جای خالی احزاب در محیط‌زیست

اول مفهوم سازی مجدد رابطه انسان ـ طبیعت به دور از اشرف مخلوقات بودن انسان و دوم پذیرش ایده محدودیت‌های رشد. این ایدئولوژی به اصول تابعه خود، از جمله دموکراسی مشارکتی، تمرکز‌زدایی و عدالت اجتماعی، از سایر سنت‌های سیاسی نتیجه‌گیری کرده، اما این رابطه همیشه یکطرفه نیست. ایده‌های توسعه یافته توسط بوم‌شناسی روی ایدئولوژی‌های سیاسی مستقر تاثیر گذاشته‌اند.

احزاب مدافع محیط‌زیست به یکی از بازیگران اصلی در حکومت‌ها و همچنین به ایجاد نگرشی جدید در چشم انداز سیاسی در اروپا تبدیل شده‌اند. اولین احزاب سبز در تاسمانی و نیوزیلند در سال 1972 تشکیل شدند و سوئیس منتخب اولین مجلس موسسان سبز در سال 1979 شد. اواخر 1990 احزاب سبز به اندازه‌ای قدرت یافته بودند که توانستند با یک ائتلاف ملی در کشورهای بلژیک، فنلاند، فرانسه، آلمان و ایتالیا نمایندگانی را در چند پارلمان، وزیر و همچنین نمایندگانی در دیگر بدنه دولت‌ها کسب کنند. در همین خصوص در سال 2004 احزاب سبز توانستند 34 کرسی پارلمان اروپا را دست بگیرند. در سال 2004 چند نفر از سیاستمداران احزاب سبز در جلسه‌ای با مقامات بلند مرتبه، بویژه یونیکا فیشر، وزیر امور خارجه آلمان توانستند اولین جلسه سبز را در اروپا برگزار کنند. پیام این جلسه واضح بود؛ نشان دادن قدرت احزاب سبز در سیاست امروز و نقش راهبردی این احزاب در سیاست‌های کلان کشورها.

یکی از احزاب فعال سیاسی در حوزه محیط‌زیست در کشور سوئد قرار گرفته است. حزب محیط‌زیست سبز که بر سیاست‌های سبز تکیه دارد. این حزب که سال 1981 تأسیس شد، سال 1988 برای اولین بار با کسب 5/5 درصد آرا در انتخابات عمومی، موفق شد به مجلس سوئد وارد شود. در آخرین انتخابات پارلمانی سوئد در سال 2010، کسب 437٬435 رای، به 3/7 درصد آرا و 25 کرسی دست یافت که به این ترتیب سومین حزب اصلی در مجلس بود. همچنین دو کرسی از 20 کرسی سوئد در پارلمان اروپا در اختیار این حزب قرار داد. در دوره انتخاباتی 2018 - 2014 حزب محیط‌زیست سبز 24 کرسی انتخابات پارلمان سوئد را توانست کسب کند.

نقش احزاب در زمینه حفاظت از محیط‌زیست می‌تواند در سیاستگذاری زیست‌محیطی در حوزه‌های کلان بسیار کارآمد باشد: آلودگی هوا، حفاظت و مدیریت آب، حفاظت از خاک، مدیریت زباله‌ها، حفاظت از طبیعت و تنوع زیستی، آلودگی صوتی و‌... همچنین این احزاب می‌توانند تنها راه اصلاح قوانین زیست‌محیطی در کشور باشند.

دکتر مهدی به‌روش

استاد دانشگاه