«پیک سایی» به‌صرفه‌تر از ساخت نیروگاه جدید

البته این عدد مربوط به قدرت نامی نیروگاه‌ها بوده و فقط در شرایط استاندارد قابل حصول است؛ با فاصله گرفتن از شرایط استاندارد (مانند گرم شدن هوا و افزایش عمر نیروگاه‌ها و...) ظرفیت عملیاتی نیروگاه‌ها به حدود 54 هزار مگاوات کاهش می‌یابد.

با توجه به این‌که بخشی از برق مورد نیاز کشور توسط نیروگاه‌های برق ـ آبی تأمین می‌شود (در حدود 12 هزار مگاوات) و پیش‌بینی خشکسالی برای سال 97 به نظر می‌رسد برای گذر از پیک تابستان امسال با مشکل تأمین برق مواجه خواهیم شد و نیاز به واردات برق از کشورهای همسایه خواهیم داشت. بنابراین به‌رغم افزایش ظرفیت نیروگاهی نصب شده کشور همچنان برای عبور از پیک تابستانه با مشکل مواجه هستیم.

مشکل افزایش پیک مصرف برق

یکی از مشکلات اساسی صنعت برق، افزایش مداوم و با سرعت پیک مصرف برق در کشور است؛ به طوری که از سال 57 تا 1396 پیک برق به طور متوسط سالانه 4/7‌درصد رشد داشته است.

وزارت نیرو در دولت‌های مختلف برای حل مشکل افزایش پیک مصرف، با انجام سرمایه‌گذاری‌های سنگین، همواره به دنبال احداث نیروگاه‌های جدید به منظور تولید برق بیشتر برای پاسخگویی به پیک مصرف بوده است. نکته حائز اهمیت این که این سرمایه‌گذاری برای پاسخگویی به یک نیاز در کوتاه مدت انجام می‌شود و در سایر ایام سال تقریبا بی‌استفاده می‌ماند.

با این روند، اگر قرار باشد وزارت نیرو برای پاسخگویی به میزان پیک مصرف تابستانه، فقط به احداث نیروگاه‌های جدید اقدام کند، باید حجم تاسیسات برق کشور هر ده سال یکبار دو برابر شود تا بتواند پیک مورد نیاز را تأمین کند. همچنین در صورت در نظر گرفتن استهلاک و بازنشستگی تجهیزات عدد ده‌سال کمتر نیز خواهد شد.

لزوم تمرکز بر پیک سایی به‌جای احداث نیروگاه‌های جدید

بررسی‌ها نشان می‌دهد در صورتی که به جای احداث 1000 مگاوات نیروگاه که هزینه خرید تضمینی برق آن برای دولت سالانه 2500 میلیارد تومان است، دولت نیمی از هزینه خرید برخی تجهیزات کم‌مصرف را در جهت پیک سایی به صورت یارانه تأمین کند، نتیجه بسیار بهتری دریافت خواهد کرد. علاوه بر این در شرایط فعلی و حتی بدون خرید تجهیزات کم مصرف و صرف هزینه و فقط با اتخاذ سیاست‌های مناسب ـ که در ادامه به یکی از آنها اشاره خواهد شد ـ می‌توان در جهت کنترل پیک مصرف برق گام‌های مهمی برداشت.

افزایش مبادلات برقی با همسایگان، راهکاری در جهت پیک‌سایی

یکی از سیاست‌های مهم و اساسی که وزارت نیرو می‌تواند در جهت کنترل پیک مصرف برق از آن استفاده کند، افزایش مبادلات برقی با کشورهای همسایه است.

در زمستان 95 حداکثر باری که از شبکه برق کشور دریافت شد، در حدود 33‌هزار مگاوات بود.

این میزان تقریبا 20 هزار مگاوات کمتر از پیک تابستان 95 بود که به معنی وجود ظرفیت مازاد 20 هزار مگاواتی برق در کشور است.

در این شرایط فارغ از رویکرد احداث نیروگاه جدید و صادرات برق آن، حتی اگر ده‌هزار مگاوات برای ذخیره و اورهال نیروگاه‌ها در زمستان در نظر گرفته شود، امکان صادرات ده هزار مگاوات برق مازاد در زمستان وجود دارد. با توجه به این‌که سیستم گرمایشی کشورهای همسایه شمالی عمدتا بر پایه برق است، پیک مصرف آنها در فصل سرماست. لذا این کشورها می‌توانند مشتری برق تولید ایران در ایام اوج مصرف خود باشند و کشور از این مسیر، درآمد و ارزآوری داشته باشد.

علاوه بر این مزیت بسیار مهم دیگر افزایش مبادلات با این کشورها، این است که می‌توان از ظرفیت آنها در فصل گرما (زمان پیک مصرف کشور ما) استفاده کرد.