پروژه ناکام

عربستان نیز می‌کوشد راهبرد خود را در عراق اصلاح کند. این کشور که طی مخالفت با سقوط صدام عملا در مقابل خواست ملت عراق قرار گرفته بود، بعد از تحولات سال 2003 در عراق، سیاست اعمال فشار و انزوای عراق را در پیش گرفت و انتظار داشت با عدم حمایت از فرآیند دولت‌سازی در عراق، ملت عراق در پیشبرد برنامه‌ها و سیاست‌های خود برای ایجاد دولتی جدید ناکام شود. در این جهت عربستان حتی با حمایت از گروه‌های افراطی و تکفیری سعی کرد دولت جدید عراق را به زمین بزند.

با وجود سیاست‌های عربستان و آمریکا در عراق، دولت این کشور توانست بر بسیاری از تهدیدها غلبه کند و به عنوان دولتی قدرتمند و تاثیرگذار در منطقه ظاهر شود. همراهی و همسویی دولت عراق با ایران نیز شرایطی را در منطقه رقم زده است که می‌تواند آثار بلندمدتی به زیان آمریکا و عربستان برجای بگذارد. از نظر آنها این همسویی موجب برهم‌خوردن موازنه منطقه‌ای به سود ایران و به زیان عربستان شده است. این موازنه حتی می‌تواند موازنه‌های دیگر در منطقه را به زیان ائتلاف آمریکا ـ عربستان و رژیم صهیونیستی تحت تاثیر قرار دهد. از نظر کاخ سفید و ریاض تنها راه مقابله با آثار زیانبار این موازنه تلاش برای تغییر آن است. برای تغییر این موازنه باید عراق را از ایران جدا کرد.عراق جدید در شرایط کنونی به عنوان عامل موازنه‌دهنده در منطقه شناخته شده است که در کنار هر بازیگری قرار گیرد، می‌تواند موازنه را به سود آن تحت تاثیر قرار دهد. از این رو آمریکا و عربستان می‌کوشند با راضی کردن عراق به دوری از ایران، موازنه منطقه‌ای را دگرگون سازند.

آمریکا و عربستان در شرایط کنونی برای پیگیری راهبرد جدید خود در عراق،دو خواسته روشن از بغداد دارند. دوری از ایران و جمع کردن بساط الحشدالشعبی (بسیج مردمی) در عراق. آنها این دو را عاملی برای تداوم موازنه موجود می‌شناسند که اجابت درخواست آنها از سوی عراق می‌تواند زمینه فروپاشی این موازنه را فراهم آورد، اما دولت عراق با تاکید بر ادامه همکاری با ایران و مخالفت صریح با حذف الحشدالشعبی، پاسخ دلسردکننده‌ای به آمریکا و عربستان داد. این پاسخ دولت عراق از واقعیت‌های تغییرناپذیر عراق و از توجه به منافع راهبردی و بلندمدت این کشور ریشه می‌گیرد. از این رو به نظر می‌رسد تا زمانی‌که دولت عراق به این واقعیت‌ها و منافع توجه جدی دارد، تیری که آمریکا و عربستان برای جدا کردن ایران و عراق از یکدیگر و تغییر موازنه منطقه‌ای رها کرده اند به سنگ خواهد خورد.

دکتر حاکم قاسمی

عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)