نابرابری درآمدی جهان تشدید شد

این گزارش حاکی است، جهان هم اکنون 2 هزار و 43 میلیاردر دارد، یعنی در سال گذشته هر دو روز یک نفر به جمع میلیاردرهای جهان اضافه شده است. این گروه که اکثریت آن را مردان تشکیل می‌دهند، در سال 2017 به میزان 762 میلیارد دلار به دارایی‌های خود افزوده‌اند؛ رقمی که هفت برابر رقم مورد نیاز برای پایان دادن به فقر مطلق در جهان است. براساس آمارهای جداگانه‌ای که توسط بلومبرگ جمع آوری شده، ارزش خالص دارایی 500 میلیاردر تراز اول جهان در سال گذشته میلادی با 24درصد رشد به 5/38 تریلیون دلار رسید، در حالی که ثروت جف بزوس، ثروتمندترین فرد جهان در این سال 33/7 میلیارد دلار رشد داشت.

ناکارآمدی اقتصاد جهانی

وینی بیانیما، مدیر موسسه بین‌المللی آکسفام گفت: «رشد میلیاردرها نشانه رشد اقتصاد جهانی نیست، بلکه نشان‌دهنده ناکامی یک نظام اقتصادی است ... مردمی که لباس‌های ما را می‌دوزند، گوشی‌های تلفن همراه ما را تولید می‌کنند و مواد غذایی مورد نیاز ما را پررورش می‌دهند، تحت استثمار قرار دارند.»

گزارش آکسفام در شرایطی منتشر می‌شود که رهبران جهان، مدیران شرکت‌های بزرگ و بانکداران کشورهای مختلف برای شرکت در نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد به داووس سوئیس سفر کرده‌اند. آکسفام با اشاره به این‌که بسیاری از نخبگان جهان می‌گویند نگران نابرابری درامدی هستند، خاطر نشان کرده که اکثر دولت‌ها «به شکل شرم آوری» در بهبود این وضعیت کوتاهی کرده‌اند. آکسفام از دولت‌ها خواسته تا سود سهامداران و مدیران شرکت‌های بزرگ را کاهش دهند و تلاش خود را صرف تامین درآمد کافی برای کارگران جهت داشتن یک زندگی آبرومندانه کنند. همچنین در این گزارش پیشنهاد شده که شکاف جنسیتی در دستمزدها برطرف شود و مالیات بر دارایی ثروتمندان افزایش یابد.

بحران نابرابری

بحران نابرابری در سراسر دهکده جهانی همچنان ادامه دارد به این دلیل که ثروت افراد ثروتمند دائما روبه رشد است و گسترش می‌یابد. این در حالی است که برآوردهای جدید بیانگر آن است که سطح نابرابری درآمدی بدتر از قبل شده و به نوعی بالاتر از تصورات گذشته است.

از سوی دیگر نظرسنجی‌های جدید انجام شده از سوی OXFAM که در ده‌کشور مختلف دهکده جهانی انجام شده است نشان می‌دهد تقریبا یک چهارم جمعیت این کشورها خواستار جهانی برابرتر و کاهش سطح نابرابری در جهان هستند این درحالی است که این گروه تاکید دارند نابرابری موجود در جهان به‌طور سیستماتیک درحال افزایش است و توزیع نابرابری به گونه‌ای عامل بروز چالش‌های مختلف در جهان شده است. در این زمینه صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی در گزارش‌های جداگانه‌ای اعلام کرده‌اند دولت‌ها به اندازه کافی برای مقابله با این پدیده شوم در جهان سیاستگذاری نمی‌کنند و فعالیت مشخصی انجام نمی‌دهند درحالی که شاهد بدتر شدن روز به روز اوضاع در اقصی نقاط دهکده جهانی هستیم.

روندی غیرقابل پیش‌بینی

کارشناسان و تحلیلگران بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول می‌گویند برای محاسبه سطوح مختلف نابرابری لازم است رابطه میان ثروت و درآمد بخش‌های مختلف جامعه را درنظر داشته باشیم این درحالی است که نکته‌ای پنهان در این رابطه معمولا نادیده گرفته شده است که مربوط به قدرت سرمایه‌گذاری مجدد ثروت است.

معمولا به این نکته توجه نمی‌شود که درآمد افراد ثروتمند قدرت بازتولید ثروت برای مالکان خود دارد به‌صورتی که ثروتمندان معمولا درآمدهایشان را دوباره سرمایه‌گذاری کرده و در راستای افزایش دارایی خود از آنها استفاده می‌کنند درحالی که اقشار عادی جامعه روندی متفاوت را درپیش دارند.

به اعتقاد تحلیلگران بانک جهانی اقشار عادی معمولا درآمدهایشان را برای تامین هزینه‌های روزمره زندگی خود هزینه می‌کنند و خبری از بازتولید ثروت برای آنها نیست به همین دلیل نمی‌توان روندی مشخص برای ایجاد سطوح مختلف نابرابری در جامعه ارائه کرد و آنچه تاکنون مطرح شده تخمینی بوده و نمی‌توان از آن به‌عنوان عددی کاملا مشخص یاد کرد.

این درحالی است که بررسی کارشناسی روند نابرابری درآمدی جوامع مختلف بیانگر آن است که به‌صورت سیستماتیک درآمد افراد ثروتمند جوامع مختلف نادیده گرفته شده و به نوعی آمارهای منتشر شده قابل استناد نیستند و باید برای رسیدن به واقعیت به سطوح بالاتری از نابرابری در دهکده جهانی توجه داشته باشیم.

کارشناسان اقتصادی و تحلیلگران بانک جهانی در این زمینه تاکید دارند اکثر آمارهای مربوط به نابرابری درآمدی که به‌صورت رسمی از سوی نهادهای مربوطه ارائه می‌شود براساس نظرسنجی خانوار مختلف است اما معمولا این آمارها فاصله‌ای معنادار با واقعیت بازار دارند چون بسیاری از خانوارها میزان درآمدی خود را کمتر از آنچه بوده اعلام کرده‌اند. به عنوان مثال سال 2016 تحقیق گسترده و دقیق در کشورهای آمریکا لاتین بیانگر آن بود که میزان سطوح نابرابری تقریبا 0/1 درصد بالاتر از ارقام اعلام شده بوده است.

این افراد تاکید دارند برای دستیابی به میزان واقعی سطوح نابرابری درآمدی در اقصی‌نقاط جهان لازم است دو نکته حساب‌های ملی و سوابق مالیاتی افراد را درنظر داشته باشیم به این دلیل که واقعیت ارقام در این شیوه‌ها مشخص و قابل استناد است.

موسسه بروکینگز درباره تعیین سطوح مختلف نابرابری درجهان مبنای محاسباتی خود را ضریب جینی قرار داده است به این ترتیب که هرچه عدد به یک نزدیک یا بالاتر باشد نابرابری بیشتری در آن جامعه تجربه شده است و هرچه به سمت ارقام کوچکتر برویم برابری درآمدی در آن بخش از دهکده جهانی منطقی تر است. در آخرین بررسی بروکینگز مکزیک از ضریب جینی 0/49 در سال 2014 به رقمی معادل 0/61 در سال 2016 میلادی رسید که این نشان‌دهنده افزایش نابرابری در این کشور بوده و در گوشه دیگری از جهان یعنی اندونزی ضریب جینی رسمی 0/38 اعلام شده و یونان هم طی سال گذشته میلادی با ضریب جینی 0/64 روبرو شده است.

اما براستی چرا باید نگران سطح نابرابری باشیم

اگر از بحث فرهنگی و ا جتماعی سطوح مختلف نابرابری بگذریم اهمیت اصلی این روند در سراسر جهان اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت اقتصادی در جوامع مختلف است که باید برای آن برنامه‌ریزی منطقی و دقیقی داشته باشیم چون بی‌توجهی در این زمینه می‌تواند به مشکلات گسترده‌ای در کشورهای مختلف بینجامد.

در این زمینه صندوق بین‌المللی پول تاکید دارد سطوح بالای نابرابری در جوامع مختلف می‌تواند به طولانی شدن برنامه‌های توسعه‌ای و زیرساختی آن کشور منجر شود و در برخی موارد آنها را نیز بی‌اثر کند تاجایی که بازهم عاملی در توزیع نابرابری در همان جامعه منجر خواهد شد.

کارشناسان این نهاد اقتصادی بین‌المللی معتقدند رابطه باز توزیع نابرابری در جوامع با رشد اقتصادی خطی نیست و می‌تواند به صورت تصاعدی یا غیرقابل پیش بینی باشد به این ترتیب که در ضریب جینی 0/27 اگرچه توسعه اقتصادی صورت می‌پذیرد اما روند آن کند و به نوعی آهسته است این درحالی است که هرچه به ارقام کوچک‌تر نزدیک شویم سرعت رشد اقتصادی در آن منطقه نیز عادی‌تر و سریعتر خواهد بود، نکته جالب این است که تنها 11 کشور جهان دارای ضریب جینی نزدیک به صفر هستند.