نحوه مواجهه وزیربهداشت با شهروندان به هیچ وجه قابل توجیه نیست

در این زمینه جام‌جم آنلاین، گفت‌وگویی با دکتر حسین باهر، جامعه شناس داشته که در ادامه می‌خوانیم.
• اصولا نگاه بالا به پایین برخی مسئولان در جامعه چه دیدگاهی ایجاد می‌کند؟
در پاسخ به این سئوال لازم است یادآوری کنم نگاه از بالا به پایین فقط خاص خداوند است. به همین دلیل وقتی بنده‌ای نسبت به بنده دیگر چنین دیدی داشته باشد. قطعا باعث بروز واکنش‌های متفاوتی در جامعه خواهد بود که می‌توان از منظرهای مختلفی آن را بررسی کرد. پس مشخصا باید بگویم هیچ فردی در هر مقام دولتی که باشد اجازه چنین دیدی نسبت به دیگران ندارد.

• در شرایطی مشابه آنچه جامعه ایران این روزها تجربه می‌کند، چنین رفتارهایی چه آفتی خواهد داشت؟
ببنید؛ آفتی که رفتارهای مشابه آنچه وزیر بهداشت داشته‌اند برای جامعه ایجاد می‌کند حتی در شرایط عادی جامعه نیز می‌تواند مشکل آفرین باشد. بنابراین اگر بگوییم امروز که جامعه درگیر مسایل مختلفی است پس رفتار ایشان می‌تواند مشکلات ایجاد کند، اشتباه است. چون اصلا چنین رفتاری قابل توجیه نیست و نباید از اتفاق بیافتد. اما در شرایط فعلی جامعه ایران ممکن است بازتاب و واکنش‌های جامعه متفاوت از شرایط عادی یا حتی تندتر باشد.

* چنین رفتاری از سوی یک مقام مسئول عاملی در ایجاد شکاف اجتماعی بیشتر خواهدشد؟
قطعا چنین است. وقتی فردی با رفتار یا گفتارش به دیگری این حس را القاء‌می‌کند که من از تو بالاتر هستم ناخودآگاه حس ناخوشایندی در وی ایجاد می‌شود که این حس می‌تواند سینه به سینه میان افراد همسطح فردی که مورد توهین قرار گرفته منتقل شود. بنابراین یکباره موج تصاعدی افکار منفی در بخش قابل توجهی از جامعه منتشر می‌شود که حاصل آن ایجاد شکاف میان لایه‌های مختلف جامعه است. بخصوص اینکه در اتفاق اخیر فرد مورد نظر ما درحال گله کردن از گرانی خدمات پزشکی بوده به معنی که از قشر آسیب‌پذیر جامعه بوده است و امروز همه افراد همسطح وی دقیقا همان حس را نسبت به سخن وزیر بهداشت دارند و احتمالا واکنش‌هایی هم نشان داده یا خواهند داد. البته در خوشبینانه‌ترین حالت این حس انباشته شده و یکبار در مورد دیگری سرباز خواهد کرد.

* منظورتان بروز آشوب یا التهاب اجتماعی است؟
لزوما اینگونه نیست، ولی قطعا باید منتظر باشیم که واکنش‌های متفاوتی درصورت تکرار چنین رفتارهایی از سوی لایه‌های مختلف جامعه صورت پذیرد.

* به نظر شما خنده حاضران از روی شادی بوده یا ناراحتی؟
ممکن است هر دو حالت صورت پذیرد؛ ولی فراموش نکنیم که حتی اگر هم ابتدا اطرافیان خندیده‌اند پس از مدتی این پرسش را در ذهن خود تجربه می‌کنند که چرا وزیر اینگونه پاسخ داد؟ آیا مخاطب وزیر مورد تمسخر قرار گرفته یا اینکه نکته دیگری بوده است؟ این سئوال‌ها قطعا می‌تواند تبعات و تعابیر متفاوتی داشته باشد که بعدا مشخص خواهد کرد آیا این خنده شادی بوده یا خنده‌ای معنادار در واکنش به وزیر بوده است.

* آیا واکنش جامعه به این اظهارنظر آیا خوراکی برای رسانه‌های بیگانه خواهد شد؟
واکنشی که از آن صحبت می‌کنیم بطور کلی خوراک خبری برای اغلب رسانه‌ است. بنابراین هر رسانه‌ای که این خوراک را دریافت می‌کند براساس خط مشی خود آن را منتشر خواهد کرد. گروهی آن را نشانه خاکی بودن وزیر و مردمی بودن آن می‌دانند و گروهی هم از آن به عنوان «آتو» استفاده کرده و سعی می‌کنند تبلیغات گسترده‌ای به راه بیاندازند و منافع خودشان را دنبال کنند.

* فکر می‌کنید اگر وزیر عذرخواهی کند موضوع تمام خواهد شد؟
درصورت عدم تکرار آن با توجه به خدمات ارزنده ایشان جامعه ممکن است موضوع را فراموش کند.

* البته این اولین باری نبوده که وزیر بهداشت چنین رفتاری داشته و نباید فراموش کنیم دیگر وزرا نیز رفتار مشابه داشته‌اند، با این حال فکر می‌کنید موضوع فراموش شود؟
نکته همین‌جاست؛ حالا که دوباره چنین رفتاری تکرار شده واکنش جامعه به عذرخواهی فراموشی نیست بلکه ثبت در حافظه برای واکنش آتی خواهد بود.

عماد عزتی / جام جم آنلاین