خواهد شد. اقتصاددان‌های خوبی در بانک مرکزی حضور دارند و رئیس‌کل باید از نظر این افراد استفاده کند تا روند کاهشی نرخ ارز حفظ شود.

احسان سلطانی : قاچاق و واردات کنترل شود

سعدی می‌فرماید: چو دخلت نیست خرج آهسته‌تر کن. این حکایت دولت دوازدهم است که در فروردین‌ماه با اعلام این‌که منابع ارزی کافی در اختیار داریم و هر کسی هر میزانی که بخواهد در اختیارش قرار می‌دهیم اصرار داشت شرایط را خوب جلوه دهد اما منابع ارزی از دست رفت و حالا تبعات آن در اقتصاد مشاهده شده است. این‌که ما به صورت دستوری و غیرمنطقی یک نرخ را برای کالایی در نظر بگیریم و بگوییم همه چیز درست خواهد شد شرایط مطلوب نمی‌شود. دولت برای کنترل نرخ ارز باید به صورت مستقیم مداخله کند و اجازه واردات بیهوده که نتیجه آن از دست رفتن منابع ارزی است را ندهد. همچنین از قاچاق کالا باید جلوگیری شود و منابع را در بخش تولید سرمایه‌گذاری کند.

ابراهیم جمیلی: حمایت از تولید

بازار ارز به صورت هیجانی افزایش قیمت را تجربه کرد و حالا با همین وضعیت روند نزولی دارد. اتفاق خاصی در اقتصاد ایران نیفتاده است که بخواهد در نرخ ارز تاثیرگذار باشد. در این شرایط اگر دولت قصد دارد به کمک اقتصاد ایران بیاید، نباید از کمک‌ به بخش تولید غافل شود. کاهش تولید تبعات زیادی را به دنبال دارد که یکی افزایش واردات است که نتیجه آن افزایش تقاضای ارز است؛ ضمن این‌که بخشنامه‌هایی که تاکنون صادر و ابلاغ شده تأثیر چندانی در بازار نداشته و بیشتر به اقتصاد ایران ضرر زده تا این‌که مفید واقع شود. دولت باید شجاعانه ارز غیر از کالای اساسی و دارو را با نرخ آزاد محاسبه کند و در آن صورت که درآمد زیادی نصیبش می‌شود، می‌تواند از بخش کارگری، کارمندی و اقشار آسیب‌پذیر به صورت یارانه نقدی و غیر نقدی حمایت کند.

علی سرزعیم : تأثیر عملکرد دولت بر رفتار اقتصادی مردم

وقتی بازاری آشفته می‌شود دولت برای کنترل آن باید وارد عمل شود. در این صورت اگر مردم احساس کنند که دولت برنامه مشخصی برای کنترل اقتصاد و این بازار آشفته دارد از انجام فعالیت‌های سوداگری خودداری می‌کنند، اما زمانی که هیچ عکس‌العملی از سوی دولت مشاهده نکنند فرضیه را بر مبنای پرریسک‌بودن بازار می‌گذارند و معاملات سوداگری به نقطه اوج خود می‌رسد.

آلبرت بغزیان: جو روانی اما غیر‌مؤثر در بازار

دیروز صبح دلار با نرخ 8000 تومان اعلام شد، اما در بازار شرایط به گونه‌ای دیگر پیش می‌رفت. برخی تحلیلگران اقتصاد هم معتقدند عرضه دلارهای خانگی باعث کنترل بازار ارز شد، اما نکته اینجاست که حجم معاملات مردم و میزان دلاری که در خانه‌ها قرار دارد حجم کمی از کل دارایی‌های اقتصاد را شامل می‌شود و اصلا تأثیر مستقیم ندارد. در ابتدای سال دولت اعلام کرد منابع ارزی کافی است، اما یک‌باره بازار با افزایش قیمت زیادی روبه‌رو شد. در این صورت مشخص شد که دولت و بانک مرکزی ارز کافی برای کنترل و تزریق در بازار در اختیار ندارند. اگر دولت دلار کافی در اختیار داشت با تزریق آن در بازار مانع افزایش قیمت می‌شد، اما وقتی افسار این کالا از دست دولت خارج شد، بانک مرکزی هم گذاشت تا جایی که می‌تواند بتازد.

محمد حسین علی اکبری

اقتصاد