همداستانی برای محدودیت هسته‌ای و موشکی

نگاهی به روابط اروپا با ایران در چهل ساله اخیر می‌تواند ما را نسبت به این حقیقت آگاه ‌کند که چگونه اروپاییان همواره در کنار آمریکا قرار گرفت. اولین رویارویی اروپا با ایران در جنگ هشت ساله عراق علیه کشورمان بود که دیدیم اروپا چگونه در کنار صدام قرار گرفتند و فروش هواپیما از سوی فرانسه،‌ تانک و رادار از سوی انگلیس و سلاح‌های شیمیایی از سوی آلمان به عراق به کشتار مردم ایران منجر شد.

وقتی با آمریکایی‌ها در پروژه مک فارلین دچار چالش شدیم اروپایی‌ها هم در کنار آمریکا قرار گرفتند و جنگ سفارتخانه‌ها به‌پا شد و سفارت ما در لندن و پاریس مورد هجوم واقع شد.

در موضوع صدور فتوای سلمان رشدی از سوی امام که مبتنی بر احکام اسلام بود، ‌اروپایی‌ها در کنار سلمان رشدی و علیه ما قرار گفتند و همه سفارتخانه خود را تعطیل کردند و رفتند.

اروپا و آمریکا درحالی از حقوق بشر در ایران شکایت می‌کنند که خودشان بزرگ‌ترین ناقضان حقوق بشر هستند و ما شاهد نقض حقوق بشر در بوسنی، فلسطین و نقض گسترده حقوق اولیه مردم مسلمان اروپا بودیم، اما کوچک‌ترین تلاشی از سوی آنان برای ممانعت از این اقدامات خشونت‌آمیز علیه مسلمانان صورت نگرفت.

در جنگ هفت ساله علیه حکومت سوریه و کشتاری که نسبت به مردم آن سرزمین صورت گرفت،‌ اروپا در کنار آمریکا خواستار برکناری حکومت قانونی بشار اسد شد و در برابر خشونت و اقدامات تروریستی جبهه‌ النصره،‌ اخوان المسلمین و داعش سکوت کرد و حتی اجلاس‌های متعددی مثل اجلاسیه‌های پاریس و ایتالیا با حضور متجاوزین و تروریست‌ها به میزبانی کشورهای اروپایی برگزار شد تا در مقابل جبهه مقاومت تدابیری اندیشیده شود. همچنین در تجاوز به افغانستان هم شاهد همراهی اروپا و آمریکا هستیم.

موضوع مذاکرات هسته‌ای یکی دیگر از موارد همراهی اروپا و آمریکا بود. از سال 1382 که سه وزیر خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه به ایران آمدند و از ما خواستند که فعالیت‌های هسته‌ای را متوقف کنیم و در عوض آنها از حقوق ما دفاع کنند بار دیگر شاهد بودیم که برغم موافقت ایران با تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای، اروپا به هیچ یک از تعهدات خود عمل نکرد. از این‌رو بود که دوباره فعالیت کارخانه‌های هسته‌ای از سر گرفته شد. اروپا در مقابل همسو با آمریکا تحریم علیه ایران را آغاز کرد و قطعنامه‌های مکرری را علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد به تصویب رساند.

در ابتدای شکل‌گیری مذاکرات برجام، اروپا از مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران خواست برای حل شدن ماجرای هسته‌ای باب مذاکرات با آمریکا را باز کند. وقتی سلسله جلسات گفت‌وگو ایران با طرف آمریکایی برقرار شد، این بار فرانسه برای انعقاد قرارداد مانع تراشید.

در ماجرای توافق برجام اروپاییان امتیازات زیادی از ایران گرفتند بعد از انعقاد قرارداد وقتی در مقابل درخواست ایران مبنی بر برداشتن تحریم‌ها قرار گرفتند، عنوان کردند که فشار آمریکا مانع از اجرای این تعهدات است. بعد از دو سال از انعقاد برجام اروپایی‌ها هنوز حاضر نیستند که روابط بانکی خود با ایران را برقرار کنند و هنوز بانک‌های اروپایی این اجازه را ندارند که یک ایرانی در این بانک‌ها حساب باز کند. شواهد حاکی از آن است که میان اروپا و آمریکا در برخورد با ایران، استراتژی مشترکی وجود دارد و البته بعضا تفاوت‌هایی میان رفتار اروپا و آمریکا در مورد ایران دیده می‌شود که عمدتا تاکتیکی است و ناشی از کسب منافع بیشتر است. کاملا مشخص است که میان اروپا و آمریکا برای محدودیت ایران در عرصه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای و افزایش توانمندی‌های دفاعی، نظامی و موشکی ایران همداستانی وجود دارد. بهترین گزینه برای ما این است که با آمریکا و کشورهای نقض‌کننده برجام برخوردی جامع صورت گیرد تا آنها متوجه این موضوع شوند که ما دیگر فریب آنان را نمی‌خوریم.

دکتر مصطفی مصلح‌زاده/ استاد دانشگاه