بحران یمن، راهکار سیاسی دارد نه نظامی

اما فارغ از بهره‌برداری کردن یا نکردن عربستان سعودی از مرگ صالح، امروز جهان به این اجماع رسیده است که بحران یمن نه راهکار نظامی، بلکه راهکاری سیاسی دارد. کمتر کسی امروز خلاف این می‌اندیشد، حتی عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان سعودی که در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در تابستان بصراحت این موضوع را بیان کرد. هر چند محمد بن سلمان بعدا موضعی برخلاف گفته الجبیر گرفت که نشان‌دهنده نوعی سردرگمی میان حاکمان عربستان سعودی است، اما اجماع غالب جهانی بر راهکاری سیاسی برای پایان بخشیدن به بحران یمن وجود دارد.

وضعیت وخیم انسانی در یمن حاکم تا جایی پیش رفته است که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل از این جنگ به عنوان جنگی احمقانه یاد می‌کند و حتی آمریکایی‌ها که در پیدایش وضعیت امروز یمن و استمرار آن نقش داشته‌اند با صدور بیانیه به وضعیت وخیم انسانی در یمن اشاره می‌کنند. همه اینها گویای این است که مردم یمن در شرایط ناگواری به سرمی‌برند که می‌توان از آن به عنوان بدترین وضعیت انسانی در قرن اخیر یاد کرد. بر این اساس، همه کشورها باید به بهبود این وضعیت کمک کنند.

جمهوری اسلامی ایران در همه دیدارها با مقامات عالی‌رتبه خارجی بر آمادگی خود برای کمک به پایان بخشیدن جنگ ظالمانه و خانمانسوز تاکید کرده است؛ جنگی که هزینه‌های سنگینی بر عربستان سعودی تحمیل می‌کند. قطعا حل بحران یمن سبب می‌شود عربستان سعودی نیز از این وضعیت بغرنج نجات پیدا کند. ‌یمن به قول عرب‌ها لقمه‌ای نیست که به آسانی بلعیده شود و عربستان سعودی نمی‌تواند خواسته‌های خود را بر این کشور تحمیل کند. تاریخ یمن نشان داده یمنی‌ها با متجاوزان حتی عرب و مسلمان، مانند مصری‌ها و عثمانی‌ها بشدت برخورد کرده‌اند. اکنون مردم جنوب یمن از حضور نظامیان اماراتی در کشورشان ناراضی هستند؛ بنابراین یمن کشوری نیست که سعودی‌ها و اماراتی‌ها بتوانند برای آینده آن برنامه‌ریزی کند. اما این اراده باید در مسئولان عربستان و امارات عربی متحده به وجود آید تا برای پایان این جنگ تلاش کنند.

سعودی‌ها مدعی هستند برای تامین امنیت خود به یمن حمله کرده‌اند. تأمین امنیت کشورها حقی قانونی است که در قوانین بین‌الملل هم به رسمیت شناخته شده است. اما تامین این حق نباید با کشتن مردم کشورهای دیگر حاصل شود. تأمین امنیت مرزهای جنوبی عربستان نباید به قیمت کشتن زنان، کودکان، کهنسالان و غیرنظامیان یمنی به دست بیاید. به همین ترتیب کشورهای دیگر مانند امارات نباید با کشتن مردم بی‌گناه امنیت خود را تأمین کنند. بن زاید، ولیعهد ابوظبی عنوان کرده منطقه باید امنیت داشته باشد، اما فراموش کرده امینت نه صرفا برای یک کشور بلکه برای همه است.

جمهوری اسلامی ایران به امنیت جمعی اعتقاد دارد. بر این اساس، محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران، طرحی چهار ماده‌ای برای پایان جنگ در یمن ارائه کرده که اولین بند آن، آتش‌بس و پایان بمباران یمن است. اگر عربستان سعودی پس از سه سال هزینه مادی و انسانی در یمن به این جمع‌بندی رسیده که بحران یمن راهکار سیاسی دارد و این اراده در رهبرانش وجود داشته باشد، جنگ یمن و بحران انسانی آن که به لکه ننگی در جهان اسلام و جامعه جهانی بدل شده است، براحتی پایان می‌یابد.

جمهوری اسلامی ایران نیز آمادگی دارد از تمام امکانات و نفوذ خود برای پایان جنگ و بهبود وضعیت انسانی در یمن استفاده کند.

نوید محمدی

کارشناس امور خاورمیانه