چه می‌خواستند و چه شد

یکی از این ویژگی‌ها که از روزهای نخست مبلغان فیلم هم روی آن مانور می‌دادند این بود که کیمیا طولانی‌ترین سریال تاریخ تلویزیون ایران است. ویژگی دیگر این‌که بازیگران بسیاری از جمله چند ستاره سینمایی مثل نیکی کریمی و حامد بهداد را گرد هم آورده است ولی آنچه به زمان پخش سریال بازمی‌گردد حاشیه‌های فراوانی است که پیرامون آن در هنگام پخش ایجاد شد و محل بروز و گسترش آن طبق معمول شبکه‌های اجتماعی مجازی بود. علاوه بر گریم‌های فصل سوم این مجموعه یا بازی بازیگران و سوتی‌های تاریخی و... که به کرات در موردشان گفته شده، این شخصیت‌پردازی‌های سریال بود که اظهارنظرهای متفاوتی را باعث شد. شخصیت‌هایی که گویا روی کاغذ چیز دیگری بوده و در اجرا به شیوه‌ای دیگر به بار نشسته است. یکی از این شخصیت‌ها که محبوب‌تر از شخصیت‌های مثبت قصه از کار درآمد، آرش بود. قرار بود این نقش در مثلث عاشقانه «کیمیا» یک آدم منفی و حیله‌گر باشد که در پایان مانند غالب قصه‌ها که خیر بر شر پیروز می‌شود، در مقابل رقیبش پیمان شکست بخورد؛ اما در این مثلث آنچنان به شخصیت پیمان تماما مثبت نگاه شده بود که ناخودآگاه در مخاطب دافعه ایجاد می‌کرد. مخاطبی که کمتر شخصیتی چون او را در اطراف خود سراغ دارد و در عوض روزانه با آدم‌هایی برخورد می‌کند که نیمی تاریک و نیمی روشند و از این میان کسانی هستند که نیمه تاریکشان به دلایلی بر نیمه روشنشان سایه می‌اندازد.‌

دلایل این تیرگی‌ها اگر برای مخاطب به وضوح و درستی به تصویر کشیده شوند، رفتار امروز شخصیت را منطقی‌تر می‌بیند و او را به درک رشته محکمی از علت و معلول که دیروز شخصیت را به امورش پیوند می‌دهد، وامی‌دارد. این اتفاقی بود که در ارتباط مخاطب با یکی از اضلاع مثلث کیمیا یعنی «آرش» افتاد. آنچه رخ داد این بود که مخاطب مثل یک روان‌شناس پذیرای رفتارهای امروز این کاراکتر بود و خطاهایش را پای کودکی تلخش می‌گذاشت. این همذات‌پنداری به حدی بود که برای مخاطب نسبت به شخصیت‌های مثبت قصه مثل پیمان و خانواده‌اش و حتی کیمیا دافعه ایجاد کرد و آنها را پس می‌زد. مسعود بهبهانی‌نیا،‌ نویسنده سریال در یکی از نشست‌های نقد و بررسی مجموعه اعلام کرد این‌که می‌گویند تلاش او بر این بوده که نقش آرش را منفی نشان دهد صحیح نیست زیرا او به عنوان نویسنده واقف بر ویژگی‌های مثبتی است که برای این شخصیت خلق کرده. چنانچه پذیرای این گفته باشیم باز هنگام تماشای اثر دچار تناقض می‌شویم و تلاش نافرجام صاحبان اثر برای قهرمان کردن عده‌ای از کاراکترها و برچسب منفی زدن به شماری دیگر در کتمان نمی‌رود و در مقابل این القا آنچه در ما حاصل می‌شود چیزی نزدیک به خوانش تقابلی است.

نوشین مجلسی

روزنامه‌نگار