ظهور نظامی روسیه در مبارزه با تروریسم

حضور نظامی دائمی در سوریه

به گزارش جام جم آنلاین، کمیسیون دفاع و امنیت شورای فدرال روسیه با توافق‌نامه گسترش مرکز امداد ناوگان روسیه در طرطوس سوریه موافقت کرد. قرار است این توافق‌نامه در شورای فدرال پارلمان روسیه به تایید نهایی برسد.

توافق‌نامه گسترش مرکز امداد ناوگان روسیه در بندر طرطوس سوریه دو هفته پیش در 13 دسامبر (22 آذر) از طریق ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به مجلس دومای این کشور رفت و نمایندگان دوما هم پنجشنبه هفته گذشته با رای مثبت خود آن را تصویب کردند.

سابقه همکاری نظامی روسیه و سوریه

ارتش فدراسیون روسیه چهار پایگاه مهم و راهبردی در خاک سوریه دارد. پایگاه دریایی طرطوس در شهر بندری طرطوس، پایگاه هوایی حمیمیم در استان لاذقیه، پایگاه هوایی الشعیرات در استان حمص و فرودگاه نظامی کویرس در ریف حلب.

پایگاه دریایی بندر طرطوس

پایگاه دریایی طرطوس در سال 1971 و در دوران اتحاد جماهیر شوروی سابق ایجاد شد. این پایگاه مهمترین مرکز نظامی روسیه در دریای مدیترانه است، و در دو سه سال گذشته نقش مهمی در عملیات ضدتروریستی در سوریه ایفا کرده است.

مطابق قرارداد که اخیرا میان مسکو و دمشق به امضا رسیده است پایگاه هوایی طرطوس به مدت 49 سال دیگر در رهن ارتش روسیه قرار گرفته است، و این زمان تا 25 سال بعد نیز قابل تمدید است.

همچنین بر اساس این توافق روسیه اجازه دارد 11 ناو از جمله ناوهای هسته‌ای خود را برای مدت 49 سال در پایگاه دریایی طرطوس مستقر کند.

سیستم‌های دفاع موشکی « اس300 » در پایگاه نیروی دریایی طرطوس مستقر هستند.

پایگاه هوایی ارتش روسیه در بندر لاذقیه

پایگاه هوایی روسیه در منطقه حمیمیم لاذقیه از بزرگترین پایگاه‌های هوایی سوریه است که جنگنده های روسی حملات خود علیه گروه های تروریستی در سوریه را از این پایگاه ساماندهی می کنند. در این پایگاه ده ها فروند جت جنگنده و بالگرد و هواپیماهای ترابری نظامی با هدف مقابله با گروه های تروریستی حاضر در سوریه آماده پرواز هستند.

روسیه در طول جنگ با داعش در سوریه سامانه دفاع موشکی « اس 400 » را در پایگاه هوایی حمیمیم مستقر کرده است. پیش از این نیز دو سامانه موشکی « پنتسیر – اس1 » و « بوک – ام 2 ای » برای حفاظت از پایگاه هوایی حمیمیم مستقر بوده اند.

به گزارش وزارت دفاع روسیه شماری از بالگردهای « ام ‌آی - 24 » و « ام‌ آی - 8 » و جنگنده‌های « سوخو – 24 » ، « سوخو – 25 » ، « سوخو - 30 » و « سوخو - 34 » دائما در پایگاه هوایی حمیمیم در حال آماده باش هستند.

پایگاه هوایی الشعیرات در حمص

علاوه بر پایگاه دریایی طرطوس و هوایی حمیمیم، ارتش روسیه تلاش های جدیدی را برای ایجاد یک پایگاه هوایی در منطقه الشعیرات در استان حمص سوریه آغاز کرده است.

الشعیرات میزبان یکی از بزرگترین پایگاه های هوایی ارتش سوریه هم هست.

فرودگاه نظامی کویرس

فرودگاه نظامی کویرس در شمال شهر حلب در اختیار نیروی ‌هوایی سوریه قرار دارد. ارتش سوریه در جریان عملیات آزادسازی حلب و عملیات ضد تروریستی در استان حلب اجازه استفاده از این پایگاه هوایی را به ارتش روسیه داده است.

چنانکه مشاهده می شود سابقه همکاری نظامی مسکو با سوریه به حدود 50 سال پیش و دوران جنگ سرد بر می گردد، و اتحاد جماهیر شوروی با استقرار دو پایگاه هوایی و دریایی در سواحل شرقی مدیترانه به موفیتی راهبردی در برابر پیمان آتلانتیک شمالی دست یافت، و انحصار نظامی دریای مدیترانه را از دست ناتو خارج کرد.

این موقعیت در دوران شکل گیری فدراسیون روسیه هم به عنوان یک برگ برنده در برابر نفوذ نظامی غرب در اختیار روسیه بود، اما اهمیت راهبردی خود را در طول جنگ ضد تروریستی در سوریه نشان داد و به مرکز عملیات راهبردی ارتش روسیه علیه داعش و دیگر عناصر تروریستی در خاک سوریه تبدیل شد.

علاوه بر این ارتش روسیه با استفاده موقت از دو پایگاه نظامی و هوایی الشعیرات و کویرس، ضمن گسترش دامنه همکاری با ارتش سوریه، از موقعیت محکم‌تری در برابر گروه های تروریستی برخوردار شد.

حضور مسلط نظامی در شرق مدیترانه

موفقیت روسیه در کنار دیگر متحدینش در مبارزه با داعش در حالی روی داد که سابقه جنگ های ناتو و ارتش آمریکا با تروریسم از افغانستان تا عراق و لیبی، سابقه چندان درخشانی نیست، و نتوانسته به پایان قطعی حضور جریان های تروریستی در این مناطق منجر شود.

به همین دلیل روسیه متاثر از موفقیت در برابر داعش به یک برند جهانی در جنگ با تروریسم تبدیل شده است. و این امر دولت و ارتش مصر را بر آن داشته است تا از روسیه برای حمایت و مشارکت در مبارزه با تروریسم به ویژه در صحرای سینا درخواست کمک کنند.

در چنین فضایی ولادیمیر پوتین در سفر اخیر خود به مصر مجوز همکاری های نظامی و امنیتی با ارتش مصر را صادر کرد، و توافقاتی میان دو کشور درباره فروش تسلیحات راهبردی ضدتروریستی، آموزش نیروهای ارتش مصر و برگزاری رزمایش های مشترک ضدتروریستی امضا کردند.

در همین چارچوب وزیر خارجه روسیه بر همکاری نظامی با مصر برای مقابله با تروریسم در منطقه تاکید کرد و گفت: ما به شکل قاطع موضع رئیس جمهوری مصر در جنگ با تروریسم را تأ‌یید می‌کنیم.

سرگئی لاوروف با تأکید بر روابط نظامی مستحکم مسکو و قاهره گفت: همکاری نظامی و فنی دو کشور در مجهز کردن مصر به تجهیزات و سلاح برای مبارزه با تروریسم نهفته است.

دائره نفوذ روسیه از دریای سیاه تا مدیترانه

ارتش روسیه در حالی نفوذ نظامی و امنیتی خود را در کرانه شرقی مدیترانه، سواحل غربی سوریه و سواحل شمالی مصر گسترش داده است، که این نفوذ از طریق تنگه های بسفر و داردانل در دریای مرمره به دریای سیاه می رسد و این شرایط در کنار انضمام شبه جزیره کریمه به خاک روسیه در سال 2014 میلادی موقعیت نظامی و راهبردی روسیه را در دریای سیاه هم تحکیم کرده است.

بر این اساس فدراسیون روسیه در سال های اخیر توانسته است با تحرکات همگام در حوزه های دیپلماتیک و نظامی و با استفاده از فرصت های به وجود آمده در بحران اوکراین و سوریه، فضای تازه ای را در موقعیت راهبردی خود در برابر غرب و پیمان آتلانتیک شمالی تعریف کند.

مطابق این موقعیت جدید حضور نظامی روسیه از شهر بندری نووروسیسک در سواحل شمالی دریای سیاه شروع می شود و تا شبه جزیره کریمه و تنگه های استراتژیک ترکیه در سواحل دریای سیاه و مرمره ادامه می یابد و از این دو آبراهه بین المللی بسفر و داردانل به دریای مدیترانه و سواحل راهبردی سوریه می رسد.

این موقعیت راهبردی روسیه بخشی از تحرکات هدفمند این کشور است که در برابر سیاست توسعه به شرق ناتو آغاز شده است و می کوشد موازنه راهبردی قدرت روسیه را در برابر ناتو تقویت نماید.

طبعا ناکارامدی سیاست خاورمیانه ای آمریکا و ناتو در سال های گذشته به ویژه در تحولات سوریه و اوکراین نقش مهمی در بازیابی موقعیت منطقه ای روسیه داشته و به همین میزان توان بازیگری در تحولات منطقه ای را به نفع روسیه تقویت کرده است.

یوسف اسماعیلی / جام جم آنلاین