همفکری برای «زخم»

دکتر سید‌مهدی طبایی، رئیس کنگره و رئیس جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران در خصوص چگونگی شکل‌گیری و هدف از برگزاری این کنگره به جام‌جم گفت: جهاد دانشگاهی ماهیت فناورانه دارد و به صورت نسبتا مستقل فعالیت می‌کند. این یعنی بخش عمده هزینه‌های جهاد از طریق ثروت‌آفرینی تامین می‌شود و شاید بتوان از آن به عنوان یکی از الگوهای موفق در حوزه مدیریت کشور نام برد. این مجموعه از معدود نهادهای نیمه‌خصوصی کشور است که در حوزه پژوهش و فناوری مشغول به کار است. به همین دلیل رویکرد تحقیقات در جهاد دانشگاهی ممکن است با سایر نهادهای تحقیقاتی کشور متفاوت باشد. زیرا به دلیل کمبود بودجه و کمبود نیروی انسانی در مقایسه با نهادهای پژوهشی دولتی کشور، باید بسیار گزینش شده و انتخابی‌تر پژوهش کند و معمولا رویکرد حل مساله و کاربردی دارد.

وی ادامه می‌دهد: براساس همین اصل، پژوهشگران جهاد در چند سال گذشته رویکرد ویژه‌ای به حوزه زخم و بافت داشتند، زیرا به نظر می‌رسد موضوعی بسیار مهم و تاثیرگذار در حوزه سلامت کشور است که کمتر به آن توجه شده است. تاسیس مرکز جامع ترمیم زخم برای بیمارانی که دچار زخم‌های مزمن مانند زخم بستر و زخم پا دیابتی می‌شوند و نیز پژوهشکده فناوری‌های زخم و ترمیم بافت یارا که در دو حوزه بالینی و علوم‌پایه مشغول مطالعه روش‌های درمانی زخم هستند، بر همین اساس بود. همچنین برای آموزش کادر پزشکی و سلامت برای درمان زخم نیز به صورت سالانه دوره‌هایی از طرف جهاد دانشگاهی در حال برگزاری است و از سال جاری این دوره به صورت بین‌المللی زیر نظر انجمن زخم اروپا در کشور برگزار خواهد شد.

دکتر طبایی با اشاره به این‌که معضل زخم مشکل بزرگی در حوزه سلامت است که عمدتا توجه خاصی به آن نشده و کمتر کسی می‌داند که میزان کشندگی زخم مزمنی مانند زخم پای دیابتی از سرطان سینه و پروستات که سرطان‌های شایع سال‌های اخیر هستند، بیشتر است، علت کم توجهی به موضوع زخم را بین‌رشته‌ای بودن و نبود وجود مسؤول خاص رسیدگی به این حوزه می‌داند. زیرا در خصوص زخم مزمنی مانند زخم پای دیابتی نمی‌توان گفت که فقط به یک گروه متخصص مانند متخصصان عفونت مربوط است؛ بلکه تخصص‌های مختلف در کنار هم باید مراحل مختلف درمان بیمار را پیش ببرند. در چنین شرایطی برگزاری این کنگره، هماهنگی میان متخصصان مختلف و آموزش آنها برای درمان زخم‌های گوناگون را تسهیل می‌کند.

کمک خیرین، هموارکننده مسیر درمان زخم‌های مزمن

در کنار غرفه‌های شرکت‌های مرتبط با حوزه ترمیم زخم و آسیب بافت، غرفه‌ای با نام انجمن خیریه ترمیم زخم و آسیب‌های بافتی حضور داشت که در خصوص عملکرد این انجمن نیز از دکتر طبایی پرسیدم. وی ضمن اشاره به هزینه‌های بالای درمان زخم‌های مزمن و حاد تاکیدکرد:‌ ما در این حوزه با کمبود منابع مالی مواجه هستیم و این موضوع با شرایط کنونی اقتصادی کشور ممکن است سخت‌تر نیز بشود. به همین دلیل برای این که بتوانیم از منابع خیریه و کمک‌های خیرین به صورت برنامه‌ریزی شده و اصولی برای کمک به این بیماران، که اغلب از اقشار آسیب‌پذیر جامعه هستند، بهره‌مند شویم، اولین مجمع خیرین زخم در پایان روز اول همایش با حضور برخی مسؤولان، فعالان حوزه ترمیم زخم و برخی هنرمندان با هدف معرفی فعالیت‌ها و نیازهای مالی مجموعه برای جذب نیروهای خیر برگزار شد.

لزوم توجه به آسیب‌های بافتی و زخم

دکتر محسن فاتح، معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی تهران و دبیر اجرایی کنگره، ضمن ابراز خرسندی از افزایش شرکت‌کنندگان در پنجمین دوره برگزاری کنگره نسبت به دوره‌های پیشین، تصریح کرد: میزان استقبال از کنگره امسال بیش از سال‌های پیش بود. حدود 220 مقاله دریافت کردیم که این موضوع نشان‌دهنده شنیده شدن پیام اهمیت آسیب‌های بافتی و زخم است که رسالت اصلی این کنگره است. به عقیده دکتر فاتح رویکرد کلی کنگره با توجه به مقالاتی که در آن ارائه شد، بیشتر به مراقبت‌های پیشگیری از ایجاد زخم و درمان‌های موثرتر برای بهبود زخم معطوف شده بود.

دکتر پروین منصوری، رئیس بخش پوست بیمارستان امام خمینی(ره) و دبیر علمی بخش بالینی کنگره، که برای پنج سال متوالی این سمت را به‌‌عهده دارد، در خصوص برنامه‌هایی که در کنگره برای ارتقا دانش پژوهشگران حوزه ترمیم آسیب بافتی و زخم ارائه شد به جام‌جم گفت: برای ارتقای دانش همکاران در این حوزه سه کارگاه آموزشی لارودرمانی زخم (Maggot debridement therapy)، روش‌های نوین پیشگیری از آثار زخم و مدیریت زخم بستر مزمن و راه‌کارهای پیشگیری و مراقبت از زخم بستر نیز به صورت هم‌زمان با برگزاری کنگره در عصر هر روز ارائه شد. دکتر منصوری، در ادامه از دو سخنرانی به عنوان برجسته‌ترین ارائه‌های کنگره یاد کرد: در این کنگره شاهد رونمایی از اولین راهنمای عملیاتی بومی شده برای زخم پای دیابتی بودیم. این پروژه که یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین دستاوردهای حوزه زخم است به همت پژوهشگاه غدد دانشگاه علوم پزشکی تهران تهیه شده است. سخنرانی دیگری که تحول جدیدی در حوزه پیگیری درمان زخم‌های مزمن بود، معرفی نرم‌افزار همراهی برای بررسی ابعاد زخم و روند بهبود آن از راه دور توسط پزشک، پرستار یا درمانگر است.

عسل اخویان طهرانی

جام‌جم